Powstanie sanktuarium najczęściej wiąże się z niezwykłymi wydarzeniami, które dokonują się w jakimś miejscu albo towarzyszą świętemu obrazowi czy figurze. Poprzez dokonujące się objawienia, cuda czy uzdrowienia Bóg wskazuje miejsce, poprzez które chce obdarowywać ludzi swoimi łaskami.

Istnieją również sanktuaria, których powstaniu nie towarzyszyły żadne cudowne znaki. Przykładem może być założone na początku naszego wieku sanktuarium Matki Bożej Różańcowej we Włoszech w Valle di Pompei. Inicjatorem jego powstania był człowiek świecki, nawrócony włoski adwokat Bartolo Longo. "Zapragnął on wznieść świątynię, gdzie byłaby głoszona chwała Matki Bożej i gdzie człowiek mógłby znaleźć schronienie, pocieszenie, nadzieję i pewność" - tak mówił Jan Paweł II, nawiedzając pompejańskie sanktuarium w 1979 r.

Powstanie sanktuarium w Valle di Pompei stało się inspiracją dla niemieckiego pallotyna o. Józefa Kentenicha (1885-1968). Pracował on jako ojciec duchowy w pallotyńskim niższym seminarium w Szensztacie koło Koblencji. Ten przepojony na wskroś miłością do Maryi kapłan zapragnął wraz ze swoimi podopiecznymi powierzyć się Matce Bożej, związać się z Nią specjalną więzią. Uroczysty akt tego poświęcenia nastąpił 18 października 1914 r. Dokonało się to w miejscu mało imponującym - niewielkiej cmentarnej kapliczce nieopodal seminaryjnych zabudowań. Od dłuższego czasu była ona zaniedbana, zamieniona na skład z narzędziami. Dopiero starania młodych entuzjastów, którym przewodniczył o. Kentenich, przywróciły temu miejscu jego sakralny charakter.

W swoich zamierzeniach sięgali oni znacznie dalej, chcieli, aby to miejsce było nie tylko zwykłą kapliczką, ale aby stało się sanktuarium. Nie było tu żadnego cudownego źródełka, obrazu ani figury. I choć wydawać by się mogło pewną zuchwałością wybieranie przez ludzi miejsca na sanktuarium, jednak była to "Boża zuchwałość". Dalsza historia związana z tym miejscem potwierdziła, iż ono także zostało wybrane przez Boga, którego "drogi nie są drogami naszymi". Czasami to, co wydaje się zuchwałe lub wręcz szalone, jest znakomitym wypełnieniem woli Bożej.

Klerycy, wychowankowie o. Kentenicha, księża, świeccy, o których stopniowo poszerzał się krąg osób związanych z Szensztatem, często nawiedzali szensztacką kapliczkę. Gdy nie było ku temu fizycznych możliwości, pielgrzymowali tu duchowo. W tym miejscu w sposób autentyczny spotykali się z Maryją. Ona dawała im Bożą moc, Boże błogosławieństwo potrzebne w dalszym niejednokrotnie bardzo trudnym życiu.

W 1915 r. pojawił się w kapliczce obraz Matki Bożej. Pierwotny tytuł Ucieczka Grzeszników zmieniony został na inny: Matka Boża Trzykroć Przedziwna. Tytuł ten zaczerpnięty z litanii loretańskiej przypomina wyjątkowość Maryi. "Dziwne" jest to, co przekracza moje rozumowanie, co jest dla mnie nie do końca pojęte, szczególne, niezwykłe, co wywołuje podziw, zachwyt. A to staropolsko brzmiące "trzykroć" podkreśla szczególną więź Maryi z Trójcą Świętą, gdyż jest Ona wybraną Córką Ojca, Matką Syna Bożego, Oblubienicą Ducha Świętego. Właśnie tymi słowami modlił się do Matki Bożej w Licheniu Ojciec Święty w czasie ostatniej pielgrzymki do Polski, a wcześniej zwrócił na nie uwagę w swoim liście TMA.

Ale wróćmy do początków Dzieła Szensztackiego. W latach 20. Szensztat stał się znanym w Niemczech ośrodkiem rekolekcyjnym. Do kapliczki przybywali coraz liczniejsi pielgrzymi. Tu pogłębiali swoje chrześcijaństwo. Miejsce to było dla nich również szkołą prawdziwej pobożności maryjnej, co miało szczególne znaczenie w kraju o tak silnych tradycjach protestanckich. W okresie tym podjęta zostaje również w Ruchu Szensztackim praca z rodzinami. W ten sposób o. Kentenich wraz z współpracującymi z nim księżmi stał się prekursorem współczesnego duszpasterstwa rodzin.

Oczywiście tak szeroko prowadzona działalność nie mieściła się w ramach totalitarnego systemu, który opanował Niemcy w latach 30. Ojciec Kentenich i jego najbliżsi współpracownicy zostali aresztowani i wtrąceni do więzień oraz do obozu koncentracyjnego w Dachau. Miało to być miejsce zamykające definitywnie historię Szensztatu, ale Bóg prowadzący nas czasami w przedziwny sposób sprawił, iż Dachau, które w zamyśle hitlerowców miało być końcem Szensztatu, stało się początkiem jego międzynarodowego rozwoju. Przywiezieni tutaj z różnych stron Europy księża mogli w konspiracji słuchać głoszonych po łacinie przez o. Kentenicha konferencji. Po oswobodzeniu zanieśli oni idee szensztackie do swoich krajów. Wśród nich był Ignacy Jeż, obecny biskup koszaliński - senior, protektor Ruchu Szensztackiego w Polsce.

