Podczas prac Komisji eksperci wskazywali, że bezpośrednie odniesienie konstytucyjnej ochrony człowieka w fazie prenatalnej wyłącznie do art. 38 Konstytucji RP w sposób nieunikniony zacieśnia perspektywę tej ochrony do problematyki aborcyjnej. Tymczasem status człowieka w okresie prenatalnym ma znacznie szerszy kontekst i głębszy wymiar, dlatego też zwraca się uwagę na art. 30, otwierający rozdział II Konstytucji: „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela”.
Dzięki ekspertyzom, Komisja zwróciła większą uwagę na problemy bioetyczne zagrażające życiu człowieka przed urodzeniem, szczególnie dotyczące klonowania, hodowli tkanek i komórek macierzystych pochodzenia zarodkowego, doświadczeń naukowych, biologicznych i medycznych dokonywanych na zarodkach oraz tzw. zarodków nadliczbowych, powstałych w wyniku zapłodnienia in vitro.
Nowelizacja art. 30, jak również nowelizacja art. 38, w sposób jednoznaczny przesądzają, że pod pojęciem „człowiek” należy rozumieć każdą istotę ludzką od chwili poczęcia. Eksperci Komisji wskazali, że najbardziej naturalnym miejscem do wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych znaczenia terminu „człowiek” jest na gruncie regulacji konstytucyjnych art. 30 Konstytucji RP.
Mając tę świadomość, członkowie Komisji zdecydowali się poprzeć nowelizację art. 30 i nadać temu artykułowi następujące brzmienie: „Źródłem wolności i praw człowieka i obywatela jest przyrodzona i niezbywalna godność człowieka, przynależna mu od chwili poczęcia. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”.
Z uwagi na to, że art. 30 Konstytucji RP stanowi równocześnie fundament pozostałych praw i wolności konstytucyjnych, przyjęte w nim określenie zakresu znaczeniowego terminu „człowiek” w sposób bezpośredni będzie rzutować na interpretację tego terminu w innych przepisach konstytucyjnych, w tym także w art. 38 Konstytucji RP. Nawet więc bez dokonywania zmian w treści tego artykułu zmiana art. 30 oznaczać będzie, że życie człowieka od chwili poczęcia objęte jest ochroną konstytucyjną.
Proponowana nowelizacja treści art. 30 Konstytucji RP ma także i tę zaletę, że odnosi się również do innych praw i wolności konstytucyjnych, z których człowiek przed urodzeniem się potencjalnie może korzystać. Chodzi tutaj w szczególności o prawo do ochrony zdrowia, czyli wprowadzenia obowiązku zagwarantowania prenatalnej opieki zdrowotnej oraz godziwych warunków egzystencji matki oczekującej na urodzenie się dziecka (art. 68), prawo do ochrony danych osobowych, co w sytuacji człowieka przed urodzeniem oznacza ochronę kodu genetycznego (art. 51), objęcie człowieka przed urodzeniem prawem do praw majątkowych (art. 64), prawem zakazującym nieludzkie traktowanie, a powszechnie wiadomo, że człowiek przed urodzeniem już odczuwa ból (art. 39) i zakaz poddawania człowieka przed urodzeniem eksperymentom naukowym (art. 40). Propozycja nowelizacji Konstytucji RP, ograniczająca się wyłącznie do treści art. 38, nie musiałaby oznaczać, iż także inne wspomniane wyżej regulacje konstytucyjne posługujące się terminem „człowiek” lub „każdy” będą miały zastosowanie. Do sprawozdania Komisji zostały zgłoszone dwa wnioski mniejszości. Pierwszy z nich obejmuje jednoczesną nowelizację artykułów 30 i 38, a drugi nowelizację tylko art.38, który miałby brzmieć: „Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia od chwili poczęcia do naturalnej śmierci”. Brzmienie art. 30 jest tożsame z brzmieniem zaproponowanym przez Komisję.
Każde z zaproponowanych rozwiązań wprowadza do Konstytucji RP pojęcie „człowiek od poczęcia”, co ma ogromne znaczenie dla zwiększenia szacunku dla życia człowieka w prenatalnej fazie rozwoju.
Reklama
PS
W tekście powołuję się na opinie prawne przygotowane przez dr. Leszka Boska z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, dr. hab. Włodzimierza Wróbla z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. dr. hab. Andrzeja Zolla z Wydziału Prawa i Administracji Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
DK
Autor jest wiceprzewodniczącym Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia poselskiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Czy zapisać w konstytucji prawo do życia od poczęcia do naturalnej śmierci?
zdecydowanie tak - 24,8%
raczej tak - 27,6%
raczej nie - 17,9%
zdecydowanie nie - 15,4%
nie wiem - 14,3%
Czy aborcja to zabójstwo nienarodzonego dziecka?
zdecydowanie tak - 32,5%
raczej tak - 33,7%
raczej nie - 17,0%
zdecydowanie nie - 9,5%
nie wiem - 7,3%
Wyniki badania opinii publicznej, 24-28 lutego 2007 r. Sondaż wykonała Polska Grupa Badawcza
