Głównym punktem dzisiejszych uroczystości była Msza św. koncelebrowana o godz. 17.00 na Szczycie jasnogórskim. Eucharystii przewodniczył kard. Stanisław Dziwisz, świadek życia i posługi Jana Pawła II. Koncelebrowali biskupi częstochowscy: abp Wacław Depo, metropolita częstochowski; abp senior Stanisław Nowak i bp Andrzej Przybylski, biskup pomocniczy arch. częstochowskiej wraz z bardzo liczną grupą kapłanów. W uroczystościach udział wzięli mieszkańcy miasta i archidiecezji, klerycy Wyższego Seminarium Duchownego. Wystawione zostały poczty sztandarowe, m.in. częstochowskich szkół. Przybyli przedstawiciele bractw i stowarzyszeń - m.in. Rycerze św. Jana Pawła II, Kalwaryjskie Bractwo Męki Pańskiej, Sodalicja Mariańska, a także uczestnicy projektu 'Nadzieja Zwycięstwo' o papieżu Janie Pawle II. W obchodach wziął udział również przedstawiciel Polonii Amerykańskiej dr Jan Jaworski, konfrater Zakonu Paulinów.

Słowa powitania w imieniu ojców i braci paulinów wypowiedział o. Marian Waligóra, przeor Jasnej Góry. Mówił: „Dziś, 4. czerwca Jasna Góra, archidiecezja częstochowska. ale i samo miasto Częstochowa dziękuje za pierwszą pielgrzymkę Ojca Świętego Jana Pawła II. Po 40 latach od tego wydarzenia, choć bardzo wiele się zmieniło w naszej Ojczyźnie i w nas samych, wracamy przede wszystkim do świadectwa, jakie zostawił nam święty papież Jan Paweł II. Jego ogromna miłość, oddanie, zawierzenie Maryi, a przy tym ogromna miłość i szacunek do Polski, do Rodaków, to wszystko wciąż odżywa w nas, i jest lekcją dla naszej maryjnej pobożności, i tego, jak pielęgnować w sobie postawy patriotyczne”.

„Witam i bardzo gorąco pozdrawiam obecnego wśród nas Jego Eminencję ks. kardynała Stanisława Dziwisza, świadka tych niezwykłych wydarzeń, a przy tym świadka świętości naszego Rodaka Papieża Jana Pawła II. Eminencjo, dziękujemy, że jesteś z nami, i że jak kiedyś Jan Paweł II, dziś ty, otoczony kapłanami, szczególnie kapłanami naszej archidiecezji niesiesz nam Chrystusa, jesteś zwiastunem Dobrej Nowiny. Stajesz z nami do modlitwy w Domu Matki, tu, gdzie jak mówił św. Jan Paweł II: ‘bije serce Narodu w sercu Matki’” – mówił o. przeor.

Następnie słowa powitania wypowiedział kard. Stanisław Dziwisz: „Byliśmy tutaj 40 lat temu, miałem to szczęście towarzyszyć Ojcu Świętemu, dlatego ze wzruszeniem stoję na tym miejscu, gdzie On kiedyś odprawiał, przemawiał, spotykał się. Dziś wyrażamy Mu naszą wielką wdzięczność za tamte dni, dziękując Panu Bogu za Jego osobę. Dziękujemy mu za to wszystko, co zrobił dla nas wszystkich, dla Polski. Rozpoczynamy uroczystą Eucharystie dziękując Panu Bogu, że jesteśmy, że jesteśmy w Polsce wolnej, suwerennej, dzięki Niemu, który oparł swoje pasterzowanie o Matkę Najświętszą, do której się zwracał często, tu na Jasnej Górze ”.

„4. czerwca 1979 r., to był poniedziałek, trzeci dzień pierwszej podróży apostolskiej Jana Pawła II do Ojczyzny i trzeci dzień narodowych rekolekcji. Po Warszawie i Gnieźnie Ojciec Święty przybył na Jasną Górę i pozostał tu trzy dni, zanim udał się do Krakowa. Przez te dni oczy całego Kościoła i świata skierowane były na Duchową Stolicę Polski – wspominał w homilii kard. Stanisław Dziwisz - To był również niezwykle intensywny czas dla Papieża, od wczesnych godzin porannych do późnego wieczora Jan Paweł II nie oszczędzał się, siał obficie. Sprawował liturgie wobec nieprzeliczonych rzesz pielgrzymów, głosił Słowo Boże, wygłaszał krótsze i dłuższe przemówienia, spotykał się z grupami, delegacjami, diecezjami i pojedynczymi osobami. Był wszystkim dla wszystkich, ale każdy Jego dzień zaczynał się i kończył wyciszonym czasem osobistej modlitwy, adoracji. Tak było zawsze, nie tylko w Watykanie, ale szczególnie podczas wszystkich najbardziej intensywnych podróży i wizyt”.

