Brzezińscy Franciszkanie

Klasztor w Brzezinach należy do prowincji Matki Boskiej Anielskiej Zakonu Braci Mniejszych, potocznie zwanych w Polsce reformatami. Oni to w XV wieku podzielili zakon franciszkański tworząc Zakon Braci Mniejszych, Zakon Franciszkanów Konwentualnych i Zakon Braci Mniejszych Kapucynów.

400 lat historii

Do Brzezin Franciszkanów sprowadził właściciel miasta Kasper Lasocki, który zakupił od mieszczan plac i tymczasowo osadził zakonników w domach prywatnych. W miejscu, gdzie dziś stoi kościół, w dniu 18 lutego 1627 roku uroczyście postawiono krzyż fundacyjny. Początkowo klasztor znajdował się na obrzeżach miasta, w czasach późniejszych ze względu na rozbudowę urbanistyczną, stał się praktycznie centrum Brzezin. Obecny murowany zespół klasztorny powstał w początkach XVIII wieku i ufundowany przez Adama i Teofilę Lasockich. Kościół ukończono i poświęcono w 1700 r., a klasztor kilka lat później. W 1864 roku zamknięto klasztor za udział zakonników w Powstaniu Styczniowym, a zabudowania przeznaczono na urzędy starostwa. W czasie II wojny światowej w 1941 roku zakonników usunięto, a kościół zamieniono na magazyn amunicji i ubrań. Istotną datą dla klasztoru był dzień 15 stycznia 1945 roku, kiedy to Niemcy opuszczając Brzeziny, podpalili klasztor. Kościół prawie całkowicie spłonął, pozostały tylko mury. Po zakończeniu działań wojennych, do Brzezin przybyli Franciszkanie z prowincji Matki Boskiej Anielskiej z Krakowa. Przy bardzo dużej pomocy ludności miejscowej, klasztor został odbudowany na tyle, by na stałe mogło przebywać tutaj dwóch zakonników. Posługujący tu bracia bardzo zżyli się z miejscową ludnością. Klasztor od zawsze słynął z tego, że przybywały do niego rzesze wiernych. W latach 80-tych w kościele na wszystkich mszach świętych było ponad dwa tysiące osób - mieszkańców Brzezin i okolicznych wiosek. Franciszkanie głosili kazania, spowiadali, służyli pomocą duszpasterską w ościennych parafiach diecezjalnych, w późniejszym okresie posługiwali w szpitalu powiatowym w Brzezinach, uczyli w liceum ogólnokształcącym. Na terenie parafii powstał ośrodek dla ubogich im. Brata Alberta. Mieszkańcy miasta podkreślają, że do furty klasztornej bardzo często przychodzili biedni z prośbą o wsparcie. Klasztor składa się z części mieszkalnej przeznaczonej dla zakonników (refektarza, cel zakonnych, części wspólnych), biblioteki, kancelarii parafialnej, sali „Pokój i Dobro”, sali widowiskowej, wirydarza, wypełniających trzy skrzydła. Czwarte skrzydło stanowi kościół św. Franciszka z Asyżu. Na terenie znajdują się także cmentarz, zabytkowe ogrodzenie i dzwonnica.

Nowa parafia zakonna

Od 30 listopada 2008 roku kościół klasztorny stał się kościołem parafialnym. Dekretem ówczesnego metropolity łódzkiego arcybiskupa Władysława Ziółka została wydzielona parafia św. Franciszka. Poza częścią Brzezin do parafii należą wsie: Stare Koluszki, Zalesie, Bogdanka, Tworzyjanki, Lisowice, Rochna, Witkowice, Przanówka, Gaj, Kędziorki, Scibiorów. Parafia liczy 2800 wiernych. Odpust obchodzony jest 4 października, w liturgiczne wspomnienie Biedaczyny z Asyżu. - W dzień przed odpustem, 3 października wieczorem, odprawiane jest nabożeństwo „tranzitus”, będące pamiątką odejścia św. Franciszka do Domu Ojca. Kapłani, razem z członkami Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, odmawiają specjalne modlitwy, przypisane do tego dnia, które upamiętniają postać patrona zakonników. Istotny jest także kult św. Antoniego, którego wspomnienie jest obchodzone 13 czerwca. Poprzedza je nowenna przez dziewięć wtorków przed uroczystością, głoszone są kazania nowennowe połączone z procesją wokół kościoła. Św. Antoni ma swój ołtarz i jest bardzo czczony przez tutejszych wiernych. Tego dnia odbywa się także błogosławieństwo chlebków Świętego Antoniego, błogosławieństwo lilii oraz błogosławieństwo dzieci. Odpust przyciąga rzesze wiernych – tłumaczy o. Benedykt Kordula, proboszcz. Kolejny odpust przypada we wspomnienie Matki Boskiej Anielskiej – 2 sierpnia – jako patronki prowincji zakonnej, a ostatni zaś w uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP - 8 grudnia.

