Reklama

Ikona zza klauzurowej kraty

Niedziela kielecka 42/2007

Nie jest niczym niezwykłym, iż w klasztorach karmelitańskich powstają ikony, i łatwo można wyliczyć przyczyny, dla których tak się dzieje. Od pewnego czasu miłośnicy ikon coraz częściej, choć zawsze nieśmiało, pukają do furty kieleckiego Karmelu, aby poprosić o napisanie ikony.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Klasztor karmelitański na Baranówku. Za murami płynie ciche, pracowite życie, wypełnione modlitwą i pracą, które kiedyś tak bardzo zachwyciło Małą Świętą - Teresę od Dzieciątka Jezus. Karmel to ukrycie. Karmel to wytrwała modlitwa i praca. Karmel to dobrowolne oddanie siebie, swoich zdolności, swoich pragnień - Bogu. Dlatego z trudem udaje się namówić siostry do wspólnego (ze mną) zastanowienia się nad fenomenem ikony - dzisiaj. Siostry dystansują się od wywiadów i publicznych wypowiedzi... - Ależ chodzi o samą ikonę, o Boską rzeczywistość, którą ona uosabia, o znaki ikony, inspirowaną przez nią modlitwę...
Karmelitanki, oddzielone kratą od biegu tego świata, zaskakują trzeźwym osądem wielu „światowych” spraw i rozeznaniem mechanizmów, wprawiających w ruch współczesne zapotrzebowanie na ikonę.

Chodzi o duchowość czy ładny obrazek?

Nie mamy wątpliwości. Najważniejsza jest cała teologia ikony. Nie można i nie należy jej rozumieć jako wyłącznie wyobrażenie świętej postaci bądź ilustracji do Pisma Świętego, lecz jako uobecnienie czegoś, co niewidzialne; jako pełną łaski obecność przedstawianej postaci. Podstawą istnienia ikony i takiego jej rozumienia jest dogmat o wcieleniu Chrystusa, który na ziemi stał się obrazem Boga niewidzialnego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Swoista moda na ikony?

Owa „moda” może wynikać z przeżywającego renesans odkrywania duchowości Wschodu, z nowych wyzwań w nauczaniu Kościoła, gdy Jan Paweł II mówił o „dwóch płucach Europy”, gdy zalecał „kontemplację oblicza Chrystusa”, gdy pojawiają się nowe komentarze teologiczne i duszpasterskie, będące zachętą do pochylenia się nad duchowością ikony.

Ikona w cywilizacji obrazkowej?

Czemu nie. Ikona jest także odpowiedzią na zapotrzebowanie współczesnych, którzy uczą się przez obraz, poznają świat przez obraz, na co dzień karmią się obrazem. Jeśli zły obraz niszczy duszę, ikona - na którą patrzysz, którą kontemplujesz, odkrywa w Tobie rzeczywistość bycia obrazem Boga. Nie bez powodu nowe wspólnoty monastyczne we Francji włączają w swą duchowość obecność ikony.

Reklama

Więcej tajemnicy?

Wydaje, się że współczesny świat zachodni jest spragniony mniejszej dosłowności, którą zawsze - w stosunku do Wschodu - odznaczało się malarstwo zachodnie. Tajemnica i symbolika ikony zostawiają znacznie większy margines dla sfery ducha, w której zawiera się relacja Bóg - człowiek.

„Dwa w jednym”?

Chodzi o modlitwę i pracę. Ikony karmelitańskie wpisują się w życie modlitwy sióstr w brązowych habitach oraz z podejmowanymi przez nie pracami. W duchu ubóstwa karmelitanki są zobowiązane poprzez podejmowane obowiązki pracować na chleb, na potrzeby Domu. Siostry wykonują szereg różnych prac, nie przywiązując się jednak do swego dzieła, aby być użytecznymi w wielu dziedzinach.
W pracowni Karmelu ikony pisze się w większości na zamówienie oraz dla potrzeb Wspólnoty. Zamówione ikony trafiają potem do ludzi, służą ludziom. Z drugiej strony ikona rozwija ducha modlitwy wśród osób, które na nią patrzą, które trwają na tej modlitwie. Dlatego w ikonie karmelitańskiej łączą się i dopełniają dwa elementy: modlitwy i pracy.

