Jak poinformowało we wtorek płockie Muzeum Mazowieckie, wernisaż wystawy „Oblicza. Matka Boska wczoraj i dziś” odbędzie się 30 stycznia w zabytkowym Spichlerzu, gdzie mieści się dział etnograficzny tej placówki. „Na wystawie znajdzie się bez mała 300 przedstawień Królowej Mazowsza, Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej” - podkreślono w anonsie wydarzenia.

Muzeum Mazowieckie w Płocku

Wernisaż wystawy „Oblicza. Matka Boska Skępska wczoraj i dziś”

Ekspozycja, która w płockim Muzeum Mazowieckim czynna będzie do 1 czerwca, przygotowana została w ramach wspólnego projektu badawczego realizowanego z Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi w oparciu o zbiory obu placówek, a także innych muzeów, kolekcje prywatne, w tym Stanisława Miłkowskiego, oraz prace artystów plastyków i twórców ludowych.

Wśród prezentowanych wizerunków Matki Boskiej Skępskiej - jak zapowiada Muzeum Mazowieckie w Płocku - zobaczyć będzie można najstarsze rzeźby w drewnie z przełomu XIX i XX wieku, wykonane właśnie przez rodzinę Miłkowskich, „rzeźbiarzy, którzy przekazywali swoje umiejętności z pokolenia na pokolenie”.

Projekt „Oblicza. Matka Boska wczoraj i dziś”, o którym placówka informowała jeszcze w czerwcu 2024 r., gdy trwały kwerendy i rozpoczynały się badania terenowe, został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Od września do grudnia 2024 r. wizerunki Matki Boskiej Skępskiej, w tym rzeźby, drzeworyty i obrazy, można było oglądać w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi. Zbiorów użyczyło wtedy m.in. sanktuarium w Skępem, jak również muzea w Kutnie, Oporowie, Sierpcu i Inowrocławiu oraz muzea etnograficzne w Toruniu i Warszawie.

Matka Boska Skępska nazywana jest Królową Mazowsza, Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej, a jej kult związany jest z sanktuarium w Skępem w diecezji płockiej, która w tym roku obchodzi jubileusz 950-lecia.

Tradycja pielgrzymowania mieszkańców Płocka do położonego 50 km od tego miasta sanktuarium w Skępem, gdzie znajduje się klasztor bernardynów i kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, trwa od XVI wieku. Jak przypomina płockie Muzeum Mazowieckie, przez wieki modlono się tam „o uzdrowienie, o dar potomstwa i szczęśliwe rozwiązanie, gdyż skępska Mateńka prezentuje brzemienną kobietę z charakterystycznym półksiężycem u stóp”.

Żyjący na przełomie XV i XVI wieku Jan z Komorowa w swej kronice pisał, że podczas zarazy przy drodze spadł kamień oznaczony krzyżami, a kuśnierz Jan z Pobiedzisk twierdził, że „widział obok tego kamienia Najświętszą Panienkę”. Wkrótce zaczęto wędrować do opisanego miejsca, przekazując sobie, że przy „cudownym kamieniu” ukazuje się Matka Boska i dochodzi do uzdrowień.

Za sprawą tych świadectw kasztelan kruszwicki Mikołaj Kościelecki postanowił postawić tam najpierw krzyż, a później kaplicę. W 1496 r. umieścił w kapliczce drewnianą figurę Matki Boskiej, którą z Poznania przywiozła jego córka Zofia i podarowała ją - jak przytacza przekaz o maryjnym kulcie płockie Muzeum Mazowieckie - „w podzięce za uzdrowienie nóg”.

Rzeźba, która przedstawia brzemienną Maryję z rękami złożonymi na piersiach, została koronowana na mocy postanowienia Stolicy Apostolskiej w 1755 r. Złotą koronę, ufundowaną przez mieszkańców Skępego i okolic, skradziono we wrześniu 1980 r. Ponowna koronacja odbyła się we wrześniu 1984 r.

Podczas jubileuszu 260. rocznicy pierwszej koronacji figury Matki Boskiej Skępskiej ówczesny biskup płocki Piotr Libera, obecnie biskup senior, powiedział: „Czego uczy nas dzisiaj ta piękna skępska historia? Odpowiem na to pytanie słowami, które Henryk Sienkiewicz w dwunastym rozdziale +Potopu+ wkłada w usta księdza Kordeckiego, bohaterskiego obrońcy Jasnej Góry. Podczas jednej z narad sławny przeor mówi: +szydzi z nas i pogardza nami nieprzyjaciel, pytając, co nam z dawnych cnót pozostało. A ja odpowiem: wszystkie zginęły, jednak coś jeszcze pozostało, bo pozostała wiara i cześć dla Najświętszej Panny, na którym to fundamencie reszta odbudowaną być może+”.

Wernisaż wystawy „Oblicza. Matka Boska wczoraj i dziś” w zabytkowym Spichlerzu płockiego Muzeum Mazowieckiego przy ul. Kazimierza Wielkiego 11b odbędzie się 30 stycznia o godz. 12. We wtorek placówka na swej stronie na Facebooku opublikowała zaproszenie na to wydarzenie, także w języku migowym.