Reklama

"Szczecińskie Pro Memoria"

Niedziela szczecińsko-kamieńska 1/2003

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Szecińskie Pro Memoria to publikacja Wydawnictwa Ottonianum przedstawiająca wizytę abp. Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski, w Szczecinie w dniach od 29 listopada do 1 grudnia 1952 r. Wizyta ta przeprowadzana była w atmosferze drastycznie pogarszających się stosunków Kościół-państwo.
Zaostrzenie kursu rządu komunistycznego wobec Kościoła katolickiego zbiegło się w czasie ze śmiercią Prymasa Polski, kard. Augusta Hlonda (22 października 1948 r.) i wyborem na jego miejsce czterdziestosiedmioletniego biskupa lubuskiego Stefana Wyszyńskiego, którego po latach Papież Jana Paweł II obdarzył zaszczytnym mianem Prymasa Tysiąclecia. Zawarte 14 kwietnia 1950 r. porozumienie pomiędzy przedstawicielami Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Episkopatem Polski niczego w tej kwestii nie zmieniło. W styczniu 1951 r. rząd zdecydował się na kolejne posunięcie, które miało "zmiękczyć" nieustępliwych biskupów. W ten sposób należałoby odczytywać decyzję zatrzymania (21 stycznia) przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka i usunięcie administratorów apostolskich na Ziemiach Zachodnich (26 stycznia), m.in. ks. inf. Edmunda Nowickiego. Wówczas, z takim trudem i mozołem, ale z podziwu godną determinacją, rozwijające się duszpasterstwo w wielkiej Administracji Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej - posiadającej wykształcone już wszystkie urzędy centralne, administrację terenową z 27 dekanatami, z 500 parafiami (270 obsadzonych przez księży proboszczów, a 230 przez księży dojeżdżających z sąsiednich parafii) i z 1202 kościołami oraz obsługiwanej przez 405 kapłanów - zostało bardzo boleśnie doświadczone. Mimo represji Kościół na Pomorzu Zachodnim zachował jedność z Księdzem Prymasem, czego dowodem jest godna postawa wikariuszy kapitulnych: ks. inf. Tadeusza Załuczkowskiego (8 lutego 1951 - 19 lutego 1952 r.) i ks. inf. Zygmunta Szelążka (15 marca 1952 - 6 grudnia 1956 r.).
Rząd jednak dalej stosował wobec Kościoła metodę gwałtu i przemocy. Likwidował instytucje związane z Kościołem, wyrzucał religię ze szkół, ograniczał działalność zakonów i stowarzyszeń (z chórami kościelnymi włącznie). Szykanował i aresztował księży, podnosił podatki. Głośne było aresztowanie biskupów katowickich i pracowników Kurii Krakowskiej - o tym wspomina Ksiądz Prymas w swoich notatkach. W listopadzie 1952 r. aresztowano pod zarzutem działalności antypolskiej ordynariusza katowickiego bp. Stanisława Adamskiego, koadiutora - bp. Herberta Bednorza i biskupa pomocniczego Juliusza Bieńka. W tym samym miesiącu, nieco później "zajęto się" kapłanami Kurii Krakowskiej. Wkrótce aresztowany został abp Eugeniusz Baziak, zarządzający Kurią po śmierci kard. Adama Stefana Sapiehy, oraz sufragan archidiecezji bp Stanisław Rospond. Represje władz państwowych dotknęły także kościelną administrację gorzowską. Poważne niepokoje wywołało aresztowanie proboszcza parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gryficach ks. Stanisława Ruta Tchr (16 października 1952 r.).
W tak napiętej sytuacji 16 czerwca 1952 r. decyzją władz komunistycznych rozwiązano Studium Wiedzy Religijnej w Szczecinie. Ta kościelna instytucja powołana do istnienia 30 października 1949 r., na czele z rektorem ks. Klemensem Wnukiem, wspomagała duszpasterza akademickiego w tym - przez ówczesne źródła określane jako studenckie - mieście. Duszpasterstwo akademickie prowadzone od 1 grudnia 1946 r. przez ks. Kazimierza Żarnowieckiego, a następnie od 13 września 1947 r. przez ks. Wacława Sęka TJ i od 1951 r. przez ks. dr. Władysława Wincentego Siwka TJ rozwijało się imponująco. Sam ks. W. Siwek - wielka osobowość - pełnił znakomicie funkcję nie tylko duszpasterza i spowiednika. Był nade wszystko, w tamtych trudnych czasach, wielkim autorytetem moralnym w środowisku akademickim Szczecina, przyjacielem, powiernikiem wszelkich trosk, prześladowanej przez komunistyczny reżim za swe śmiałe poglądy polityczne młodzieży akademickiej. Z uwagi na swój autorytet i wpływ na młodzież oraz poważanie u części kadry profesorskiej uczelni szczecińskich, szczególnie Pomorskiej Akademii Medycznej i Wyższej Szkoły Rolniczej, był nieustannie, na różne sposoby, prześladowany przez władze komunistyczne.
Zaniepokojony działaniem władz państwowych wobec młodzieży akademickiej ks. W. Siwek (rektor tzw. bazyliki św. Jana Chrzciciela w Szczecinie - czynnej od września 1950 r. dla potrzeb duszpasterstwa akademickiego) zaprosił do Szczecina abp. Stefana Wyszyńskiego. Osoba i autorytet Prymasa Polski miały wesprzeć postawę młodzieży w trudnej dla nich sytuacji i represji katolickiego środowiska akademickiego. Pobyt dostojnego gościa, przerodził się w wielką manifestację łączności braci studenckiej z Kościołem i Prymasem. Obecność abp. S. Wyszyńskiego w Szczecinie zbiegła się z ogłoszeniem nominacji kardynalskiej dla Prymasa Polski. Nie ulega wątpliwości, iż Papież Pius XII podniósł prestiż Kościoła w Polsce, która od czasu śmierci kard. Adama Stefana Sapiehy nie miała kardynała.
Ksiądz Prymas wywarł niezatarte znamię na szczecinianach, a szczególnie na młodzieży akademickiej. Młodzi umocnieni obecnością Prymasa i jego nauką wiernie trwali w duszpasterstwie akademickim, a w latach 80. XX w. utworzyli Szczeciński Klub Katolików. Wiele wśród osób pamiętających tamte wydarzenia dzisiaj czynnie działa w życiu społecznym i politycznym regionu oraz naszego kraju.
Niniejsza publikacja zawiera nigdy nie publikowane w całości trzy kazania Księdza Prymasa z 30 listopada 1952 r., wygłoszone w kościele pw. św. Jana Chrzciciela w Szczecinie. Niezmiernie interesującym dokumentem jest zamieszczone na końcu sprawozdanie (tekst bez ingerencji redakcyjnej) z wizyty Prymasa w Szczecinie, sporządzone przez pracownika Referatu ds. Wyznań Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie i opatrzone klauzurą tajności.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2003-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Najdłuższe w dziejach wybory papieża, czyli dlaczego powstała instytucja konklawe?

