COMECE przypomina, że Kościół katolicki od początku towarzyszy integracji europejskiej, uznając ją za proces mający na celu połączenie narodów Europy we wspólnotę, zapewniającą pokój, wolność, demokrację, państwo prawa, poszanowanie praw człowieka i dobrobyt. Integracja ta oparta jest na wartościach chrześcijańskich, takich jak: uznanie godności osoby ludzkiej, pomocniczość, solidarność i szukanie dobra wspólnego.

Poszerzenie UE przed 20 laty o 10 nowych państw członkowskich było ważnym etapem w realizacji wizji zjednoczonej Europy, oddychającej - jak podkreślał Jan Paweł II - swymi „dwoma płucami”, łącząc Europę Wschodnią i Zachodnią we wspólnotę narodów - różniących się, ale złączonych wspólną historią i przeznaczaniem. Przybliżyło to UE do tego, do czego jest powołana - aby być wielkim świadectwem przezwyciężania konfliktów i podziałów braterską współpracą w dążeniu do pokoju, będąc zakorzenioną we wspólnych wartościach.

Poszerzenie Unii sprawiło, że stała się bardziej zróżnicowana, co przyniosło nowe wyzwania. Według biskupów z COMECE, „pomimo mocnej integracji politycznej i gospodarczej państw członkowskich, można zadać pytanie, na ile w europejskich społeczeństwach nawiązał się prawdziwy dialog między narodami, kulturami, doświadczeniami historycznymi i tożsamościami”. Ich zdaniem „dopóki prawdziwy duch europejski, obejmujący poczucie przynależności do tej samej wspólnoty i wspólnej odpowiedzialności za nią, nie zostanie w pełni rozwinięty, istnieje ryzyko podważenia zaufania w Unii Europejskiej, a budowanie jedności może spotkać się z próbami przedkładania partykularnych interesów i wąskich wizji przed dobrem wspólnym”.

Hierarchowie podkreślili, że agresja Rosji na Ukrainę i sytuacja geopolityczna w sąsiedztwie UE zrodziły nowy impuls do przystępowania do Unii, szczególnie w państwach bałkańskich i Europy Wschodniej. „Niezależnie od geopolitycznej konieczności dla stabilności naszego kontynentu, perspektywę przyszłego członkostwa w UE postrzegamy jako mocne przesłanie nadziei dla obywateli krajów kandydujących i jako odpowiedź na ich pragnienie życia w pokoju i sprawiedliwości. Nie możemy zapominać, że w swej historii kraje te musiały często przeżywać trudne doświadczenia i ponosić ofiary” - zauważyli biskupi.

Wskazali, że przystąpienie do UE jest „procesem dwukierunkowym”. „Kraje aspirujące do przyszłego członkostwa w UE muszą kontynuować niezbędne reformy strukturalne w kluczowych obszarach, w szczególności w zakresie rządów prawa, wzmacniania instytucji demokratycznych, praw podstawowych, w tym wolności religijnej i wolności mediów, oraz zwalczania korupcji, przestępczości zorganizowanej i innych. Jednocześnie skupiony na obywatelach, wiarygodny i sprawiedliwy proces rozszerzenia UE powinien zachęcać do tych wysiłków reformatorskich i odpowiednio na nie reagować, unikając podwójnych standardów w ramach procedury przyjmowania krajów kandydujących” - zaznaczyli w oświadczeniu.

COMECE uważa, że przyjęcie nowych członków stanowi dla UE okazję do „aktualizacji idei zjednoczonej Europy, zakorzenionej w konkretnej solidarności i ponownego odkrycia z twórczą wiernością wielkich ideałów, które inspirowały jej powstanie”. Rozszerzona Unia „będzie musiała także ponownie przemyśleć swoje sposoby zarządzania”, aby umożliwić swoim członkom i instytucjom skuteczne działanie w odpowiednim czasie. Ponadto „wszelkie dostosowania ram budżetowych, polityk lub obszarów współpracy powinny uwzględniać jej wpływ na ludzi, w szczególności na najbardziej bezbronnych członków społeczeństw obecnych i przyszłych państw członkowskich”.

Wyrażając nadzieję, że proces integracji europejskiej będzie postępował, biskupi z państw członkowskich UE wzywają jednocześnie do głębszej refleksji nad „naszymi wspólnymi wartościami i szczególnymi więziami łączącymi nas jako rodzinę europejską”. Przypominają słowa papieża Franciszka skierowane w 2023 roku do COMECE: „Europa ma przyszłość, jeśli naprawdę będzie unią”. Aby pielęgnować jedność w różnorodności, „podstawowe znaczenie mają zasady pomocniczości, poszanowania różnych tradycji i kultur, które razem tworzą Europę, oraz podążanie drogą praktycznej solidarności, a nie narzucania ideologii”.

„Jako Kościół katolicki jesteśmy gotowi wnieść swój wkład w te wysiłki” - deklarują europejscy biskupi.