Międzynarodowy rozwój przyniósł nowy problem - pielęgnowanie duchowości szensztackiej okazało się niemożliwe bez żywej więzi z sanktuarium; dla ludzi mieszkających w odległych zakątkach świata troska o tę więź była bardzo trudna. I w ten sposób pojawiła się idea budowania tzw. sanktuariów filialnych. Pierwsze powstało w 1943 r. w Urugwaju. Obecnie na świecie jest ich ponad 148. Każde jest wierną kopią tego pierwszego, znajdującego się w Szensztacie.

Również w Polsce istnieją szensztackie sanktuaria. Budowę pierwszego rozpoczęły w 1967 r. w Świdrze pod Warszawą siostry z Szensztackiego Instytutu Sióstr Maryi. Niestety, zostało ono zburzone przez ówczesną Służbę Bezpieczeństwa. Zmiana sytuacji politycznej w latach 80. przyniosła rozwój Ruchu Szensztackiego wśród rodzin, a siostry szensztackie bez większych przeszkód mogły wybudować sanktuarium. Powstało ono w 1981 r. nieopodal miejsca, w którym stało pierwsze, zburzone.

Do Świdra zaczęli pielgrzymować członkowie i sympatycy ruchu z całej Polski. Tu przy domu prowincjalnym Sióstr Szensztackich zaczęło działać centrum Ruchu Szensztackiego w Polsce. W kolejnych latach powstały na ziemi polskiej następne sanktuaria. Jedno z nich wybudowali w Józefowie pod Warszawą Ojcowie Szensztaccy, kolejne powstało w Winowie pod Opolem. W 1991 r. Ojciec Święty rozpoczął czwartą pielgrzymkę do ojczyzny w Koszalinie. Jednym z punktów programu było poświęcenie sanktuarium szensztackiego na Górze Chełmskiej. Było to już czwarte sanktuarium w Polsce. W planie są następne, w diecezji gliwickiej, w Zabrzu-Rokitnicy oraz w archidiecezji gnieźnieńskiej, w Bydgoszczy.

Warto w tym miejscu powiedzieć, iż powstanie takiego sanktuarium to nie tylko kwestia załatwienia formalności i zorganizowania odpowiednich funduszy. Najważniejszy fundusz to ogromna praca duchowa, duchowe wypracowywanie, "wymodlanie" każdego elementu przyszłej budowy, wystroju wnętrza. Dalsze funkcjonowanie takiego sanktuarium to również utrzymywanie żywej z nim więzi, ofiarowywanie obecnej w nim Matce Bożej swojej pracy nad sobą, modlitw, cierpień.

Każde sanktuarium jest miejscem, w którym pielgrzym może otrzymać szczególne łaski. Takim miejscem są również sanktuaria szensztackie. Matka Boża Trzykroć Przedziwna króluje w nich jako Wychowawczyni, udzielając trzech specjalnych łask: łaski zadomowienia - szczególnej więzi z Bogiem, która jest podstawą głębokich więzi międzyludzkich; łaski wewnętrznej przemiany i łaski gorliwego apostolstwa, którego przejawem będzie przede wszystkim wierne wypełnianie swoich codziennych obowiązków.

Wejdźmy teraz do sanktuarium szensztackiego. Przywitają nas pełne dobroci oczy Matki Bożej, patrzące na nas ze wspomnianego już obrazu. Otacza go łaciński napis: Servus Mariae nunquam peribit - "Sługa Maryi nigdy nie zginie". Znajdujące się po obu stronach tabernakulum niewielkie figury św. Piotra i św. Pawła przypominają o miłości do Kościoła, o apostolstwie. W górnej części ołtarza umieszczono symbol Bożej Opatrzności, a nieco wyżej Gołębicę - symbol Ducha Świętego, którego Maryja jest Oblubienicą. Z lewej strony, obok ołtarza znajduje się dość znaczna figura św. Michała Archanioła. To on był pierwotnie patronem kaplicy w Szensztacie. Jego kult w Ruchu Szensztackim jest nadal żywy i wplata się w dające się zaobserwować ożywienie nabożeństwa ku temu wielkiemu orędownikowi wspierającemu nas w walce ze złem.

Przeżywamy Wielki Jubileusz Roku 2000. Wypowiadając się 18 września ub.r. w telewizji Prymas Polski kard. Józef Glemp powiedział, że jubileusz to przede wszystkim pielgrzymki, odpusty. Nasza polska ziemia bogata jest w sanktuaria. Niektóre z nich z racji jubileuszu uzyskały przywileje odpustowe. Jednym z takich miejsc jest szensztackie sanktuarium w Winowie pod Opolem. Nam, należącym, do Ruchu Szensztackiego jest ono bardzo bliskie, podobnie jak pozostałe sanktuaria. Każde z nich, choć zewnętrznie identyczne, ma swój niepowtarzalny klimat.

Bardzo gorąco zachęcamy do nawiedzenia tych miejsc, w których doświadczymy niesamowitej wprost bliskości Boga, ku któremu poprowadzi nas Maryja, Matka Boża Trzykroć Przedziwna, Wychowawczyni królująca w szensztackich sanktuariach.

Autorzy należą do Ruchu Szensztackiego.

Adres sanktuarium szensztackiego w diecezji warszawsko-praskiej: Sanktuarium Wierności przy Szensztackim Instytucie Sióstr Maryi, ul. Bronisława Czecha 9/11, 05-402 Otwock-Świder, tel. (0-22) 779-34-24.