Anna Skopińska: - Jaką funkcję pełni w organizmie człowieka mózg?

Anna Dąbrowska: - Mózg jest najważniejszą i najbardziej złożoną częścią ośrodkowego układu nerwowego człowieka. Składa się z dwóch półkul mózgowych. Każda z nich jest odpowiedzialna za różne funkcje. Prawa półkula jest bardziej twórcza, odpowiada za wyobrażenia, intuicje, emocje, zdolności muzyczne. Lewa półkula jest bardziej werbalna, intelektualna, odpowiada za logiczne, analityczne myślenie, zapamiętywanie, nazywanie, czytanie, pisanie. Półkule mózgowe łączy wiele rozmaitych struktur. Wszystko to, co odbieramy zarówno ze świata zewnętrznego, jak i świata wewnętrznego, a więc wszystkie bodźce czy informacje, dociera do mózgu, a następnie jest w nim przetwarzane. Jako podstawowy narząd regulacji mózg pełni rolę nadzorującą i sterującą.

- Które czynniki powodują obniżenie sprawności umysłowych człowieka?

- Organizm człowieka ze swej natury dąży do homeostazy, a więc do równowagi, która jest pewnym gwarantem jego właściwego funkcjonowania. Wszystko, co burzy tę równowagę, wpływa destruktywnie na pracę organizmu, a więc także na sprawność umysłową. Szybkie tempo współczesnego życia, a co za tym idzie życie w niezgodzie z własnym zegarem biologicznym, nieracjonalne odżywianie, niedobór snu, permanentne zmęczenie, brak aktywności fizycznej, przewlekły stres, życie w lęku, w poczuciu zagrożenia, osłabienie relacji międzyludzkich, toksyczność tych relacji, doświadczanie różnego rodzaju egzystencjalnych kryzysów, to wszystko są czynniki, które powodują zmiany w jakości sprawności umysłowej.

- Jak w takim razie można - poprzez odżywianie, odpowiednie zachowanie - poprawić naszą sprawność umysłową?

- Bardzo ważne jest nauczenie, się słuchania własnego organizmu. W przeżywanych sytuacjach trudnych czy nadmiernie obciążających sprawność umysłową wysyła on komunikaty, które niejednokrotnie uchodzą naszej uwadze, bądź są ignorowane. Jakże często odczuwając np. zmęczenie, mając problemy z koncentracją parzymy sobie kolejną kawę; doświadczając złości wspomagamy się środkami uspakajającymi lub używkami; a mając problemy z bólem głowy czy z zasypianiem sięgamy po kolejną tabletkę przeciwbólową lub nasenną. Takie działania są pozornie pomocne i to na krótki czas. Organizmu nie można oszukiwać w nieskończoność. Trzeba mu dać to, co jest mu niezbędne do właściwego działania. W poprawianiu sprawności umysłowej, szczególnie w dzisiejszych czasach, należy zwrócić uwagę na zwolnienie tempa życia, na aktywność fizyczną (spacer, basen, gimnastyka, itp.), przesypianie przynajmniej 7 godzin na dobę, sprawianie sobie przyjemności, słuchanie muzyki, medytowanie, gimnastykowanie umysłu, a więc używanie go i ćwiczenie - czytanie, rozwiązywaniem krzyżówek oraz zdrowe odżywianie.

- Jakie najczęściej choroby umysłu dotykają ludzi. Czy można im przeciwdziałać?