„Dziś, po 40. latach powracamy do tamtych czerwcowych dni, nie dlatego, że nostalgicznie żyjemy przeszłością. Zdajemy sobie sprawę, że z tamtego doświadczenia zrodził się inny nasz świat, także inna Polska, zrodziła się nasza teraźniejszość. Nie ulega wątpliwości, że wcześniejszy październikowy wybór metropolity krakowskiego na Stolicę Piotrową, a następnie Jego przybycie do ojczystego kraju, choć tylko na 9 dni, wywołało duchowy wstrząs i uruchomiło proces społeczny, polityczny, procesy przemian, których nawet przemoc totalitarnego systemu nie była w stanie powstrzymać. Powracamy więc do wydarzeń po to, by przede wszystkim Bogu, Panu losów ludzi, narodów podziękować za wolność i suwerenność. A stając dziś przed obliczem Pani Jasnogórskiej, Matki Chrystusa i Królowej Polski dziękujemy również Tej, która została dana Narodowi Polskiemu jako przedziwna pomoc i obrona. Wdzięczność jest pamięcią serca, dlatego dzisiaj tu jesteśmy, bo wiemy, komu i co zawdzięczamy” – kontynuował kard. Dziwisz.

„Po 40. latach wczytując się w obszerne teksty słów wypowiedzianych przez Jana Paweł II podczas trzech jasnogórskich dni, uderza nas ogromne bogactwo myśli, wspomnień, ale także uczuć, jakimi Ojciec Święty dzielił się wtedy ze swymi Rodakami. Cała Jasna Góra stała się jego amboną. Trudno o jakąkolwiek syntezę tego, co się tu wtedy dokonało, co zostało powiedziane, jak reagowały serca Polaków wobec przemawiającego do nich w ojczystym języku następcy świętego Piotra, i jednocześnie tak bardzo bliskiego im człowieka i pasterza” – mówił kard. Dziwisz.

Ks. kardynał przypomniał również słowa papieża Jana Pawła II z homilii wygłoszonej na Jasnej Górze 4 czerwca 1979 r.„’Stawaliśmy na tym świętym miejscu, przykładaliśmy niejako czujne pasterskie ucho, aby usłyszeć, jak bije serce Kościoła i serce Ojczyzny w Sercu Matki. Jasna Góra jest nie tylko miejscem pielgrzymek Polaków z Polski, ale i całego świata. Jasna Góra jest sercem całego Narodu. Trzeba przykładać ucho do tego świętego miejsca, aby czuć, jak bije serce Narodu w Sercu Matki. Bije zaś ono, jak wiemy, wszystkimi tonami dziejów, wszystkimi odgłosami życia. Ile razy biło jękiem cierpień dziejowych, ale również okrzykami radości i zwycięstwa (…) Jeśli jednakże chcemy dowiedzieć się, jak płyną te dzieje w sercach Polaków, trzeba przyjść tutaj. Trzeba przyłożyć ucho do tego miejsca. Trzeba usłyszeć echo całego życia narodu w Sercu Matki, Matki i Królowej! A jeśli bije ono tonem niepokoju, jeśli odzywa się w nim troska i wołanie o nawrócenie, o umocnienie sumień, o uporządkowanie życia rodzin, jednostek, środowisk – trzeba to wołanie przyjąć, bo rodzi się ono z miłości matczynej, która po swojemu kształtuje dziejowe procesy na naszej polskiej ziemi’. Tak mówił święty Papież 40. lat temu” .

„A co by powiedział dziś? O co by zapytał? Jak bije serce Kościoła i serce Polski? Jak biją nasze serca w sercu Matki? Odpowiedź nie jest prosta – kontynuował kaznodzieja - Niewątpliwie w tych 40. latach dokonało się wiele dobra w naszym kraju. Byłoby niewdzięcznością wobec Boga nie zauważyć tego. Odzyskaliśmy wolność, suwerenność. Polepszył się byt materialny wielu naszych rodaków. Wyrosło nowe pokolenie ludzi wykształconych, otwartych na Europę i świat. Ale pojawiły się nowe zagrożenia. Czy wszyscy potrafimy korzystać z daru wolności? Czy spora część naszych braci i sióstr nie ulega coraz bardziej pokusie fałszywej samowystarczalności, czy urządzania sobie życia bez Boga, tak jakby On był zbędny, niepotrzebny? Czy można się obejść bez Chrystusa i Jego Kościoła?”.

