Wyrazem twórczej współpracy Instytutu Filologii Obcych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie z miejscowym Instytutem Teologicznym była I Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu: „Człowiek - Wiara - Kultura”, zorganizowana w dniach 30 kwietnia - 2 maja 2003 r. w ramach imprez towarzyszących ekumenicznemu Festiwalowi „Gaude Mater”.
Jako owoc tego sympozjum ukazała się publikacja pod redakcją naukową dr Urszuli Cierniak i ks. dr. Jarosława Grabowskiego, zatytułowana: Drogi i rozdroża kultury chrześcijańskiej Europy. Na bogatą, wielowątkową i głęboką treść książki składają się referaty historyków, teologów, filozofów, socjologów, filologów i politologów reprezentujących nie tylko katolicyzm, prawosławie i protestantyzm, lecz również uczonych, którzy nie utożsamiają się z chrześcijaństwem. W różnych aspektach analizują oni fenomen zwany kulturą europejską.
W poszczególnych rozdziałach książki jest mowa o biblijnych podstawach kultury, o wielkich tradycjach teologicznych i świętych patronach Europy. Omawiane jest zagadnienie współpracy między poszczególnymi wyznaniami na tle odrębności konfesyjnych. Inne teksty dotyczą miejsca i wkładu kultury polskiej, jak również wschodnioeuropejskiej, w tworzenie cywilizacji chrześcijańskiej w Europie. Opisane zostało zjawisko kryzysu kultury współczesnej w świetle wizji zjednoczonego kontynentu, przy czym wyakcentowano rolę i znaczenie dialogu jako instrumentu porozumienia oraz współpracy. Trendy intelektualne i kierunki kulturowe Europy nie przeciwstawiają się sobie, ale możliwy jest ich konstruktywny dialog. Bez ulegania relatywizmowi czy synkretyzmowi może on odsłonić chrześcijańskie korzenie kontynentu.
Lektura tekstów omawianego tomu wskazuje prawdę, że proces zjednoczenia Europy nie powinien być zależny jedynie od kryteriów ekonomicznych. Nie wystarczy kapitalistyczny pragmatyzm bez odniesienia do Boga, do duchowego wymiaru człowieka i do powszechnie uznawanych wartości etycznych. W przypadku braku podstaw moralno-etycznych w podejmowanych inicjatywach unifikacyjnych zatraca się ich pełną skuteczność, znaczenie oraz użyteczność praktyczną. Dlatego jedynie w Bogu Europa może znaleźć trwały fundament i rację swojego zjednoczenia, a także perspektywy twórczego rozwoju i nadzieję.
Syntetyczne opracowania specjalistów z różnych dziedzin uzasadniają ogólną konkluzję, że chrześcijaństwo wnosi istotny wkład w kształtowanie tożsamości kulturowej w labiryncie europejskim. Chrześcijaństwo jest „duszą” ożywiającą cały kontynent. Historię Europy można porównać do wielkiej rzeki z licznymi dopływami i strumieniami, przy czym różnorodność tradycji i kultur składa się na bezcenny, duchowy i materialny potencjał tej części świata. Dorobek kulturowy Europy w dziedzinie literatury, filozofii i sztuki na wskroś przeniknięty jest pierwiastkiem religijnym i nie sposób go w pełni zrozumieć, jeśli nie spojrzy się na niego z perspektywy chrześcijańskiej.
Także formy myślenia, wartościowania i ekspresji narodów europejskich uległy głębokiemu wpływowi chrześcijaństwa. To dzięki oddziaływaniu orędzia Ewangelii ugruntowały się w sumieniach wielkie ogólnoludzkie wartości, takie jak godność i nietykalność osoby, wolność przekonań, godność pracy i człowieka pracującego, prawo do godnego i bezpiecznego życia, a więc do korzystania z zasobów ziemi w warunkach ekologicznych, które z woli Bożej przeznaczone są do użytku wszystkich ludzi. Uświadomieniu tych prawd służy treść prezentowanego tomu. Zawarta w nim naukowa refleksja sprzyja procesowi budowania nowych struktur Starego Kontynentu - oby bardziej sprawiedliwego, praworządnego, zasobniejszego i braterskiego.

Książkę można nabyć w Instytucie Filologii Obcych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, al. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa, tel./fax (0-34) 365-64-26, e-mail: ifo@wsp.czest.pl oraz w księgarni Kurii Metropolitalnej w Częstochowie.