„Kościół katolicki w Polsce rządzonej przez komunistów” to temat spotkania, które odbyło się 2 października w auli redakcji tygodnika katolickiego „Niedziela” w Częstochowie. Spotkanie było połączone z promocją książki autorstwa dr. Rafała Łatki i ks. prof. Józefa Mareckiego pt. „Kościół katolicki w Polsce rządzonej przez komunistów”.

Spotkanie zostało zorganizowane przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Tygodnik Katolicki „Niedziela” oraz Akcję Katolicką Archidiecezji Częstochowskiej. Poprowadził je red. Marian Florek.

W spotkaniu wzięli udział m. in. abp senior Stanisław Nowak, Lidia Dudkiewicz, redaktor naczelna „Niedzieli”, Bartosz Kapuściak, pracownik Instytutu pamięci Narodowej oddział w Katowicach, dr Rafał Łatka i ks. prof. Józef Marecki, autorzy publikacji, członkowie Klubu Inteligencji Katolickiej w Częstochowie z prezes Marią Banaszkiewicz oraz pracownicy redakcji „Niedzieli”.

Autorzy książki wskazując na problemy Kościoła w czasach Polski Ludowej opowiedzieli m.in. o prześladowaniach duchowieństwa, procesach, zabójstwach oraz inwigilacji księży i wiernych przez komunistów i podległe im służby.

Bartosz Kapuściak, pracownik Instytutu Pamięci Narodowej oddział w Katowicach, prowadzący rozmowę z autorami na temat publikacji pytał m. in. o główny cel takiej publikacji - Potrzebne jest uświadomienie społeczeństwa polskiego odnośnie przeszłości. Dzisiejsze pokolenie jest bowiem wychowywane w wirtualnej przyszłości – podkreślił ks. prof. Józef Marecki i dodał: „ Trwają prace nad tłumaczeniem książki m. in. na język angielski i francuski. Książka nie jest przeznaczona jedynie dla Polaków”.

Podczas dyskusji nad sytuacją Kościoła dr Rafał Łatka podkreślił, że „rola prymasa Wyszyńskiego w ocaleniu Kościoła i niezależności społeczeństwa była ogromna” - Mimo trudności rola społeczna Kościoła wzrastała. Chociaż oczywiście były próby skłócenia episkopatu z duchowieństwem – kontynuował dr Łatka.

- W PRL była polityka wzajemnego mijania się. Kościół był traktowany jako wróg ideologiczny – dodał ks. prof. Józef Marecki.

Na pytanie kiedy właściwie rozpoczęła się walka z Kościołem ks. prof. Józef Marecki odpowiedział, że walka z Kościołem tak naprawdę rozpoczęła się już w 1944 r. - Chodziło o usunięcie Kościoła z życia politycznego i społecznego. Chciano Kościół doprowadzić do samoskompromitowania się. Można jednak powiedzieć, że oficjalne rozpoczęcie walki z Kościołem rozpoczęło się w 1948 r. Komuniści mówili „musimy sobie Kościół przejąć” – kontynuował ks. Marecki.

Natomiast dr Rafał Łatka przypomniał, że do walki z Kościołem służyła organizacja księży patriotów, „Pax” Bolesława Piaseckiego - Chodziło o rozkładanie Kościoła od wewnątrz i było to dążenie do lojalizacji kleru – mówił dr Łatka.

Prelegenci zwrócili szczególną uwagę na dekadę Edwarda Gierka, który chciał wykorzystać Kościół do własnych celów i ocieplenia własnego wizerunku. - Założeniami polityki Gierka były: mała liberalizacja, a równocześnie dezintegracja i skłócenie duchowieństwa ze społeczeństwem. Dokładnie w tym celu w 1973 r. została powołana Grupa Operacyjna do Zadań Dezintegracyjnych, tzw. Grupa „D” Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych – zaznaczył ks. Marecki i dodał: „Gierek budował otoczkę człowieka otwartego. Wtedy też nastąpiło odsunięcie aparatu Gomułki”.

Podczas spotkania autorzy książki przybliżyli również kwestię służby wojskowej kleryków - Paradoksalnie nie udało się komunistom złamać kleryków. Oni z wojska wychodzili jeszcze mocniejsi. A tak naprawdę prowadzona w wojsku indoktrynacja leninowsko-marksistowska posłużyła późniejszym kapłanom do konfrontacji intelektualnej z marksizmem – mówił ks. Marecki.

Autorzy zapytani zostali również o reakcję komunistów na wybór Jana Pawła II - Byli przerażeni. Nie potrafili też przewidzieć skutków pielgrzymek papieskich do Polski. W czerwcu 1979 r. Polacy przestali się bać. Wtedy zaczęła się nowa epoka Kościoła w Polsce – odpowiedział ks. Marecki.

Podczas dyskusji przypomniano również prześladowanie rodzin, duszpasterstwa akademickiego, brak dostępu do mediów. Wówczas zamknięto m. in. „Niedzielę”.

- Musimy mieć wiedzę o przeszłości, żeby błędów w przyszłości nie popełnić – podkreśliła Lidia Dudkiewicz, redaktor naczelna „Niedzieli”.

Natomiast na zakończenie spotkania abp senior Stanisław Nowak, wspominając czas zmagań się Kościoła z systemem komunistycznym w okresie PRL-u, przypomniał słowa papieża Piusa XII skierowane do duchowieństwa: „Bądźcie mocni jak kowadło”.