Ks. kardynał Dziwisz wrócił także pamięcią do spotkania Jana Pawła II z diecezją częstochowską przed kościołem św. Zygmunta, w pierwszym dniu wizyty, 4 czerwca. „Ojciec Święty przybywając na Jasną Górę zdawał sobie sprawę, że w programie Jego wizyty musi być punkt poświęcony samemu Kościołowi częstochowskiemu. ‘Pragnę więc – mówił papież – wyrazić moją radość z tego, że ten Kościół jest, że żyje swoim autonomicznym życiem, że służy jako diecezja maryjna Kościołowi w Polsce i na świecie, spełniając wyjątkowe, związane z Jasną Górą posłannictwo’. Jak widzimy, w kilku słowach Jan Paweł II podkreślił istotny rys tożsamości diec. częstochowskiej, którą kilkanaście lat później, 25 marca 1992 roku, podniósł do rangi archidiecezji”.

Kard. Dziwisz w ciepłych słowach zwrócił się także do pasterzy kościoła częstochowskiego: „Korzystając z tej niezwykłej okazji, chciałbym nie tylko pozdrowić ks. arcybiskupa Wacława, który przewodzi Kościołowi częstochowskiemu po 40. latach od spotkania ze św. Janem Pawłem II, ale przede wszystkim, by podziękować Mu za Jego codzienną służbę Maryi, za kierowane stąd słowa do całego narodu, również podczas Apelu Jasnogórskiego. Pragnę także bardzo serdecznie zwrócić się do ks. arcybiskupa Stanisława, dziękując Mu za przykład umiłowania Maryi w życiu kapłańskim i w życiu Kościoła”.

„’Spełnia się Twoja wola Jasnogórska Matko, jestem tutaj, tutaj nauczyłem się być człowiekiem zawierzenia’ - te słowa św. Jana Pawła II stanowią klucz naszego dzisiejszego zjednoczenia z Bogiem na modlitwie wdzięczności za dar Jego osoby i pontyfikatu. Maryjo, spełnia się Twoja wola, że dałaś nam z woli Twojego Syna, św. Jana Pawła II jako przewodnika, i świadka Ewangelii i Chrystusowego krzyża - mówił na zakończenie Mszy św. abp Wacław Depo – Wraz z całym Kościołem częstochowskim, który tutaj stanowimy jako prezbiterium, osoby życia konsekrowanego, a zwłaszcza konwent jasnogórski, strzegący tego skarbu Narodu i tego serca narodu, które bije w sercu Matki. Jeszcze raz pragnę serdecznie podziękować wam wszystkim, ale zwłaszcza młodzieży, który tutaj ze sztandarami swoich szkół i ze znakami jedności przybyła na to jasnogórskie wzgórze”.

Abp Wacław Depo, metropolita częstochowski, specjalnym dekretem biskupim zatwierdził na terenie arch. częstochowskiej działalność duszpasterską nowego stowarzyszenia – Zakonu Rycerzy Jana Pawła II. Za zatwierdzenie podziękował generał Zakonu Krzysztof Andrzej Wąsowski, zapowiadając jednocześnie pielgrzymkę Zakonu św. Jana Pawła II 12 czerwca na Jasną Górę.

Oprawę muzyczną przygotował Jasnogórski Chór Chłopięco-Męski 'Pueri Claromontani' pod dyr. Jarosława Jasiury.

Na początku i na końcu Mszy św. przypomniano fragmenty nagrań papieskiej pielgrzymki na Jasną Górę w 1979 r.

Liturgię animował o. Sebastian Matecki, który na zakończenie poinformował o rozpoczęciu zbiórki fotografii z czerwca 1979 roku w Częstochowie - „Co nam zostało z tamtych dni”. Zdjęcia można przesyłać drogą e-mailową lub przynosić do Jasnogórskiego Instytutu Maryjnego – informacje na stronie internetowej projektu „Nadzieja Zwycięstwo” /www.nadziejazwyciestwo.pl/. Natomiast o. Mariusz Tabulski, definitor generalny Zakonu Paulinów oraz dyrektor Jasnogórskiego Instytutu Maryjnego zaprosił w niedzielę, 9 czerwca na 19.30 do Sali Różańcowej na kolejne spotkanie w ramach cyklu „Wieczory Maryjne – Katechezy z Janem Pawłem II” /jim.jasnagora.pl/.