Karmelitański styl ikon?

Owszem, można mówić o pewnej odrębności, która jednak nie kłóci się z tradycją ikon. Bazując na bizantyjskiej ikonografii, karmelitanki tworzą indywidualny rys ikon, poszerzony przez np. symbolikę duchowości św. Jana od Krzyża; często pojawi się szkaplerz (np. u Maryi typu Hodegetria - Przewodniczka) bądź symbolika inspirowana wizjami Eliasza.
Ikonę Dziewicę Kontemplacji kieleckie karmelitanki mają u siebie w chórze zakonnym: w karmelitańskim habicie, stojącą na chmurze z widzenia Eliasza, z górą w tle symbolizującą Karmel, z grotą i drzewkiem oliwnym w nawiązaniu do pism św. Jana od Krzyża. Kanon jest zachowany, ale pewne elementy grafiki mają już indywidualny rys. Bo w ikonie zawiera się człowiek, który ją napisał, człowiek z pewną zdolnością manualną, ale przede wszystkim duchową. Bo ikona jest z ducha modlitwy.

Ikony „naszych” świętych?

Tak, to możliwe, wykonalne i potrzebne. W pracowni Karmelu powstaje taka ikona, jakiej ktoś naprawdę potrzebuje. Niełatwo przedstawić np. św. Wojciecha - typowo „zachodniego” męczennika, św. Joannę d’Arc, czy niemal współczesnego nam św. Maksymiliana - w kanonie ikony. Ale czas modlitwy, przemyśleń oraz pracy przynosi oczekiwany owoc. Ludzie otrzymują swoje ikony. Częste zamówienia dotyczą noszonych imion, patronów w sakramencie chrztu, bierzmowania, pamiątek z okazji dnia I Komunii św., ślubu. Ktoś poprosił kiedyś o ikonę podróżną, taką, aby mieściła się w dłoni. Większość ikon powstających w kieleckim Karmelu należy chyba jednak do tych tradycyjnych: Chrystus Pantokrator (Władca i Sędzia świata), Eleusa (Matka Boża Miłosierna), sceny biblijne, oblicza Świętych.
Jak to dobrze, że nasz rozpędzony, pragmatyczny świat, potrafi jeszcze zapatrzeć się w oczy ikony.

Podziel się:

Oceń:

0 0
2007-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Ponad 50 tysięcy widzów w polskich kinach na pokazach 4. sezonu "The Chosen"

2024-03-28 11:39

Materiały promocyjne/thechosen.pl

Serial o Jezusie z kolejnym sukcesem. W polskich kinach 4. sezon zebrał ponad 50 000 widzów, a licznik wciąż rośnie. Kolejne odcinki serialu, co stało się całkowitym fenomenem w branży filmowej, wciąż wyświetlane są w kinach.

Więcej ...

Msza św. Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczyna obchody Triduum Paschalnego

2024-03-28 07:18

Karol Porwich/Niedziela

Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczynają się w Kościele katolickim obchody Triduum Paschalnego - trzydniowe celebracje obejmujące misterium Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego. Liturgia tego dnia odwołuje się do wydarzeń w Wieczerniku, kiedy Jezus ustanowił dwa sakramenty: kapłaństwa i Eucharystii.

Więcej ...

Wielki Czwartek we Wschowie z biskupem Tadeuszem

2024-03-28 22:04
Wschowa

Krystyna Pruchniewska

Wschowa

Liturgii Wieczerzy Pańskiej w kościele pw. św. Stanisława we Wschowie przewodniczył biskup diecezjalny Tadeusz Lityński.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Wiadomości

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Wiara

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Sercanie: niepokoją nas doniesienia o sposobie prowadzenia...

Sercanie: niepokoją nas doniesienia o sposobie prowadzenia...

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Kościół

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Wiara

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Kościół

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Przewodniczący KEP: rozpoczynamy dziewięcioletnią...

Kościół

Przewodniczący KEP: rozpoczynamy dziewięcioletnią...

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Wiara

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...