Powstanie samego miasta wiązało się z wybudowaniem zamku obronnego na przełomie XIII/XIV wieku. Prawa miejskie nadane zostały Chęcinom prawdopodobnie za panowania Władysława Łokietka (przed 1325 r.). Średniowieczna historia miasta jest ściśle związana z panowaniem zarówno Łokietka, jak i Kazimierza Wielkiego. Kiedyś Chęciny słynęły z wydobycia cennych kruszców srebra, miedzi ołowiu, a kolejni władcy potwierdzali przywileje nadane miasteczku, które korzystało przez wieki z prosperity, rozwijając się gospodarczo i kulturalnie. Swój pełny rozkwit osiągnęły w XVII wieku. Potem miasteczko zaczęło się chylić ku upadkowi. Parafia istniała tutaj już w XIII wieku, poszerzając swoje dobra o kościół Franciszkanów i ok. 1500 roku – o Starochęciny.

Renesansowa kaplica Trzech Króli i inne skarby

Kościół ufundował w I poł. XIV wieku. (ok. 1315 r.), Władysław Łokietek, budowę dokończył Kazimierz Wielki (ok. 1350 r.). W okresie reformacji przejęli go innowiercy, ponownie konsekrowano go po zwróceniu katolikom w 1603 r. W pierwszej poł. XVII wieku świątynię powiększono, a w latach 1830-1840 znacznie rozbudowano. Trójnawowa świątynia, z prezbiterium zamkniętym wielobocznie zachowała w niektórych elementach rys gotycki. W głównym wczesnobarokowym ołtarzu zobaczymy obraz św. Bartłomieja i św. Anny (na zasuwie). W kościele znajduje się pięć bocznych ołtarzy: św. Antoniego, św. Rocha, św. Barbary, Matki Bożej, kaplica św. Mikołaja i Bożego Miłosierdzia. Unikatowa na skalę Polski jest renesansowa kaplica Trzech Króli, ufundowana przez Kaspra Fodygę – Włocha związanego z Chęcinami. Był on wójtem, a zarazem mecenasem Chęcin. Ufundowana kaplica powstała z przeznaczeniem na grobowiec rodzinny Fodygów. To jedyne takie mauzoleum z fundacji mieszczanina w Polsce.

Apostoł i męczennik

Nie wiadomo, dlaczego św. Bartłomiej został wybrany na patrona kościoła w Chęcinach. W Polsce był kiedyś bardzo popularnym świętym, wybudowano na jego cześć około 150 kościołów. W diecezji dedykowane są mu również świątynie w Szczekocinach, w Chotlu Czerwonym, Stradowie i Czaplach Wielkich. O świętym niewiele wiadomo. Był jednym z dwunastu Apostołów, których wybrał sobie Jezus spośród kilkudziesięciu uczniów. W apokryfie opisującym „Mękę Bartłomieja Apostoła” odnotowano, że głosił Ewangelię w Armenii. Tam miał nawet nawrócić brata królewskiego – Polimniusza. Na rozkaz króla Armenii, Astiagesa, został pojmany w mieście Albanopolis, ukrzyżowany, a w końcu ścięty. Od św. Izydora, zm. W 636 r., biskupa Sewilli, rozpowszechnił się przekaz, że św. Bartłomiej został odarty ze skóry. Stąd jest uznany za patrona rzeźników, garbarzy i introligatorów. Jako przypuszczalną datę śmierci apostoła podaje się rok 70.

Proboszcz ks. Jan Kukowski przyznaje, że nie ma szczególnych tradycji związanych z odpustem parafialnym 24 sierpnia, a kult św. Bartłomieja nie istnieje w parafii. Ale regionaliści wspominają, że dawniej był to znaczący w okolicy odpust, popularny wśród kielczan i przybywały na niego różne pielgrzymki. Materialnym odniesieniem do Patrona jest pokaźnych rozmiarów obraz, na którym święty przedstawiony jest z atrybutami: skórą i nożem w dłoni. Obok stoi również jego rzeźba. Postać Patrona znajdowała się również kiedyś na zabytkowej monstrancji, która jednak nie zachowała się do dziś.

