Inicjatorami projektu edukacyjnego „Śladami Powstania Styczniowego w Regionie Częstochowskim”, którego realizacja potrwa do marca 2024 r. są Delegatura w Częstochowie Kuratorium Oświaty w Katowicach i stowarzyszenie „Solidarność i Niezawisłość”. Różnorakie działania adresowane są do uczniów 21 szkół podstawowych i ponadpodstawowych, istniejących w miejscach związanych z powstańczymi walkami. - Nasz region był bardzo zaangażowany w Powstanie, począwszy od Jasnej Góry a skończywszy na wielu mniejszych i większych miejscowościach. Chcemy upamiętnić i przypomnieć wielkich patriotów naszego regionu, to niektóre z form obchodów tej rocznicy - powiedziała Alicja Janowska, dyrektor Delegatury w Częstochowie Kuratorium Oświaty w Katowicach.

Śląska Kurator Oświaty Urszula Bauer gratulowała uczniom i nauczycielom twórczej inwencji, pomysłowości i ogromnego zaangażowania. - By przybliżyć historię Powstania Styczniowego uczniowie przygotowali m.in. gry miejskie, terenowe, marszobiegi, w planach są biwaki harcerskie, przeróżne konkursy od fotograficznego przez plastyczny, historyczny do literackiego, sadzenie Dębu Pamięci - wymieniała niektóre z działań kurator. Przypomniała, że to powstanie było wyjątkowym zrywem, kiedy nie mając własnego państwa, Polacy stawili czoła największemu imperium w ówczesnej Europie. Polacy zamanifestowali, że chcą mieć swoje miejsce na mapie Europy, że chcą odzyskać godność jako naród.

- Jasna Góra w Powstaniu Styczniowym odegrała naprawdę znaczącą rolę – przypomniał przeor klasztoru. O. Samuel Pacholski zauważył, że na 87 paulinów prawie połowa była bezpośrednio zaangażowana w działania związane z powstaniem, wielu zostało zesłanych na Syberię a z ośmiu klasztorów, które były w tzw. Królestwie Polskim, w ramach restrykcji carskich ostała się jedynie Jasna Góra, która do końca zaborów była bardzo mocno kontrolowana przez władze carskie. - To miejsce przechowuje pamięć powstańców, są tu medale, brosze, sztandary, osobiste pamiątki zaangażowanych w ten zryw narodowy, to to miejsce, gdzie powinniśmy raz jeszcze pomyśleć o tych, którzy złożyli ofiarę krwi za wolność Ojczyzny - mówił jasnogórski przeor.

Podkreślił, że dzisiaj myślimy też o św. Janie Pawle II, który położył ogromne zasługi dla wolności naszej Ojczyzny. „Dziś, gdy tak wielu zbyt pochopnie ocenia ten pontyfikat odwracając karty historii, my tu na Jasnej Górze chcemy bronić dobrego imienia Jana Pawła II, ponieważ bez jego życiorysu, bez jego pontyfikatu nie byłoby nas tutaj dzisiaj i jest wielce prawdopodobne, że nie żylibyśmy w wolnej Polsce i o tym trzeba pamiętać”, podkreślał o. Pacholski.

W imieniu paulinów podziękował przede wszystkim młodzieży zaangażowanej w projekt i tym, którzy go współorganizują. - To ważne, by uczyć historii, budzić świadomość narodową i pokazywać, że jako Polacy, mamy piękną choć trudną historię, a Powstanie Styczniowe należy do tych najważniejszych kart polskiej historii. O Maryi zaborcy mówili, że to Częstochowska Rewolucjonistka, nawet oni czuli pewien strach przed tą siłą ducha, która związana jest z tym miejscem. Dlatego my też sobie je ceńmy - zachęcał przeor Jasnej Góry.

W związku ze 160. rocznicą wybuchu Powstania Styczniowego Narodowy Bank Polski wydał okolicznościową, kolekcjonerską monetę. Dziś dyrektor Oddziału Okręgowego w Katowicach, Grzegorz Bomba uhonorował nią Jasną Górę oraz miasta i gminy, które odzyskały swoje prawa po zaborach i kultywują historyczną pamięć, a także szkoły noszące imię powstańców.

Na świecie dostępnych jest zaledwie 10 tys. egzemplarzy tej wyjątkowej srebrnej monety.

W czasie jasnogórskiego spotkania szkoły biorące udział w projekcie otrzymały pamiątkowe tablice i publikacje.

Spektakl poetycko-muzyczny pt. „Kobiety duszą Powstania Styczniowego” zaprezentowali uczniowie I LO im. J. Słowackiego w Częstochowie a wybrane pieśni powstańcze chór Publicznej Ogólnokształcącej Jasnogórskiej Szkoły Muzycznej I stopnia w Częstochowie.

Patronat honorowy nad działaniami edukacyjnymi pt. „Śladami Powstania Styczniowego w Regionie Częstochowskim” objęli: poseł do Parlamentu Europejskiego Jadwiga Wiśniewska oraz abp Wacław Depo, metropolita częstochowski.