- Z przykrością muszę to powiedzieć, że w ostatnich latach coraz więcej osób doświadcza różnego rodzaju zaburzeń psychicznych, coraz więcej osób poszukuje pomocy u psychoterapeutów bądź u psychiatrów. Zaburzenia osobowości, zaburzenia przystosowania, zaburzenia snu, zaburzenia jedzenia, zaburzenia seksualne, choroby afektywne, nerwice, to te najczęściej zgłaszane. Najbardziej podatne na te schorzenia są osoby ciężko pracujące i jednocześnie bardzo identyfikujące się z tym, co posiadają, a więc nastawione na zysk lub na sukces, a także osoby, które nie radzą sobie z bardzo trudnymi w naszej rzeczywistości uwarunkowaniami egzystencjalnymi. Jak im przeciwdziałać? Myślę, że ważne jest, w przypadku pierwszej grupy osób, przetworzenie pewnych toksycznych dla zdrowia psychicznego treści głęboko zapisanych w świadomości. Często utożsamiamy się z tym, co posiadamy, żyjąc w stałym napięciu, które w konsekwencji prowadzi do stanów wyczerpania psychicznego. Odnosi się wrażenie, iż poza świadomością pozostaje fakt, że można wiele mieć i po prostu to używać będąc wolnym. Odnajdywać sens i wartość życia w tym, że się jest. Osobom, szczególnie obciążonym różnymi trudnościami, kryzysami czy problemami, bardzo potrzeba zdrowych relacji rodzinnych, społecznych, wzajemnej życzliwości, szczerości, otwartości na siebie. Istotnym środkiem przeciwdziałającym zaburzeniom psychicznym są dobre kontakty międzyludzkie, zachowanie bliskości z drugim człowiekiem, dawanie sobie wsparcia.

- Co Pani sądzi na temat tzw. wspomagaczy np. witamin na pamięć czy innych środków, które można dostać w naszych aptekach?

- Myślę, że gdybyśmy zdrowo i higienicznie żyli, nie byłoby potrzeby uciekać się do tzw. wzmacniaczy. Z badań rynku farmakologicznego wynika, że coraz częściej korzystamy z różnych preparatów oferowanych w aptekach czy sklepach zielarskich. Z pewnością dużo lepiej wspomagać zdrowie witaminami pochodzącymi ze spożywania świeżych warzyw i owoców. Czasami jest to jednak z różnych powodów niemożliwe, czasami wyczerpanie fizyczne lub psychiczne organizmu jest tak duże, że okresowe korzystanie ze sprawdzonych suplementów czy witamin nie wydaje się być pozbawione racji. Trzeba jednak pamiętać, że w nadmiarze również witaminy mogą być szkodliwe.

- Jakie niebezpieczeństwo czyha na tych, którzy chcą za wszelką cenę poprawić sprawność umysłową i uciekają w metody niedozwolone?

- Na naszym rynku niemalże z miesiąca na miesiąc pojawiają się nowe propozycje dotyczące sposobów powiększania naszego potencjału umysłowego, możliwości rozwijania umiejętności czy sprawności umysłowych. Musimy być bardzo ostrożni z dokonywaniem wyboru wśród tych ofert. Za fasadą pięknych reklam i obietnic szybkiego sukcesu czy szczęścia niejednokrotnie kryją się pułapki, w które dają się złapać osoby wierzące w sukces bez pracy i wysiłku. Przykładem może być tutaj metoda Silvy, według której za pomocą zbioru pewnych technik pozwalających wykorzystać możliwości ludzkiego mózgu możemy kontrolować umysł. Wśród proponowanych technik są techniki postrzegania pozazmysłowego, a więc zdobywającego informacje za pomocą medium, telepatii, jasnowidztwa. Coraz modniejsze staje się w Polsce uprawianie jogi czy kursy tai-chi. Każda z tych technik poza ćwiczeniami fizycznymi i technikami głębokiego oddychania, które wzmacniają mięśnie, działają uspokajająco i relaksująco, proponuje pracę z umysłem - medytacje, techniki umysłowej wyobraźni, pracę z energią umysłu, a to z chrześcijańskiego punktu widzenia jest nie do przyjęcia. Z całą pewnością posługując się w medytacji metodami wywodzącymi się z tradycji chrześcijańskiej, mamy możliwość uspokoić umysł i wprowadzić harmonię do organizmu, a co ważniejsze, mamy możliwość otworzyć się i poddać działaniu Boga.