Najnowsze dzieje Kościoła, świata i Europy związane były z wielkim pontyfikatem Jana Pawła II, który pozostawił bardzo bogate dziedzictwo nauczania i świadectwa własnego życia. Ten wielki Papież wielokrotnie stawał z odwagą wobec wyzwań współczesności i z wiarą odczytywał „znaki czasu”. Wśród wielu dokumentów Jana Pawła II, niewątpliwie najważniejsze miejsce zajmują encykliki. Jego 14 encyklik jest wyrazem głębokiej myśli, ukierunkowanej zawsze na autentyczne dobro człowieka.
Wiele miejsca w swoim nauczaniu Jan Paweł II poświęcił sprawom Europy. Obok bardzo licznych wypowiedzi na temat dziejów ewangelizacji w Europie, jej chrześcijańskich korzeni, jej jedności kulturowej i duchowej, Papież Polak pozostawił trzy bardzo ważne dokumenty, które stanowią zarówno drogowskaz dla budowania nowych dziejów Europy, jak i ich fundament, a mianowicie: list apostolski Egregiae virtutis (31 grudnia 1980 r.), którym ogłosił świętych Cyryla i Metodego współpatronami Europy, encyklikę Slavorum Apostoli (2 czerwca 1985 r.), z okazji 1000. rocznicy dzieła ewangelizacji świętych Cyryla i Metodego, a także posynodalną adhortację apostolską Ecclesia in Europa (28 czerwca 2003 r.).
Z racji przypadającej 2 czerwca, dwa miesiące po śmierci Jana Pawła II, 20. rocznicy ogłoszenia encykliki Slavorum Apostoli warto przypomnieć jej bogatą i niezwykle aktualną treść. Warto to uczynić w duchu słów Jana Pawła II, otwierających tekst encykliki: „Cyryl i Metody, święci apostołowie Słowian, trwają w pamięci Kościoła razem z wielkim dziełem ewangelizacji, jakiego dokonali. Co więcej, można stwierdzić, że pamięć ich za naszych czasów staje się jeszcze bardziej żywa i aktualna” (n. 1). Stąd niezwykle ważne jest ciągłe przypominanie, że Święci Bracia z Salonik mają bezcenny wkład w dzieło głoszenia Ewangelii wśród ludów słowiańskich, w dzieło pojednania i głoszenia wartości chrześcijańskich w dziejach Europy. Odkrywając znaczenie i ważność misji Świętych Braci dla dziejów współczesnych Europy, Jan Paweł II przypomina historię życia św. Metodego, a także życie jego brata - św. Cyryla. Przypomina również działalność apostolską i misjonarską tych Świętych, która przypadała na drugą połowę IX wieku. Ich działalność Jan Paweł II uznał za „pierwszą skuteczną ewangelizację Słowian” (n. 23). Ich praca misyjna koncentrowała się głównie na terenach ówczesnego Państwa Wielkomorawskiego, obejmując Morawy, Słowację i Panonię (część dzisiejszych Węgier). W kręgu oddziaływania misjonarzy przygotowanych przez św. Metodego znaleźli się także Słowianie Zachodni, szczególnie z terenu Czech. Dalsze oddziaływanie ewangelizacyjne Apostołów Słowian i ich uczniów objęło także plemiona serbsko-łużyckie i tereny południowej Polski. Bardzo widocznie działalność Świętych Braci zaowocowała wśród Słowian Półwyspu Bałkańskiego. To dzięki ich apostolskiej pracy umocniło się chrześcijaństwo w Chorwacji. Misja cyrylometodiańska wspaniale rozwinęła się w Bułgarii. Stąd natomiast chrześcijaństwo przeszło na dalsze tereny, przez Rumunię dotarło do Rusi Kijowskiej, rozszerzając się następnie na wschód od Moskwy. Dlatego słusznie - jak przypomina w swojej encyklice Jan Paweł II - „święci Cyryl i Metody zostali wnet uznani przez rodzinę ludów słowiańskich za ojców zarówno ich chrześcijaństwa, jak też ich kultury” (n. 25).
Wiele miejsca Jan Paweł II poświęca relacji między Ewangelią a kulturą. Misja św. Metodego i św. Cyryla jest prototypem „inkulturacji”, jest wcieleniem Ewangelii w rodzime kultury, a także wprowadzeniem tych kultur w życie Kościoła. Wszystkie kultury narodów słowiańskich zawdzięczają swój rozwój, o czym przypomina Papież, dziełu Braci Sołuńskich. Święci Apostołowie Słowian, tworząc oryginalny alfabet języka słowiańskiego, „wnieśli zasadniczy wkład w kulturę i literaturę wszystkich narodów słowiańskich” (n. 21).
Gdy dzisiaj dyskutuje się o nowym kształcie Europy, nie wolno pominąć dzieła Świętych Apostołów Słowian. Dlatego jakże ważne są słowa Wielkiego Papieża, pozostawione nam w encyklice Slavorum Apostoli: „Ich dzieło stanowi wybitny wkład w tworzenie się wspólnych korzeni Europy, które dzięki swej trwałości i żywotności stanowią jeden z najmocniejszych punktów odniesienia, jakich nie może pominąć żaden poważny wysiłek zmierzający do zaprowadzenia nowej jedności kontynentu w naszych czasach” (n. 25).