W ołtarzu głównym, jak w każdym franciszkańskim kościele, znajduje się krucyfiks przedstawiający Chrystusa na krzyżu. Obok znajdują się dwie postaci – Matka Boża i św. Jan od Krzyża. W dalszej części ołtarza znajduje się święty Franciszek z księgą, krucyfiksem w dłoni i czaszką u stóp – symbolem pokuty i umartwienia oraz święty Piotr z Alkantary z dużym krzyżem w dłoni. Jest to święty otoczony szczególnym kultem w rodzinie franciszkanów – reformatów, odnowiciel życia zakonnego. Pod krucyfiksem znajduje się pozłocone tabernakulum, któremu nadano wygląd przedwojenny. Odrestaurowany barokowy ołtarz został poświęcony 8 lutego 2009 roku. Po bokach świątyni znajdują się dwa ołtarze – po prawej ołtarz św. Franciszka, zaś po lewej - ołtarz św. Antoniego. Za głównymi obrazami znajdują się, po prawej stronie, figura Matki Bożej, która jest odsłaniania w miesiącach maryjnych, czyli w maju i październiku, zaś po lewej stronie – figura Serca Pana Jezusa, przy której odprawiane są nabożeństwa czerwcowe. Dosyć istotną i wymowną sceną jest mozaika znajdują się nad prezbiterium na łuku tęczowym zdobiąca przepierzenie między wschodnią a zachodnią ścianą pod sklepieniem kościoła. Upamiętnia ona jubileusz 800-lecia powstania zakonu franciszkańskiego (1182 – 1982) i została wykonana przez artystę-plastyka Stanisława Janiszewskiego z Łodzi. W oknach świątyni znajduje się trzynaście witraży, przedstawiających genezę zakonu i życie św. Franciszka. Poniżej nich umieszczono drewniane stacje drogi krzyżowej. Na chórze znajdują się, wpisane od rejestru zabytków, organy pochodzące z II. połowy XIX wieku wyposażone w 13 głosów i 754 piszczałki. Wcześniej służyły one w kościele ewangelicko – luterańskim w Brzezinach. Odnowiony instrument stał się atrakcją organizowanych festiwali organowych. W ostatnich latach prowadzone są prace remontowe klasztoru i kościoła. - Przeprowadziliśmy remont izolacji pionowej i poziomej fundamentów mający na celu zabezpieczenie fundamentów przed wilgocią oraz pozbycia się nieprzyjemnego ponad 400-letniego zapachu z blisko 1,5 metrowych murów. Prace budowlane przebiegają etapami i są wspomagane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundusz Kościelny, Urząd Marszałkowski w Łodzi i Urząd Miasta w Brzezinach – dodaje ojciec Proboszcz. Plac przed kościołem, był kiedyś cmentarzem, na którym grzebano zakonników. Został on zmodyfikowany, szczątki zostało złożone do jednego grobu, znajdującego się przy kaplicy. Naprzeciwko klasztoru znajduje się amfiteatr im. Jana Pawła II, który służy różnym wydarzeniom artystycznym. Klasztor, kościół, cmentarz przyklasztorny oraz dzwonnica wpisane są do Rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Życie parafialne

Proboszczem i przełożonym domu zakonnego od lipca 2019 roku jest o. Benedykt Kordula OFM. Wspomaga go o. Arkadiusz Chuchra OFM, będący także kapelanem Szpitala Powiatowego w Brzezinach oraz zakrystianin brat Bruno. Tygodniowe życie zakonników jest mocno połączone z normalnym rytmem pracy parafii. Dzień rozpoczynają od brewiarza w chórze zakonnym połączone z modlitwami porannymi i rozmyślaniem. Jeden z kapłanów udaje się do sióstr Bernardynek na mszę świętą. O godz. 8 jest msza w kościele, po nim śniadanie i czas na obowiązki własne. Po obiedzie i sjeście powtórnie czas na obowiązki, o godz. 17 i 18 odprawiane są kolejne msze święte, po nich kolacja i czas indywidualny. Współbracia poza posługą w kościele, uczą katechezy w Liceum Ogólnokształcącym im. Jarosława Iwaszkiewicza w Brzezinach, posługują w szpitalu powiatowym, u sióstr Bernardynek oraz w Domu Pomocy Społecznej w Lisowicach. Wygłaszają także rekolekcje w okolicznych parafiach. Na terenie parafii działa kilka różnych grup. Najstarszą z nich jest Franciszkański Zakon Świeckich – grupa istniała na długo wcześniej zanim została powołana do życia parafia. Działa także Krąg Biblijny, żeńska Róża Różańcowa, grupa czcicieli Bożego Miłosierdzia. – Jest to grupa kilku osób, która regularnie każdego dnia, bez względu na okoliczności, o godzinie 15. spotyka się w kościele, by modlić się wspólnie Koronką do Miłosierdzia Bożego. Posługują ministranci, lektorzy, odbywa się przygotowanie dzieci pierwszokomunijnych oraz młodzieży do sakramentu bierzmowania. Co roku we wrześniu sołectwa z terenu parafii przygotowują wieniec, bochen chleba i miód podczas parafialnych dożynek. Po zakończonej mszy świętej panie z kół gospodyń częstują przybyłych chlebem i miodem. Najważniejszym wydarzeniem w ostatnich latach było nawiedzenie kopii cudownego obrazu Jezusa Miłosiernego i relikwii św. Jana Pawła II w 2019 roku. Towarzyszyły temu misje miłosierdzia, prowadzone przez ojców jezuitów. Przed pandemią, na 15 sierpnia, odbywała się pielgrzymka do Sanktuarium Matki Bożej w Skoszewach. Mamy nadzieję, że do niej powrócimy po pandemii – mówi o. Benedykt.