2025-04-24 10:29

Adam Bujak, Arturo Mari/Biały Kruk

„Przełom kardynalski” zrewolucjonizował wybory papieskie w kwestii tego, kto wybiera biskupa Rzymu. Jednak zreformowane przepisy wciąż nie nadążały za rzeczywistością. Nawet zawężone do kardynałów grono elektorskie nie było do końca odporne na ingerencje władzy świeckiej oraz na zabiegi wielkich rzymskich rodów. I jedni, i drudzy szybko odnaleźli się w nowej rzeczywistości. Ich reprezentantów było coraz więcej w gronie kardynałów i prawdę mówiąc, na tę chorobę jeszcze przez wieki będzie szukane lekarstwo.

Więcej ...

Droga Krzyżowa ulicami Oleśnicy w intencji nawrócenia dr Jagielskiej

2025-04-24 21:47

Fundacja Pro-Prawo do Życia

Kiedy morduje się niewinnych, opór staje się obowiązkiem moralnym. Dlatego 10 maja Fundacja Pro-Prawo do życia organizuje w Oleśnicy publiczną Drogę Krzyżową ulicami miasta i wokół szpitala: w intencji nawrócenia Gizeli Jagielskiej oraz powstrzymania aborcji. Po jej zakończeniu odbędzie się wiec, na którym Fundacja przedstawi plan działania na rzecz zatrzymania aborcjonistów i ochrony dzieci. Zapraszamy do udziału w tym wydarzeniu. Osobom chcącym przyjechać do Oleśnicy Fundacja udzieli wsparcia.

Więcej ...

Rzym: tysiące papieskich różańców rozdano ubogim

2025-04-25 16:42
Papieskie różańce

Vatican Media

Papieskie różańce

Kardynał Konrad Krajewski, jałmużnik papieski, rozdał w piątek 25 kwietnia tysiące różańców osobom ubogim w Rzymie. To gest wykonany w duchu Papieża Franciszka, który nigdy nie zapominał przekazywać różańców osobom spotkanym.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Papież wyraził zgodę na publikację tego wywiadu dopiero...

Franciszek

Papież wyraził zgodę na publikację tego wywiadu dopiero...

Mieszkańcy skarżą się na uciążliwości, jakie stwarza...

Kościół

Mieszkańcy skarżą się na uciążliwości, jakie stwarza...

Ksiądz, który skrytykował dr Jagielską usłyszał...

Wiadomości

Ksiądz, który skrytykował dr Jagielską usłyszał...

Nowenna do Miłosierdzia Bożego

Wiara

Nowenna do Miłosierdzia Bożego

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Skandal! Zatrzymano księdza, który skrytykował dr...

Wiadomości

Skandal! Zatrzymano księdza, który skrytykował dr...

Papież wydał dyspozycję na temat swojego pochówku

Kościół

Papież wydał dyspozycję na temat swojego pochówku

Co z postem w Wielką Sobotę?

Wiara

Co z postem w Wielką Sobotę?

Watykan/ Komunikat: Znana przyczyna śmierci papieża

Kościół

Watykan/ Komunikat: Znana przyczyna śmierci papieża