Rycerze Kolumba i inne wspólnoty

Parafialne duszpasterstwo tworzą wspólnoty: grupa Apostolatu Maryjnego, Krąg Biblijny, który spotyka się regularnie na rozważaniu słowa Bożego, jest także Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży.

Kościół św. Bartłomieja gości kilka razy w roku artystów i uczestników koncertów: kolęd i pastorałek organizowanego przez Zespół Szkół Ogólnokształcących oraz pieśni wielkopostnych. Ostatnio w maju prezentowali się tutaj soliści i zespoły z repertuarem pieśni maryjnych. Przy parafii działają dwa chóry – „Oremus” i chór parafialny dorosłych oraz dwie schole dziecięco-młodzieżowe zaangażowane w oprawę liturgii podczas niedzielnej Mszy św. Widoczna jest służba liturgiczna ołtarza. W życie parafii zaangażowane są zastępy druhów strażaków. Prężnie rozwija się wspólnota Rycerzy Kolumba, powołana przez ks. Kukowskiego, skupiająca dwudziestu jeden mężczyzn. Włączają się oni w pomoc charytatywną, wspierając potrzebujące rodziny. W okresie świątecznym przekazali im 30 paczek. W parafii są rodziny dobrze sytuowane, ale są także osoby uboższe, wymagające pomocy. Dzięki współpracy parafii z MOPR i Kieleckim Bankiem Żywności niezbędne artykuły żywnościowe trafiają do ośmiuset rodzin. Ośmioro dzieci skorzysta z kolonii organizowanych przez Caritas. Na Rycerzy Kolumba można liczyć w różnych pracach przy kościele, pomagają przy uporządkowaniu i przygotowaniu ogrodu przy plebanii, który powstaje według zamysłu Proboszcza i będzie służył jako miejsce integracyjne dla wspólnot parafialnych. Powstanie miejsce na altanę, nasadzone zostaną krzewy. Rycerze pracują również przy budowie kamiennego ogrodzenia nowego parkingu parafialnego. Na ukończeniu są prace na cmentarzu. Przy okazji na nowym grobowcu dla kapłanów powstał nowy ołtarz polowy.

Renesans Chęcin

Chęciny są specyficzną parafią. Obecnie liczy ona 6300 mieszkańców. Wspólnota parafialna rozrasta się, sprowadzają się tutaj rodziny z Kielc i na ogół chętnie włączają się w życie wspólnoty. W tym roku siedemdziesięcioro dzieci przystąpiło do Pierwszej Komunii, a pięćdziesięcioro młodych przyjęło bierzmowanie. To miasteczko z trzema kościołami: świątynią św. Magdaleny przy klasztorze Sióstr Bernardynek, kościołem należącym do klasztoru Ojców Franciszkanów i św. Bartłomieja. Na terenie parafii są również dwie kaplice: w Szewcach i Mostach i kaplica szpitalna na Czerwonej Górze. Ważnym wydarzeniem religijnym integrującym mieszkańców miasteczka jest Droga Krzyżowa na Zamek przez Chęciny czy procesja Bożego Ciała, scalająca dwie wspólnoty, wiodąca z kościoła św. Bartłomieja przez miasto (zatrzymuje się przy kościele Sióstr Bernardynek), do kościoła Franciszkanów.

Proboszcz stara się rozwijać kult Bożego Miłosierdzia. Służy temu kaplica Jezusa Miłosiernego, zaaranżowana w kościele w miejscu, gdzie znajduje się obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Dołączyły do niego wizerunki Jezusa Miłosiernego, św. Jana Pawła i św. Siostry Faustyny. Do kościoła sprowadzono również ich relikwie. W każdy piątek w kościele odbywa się nabożeństwo z Koronką, w czwartki mieszkańcy modlą się Nowenną do św. Jana Pawła II, a w środę – Nowenną do Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Od maja do października trwają nabożeństwa fatimskie, w których uczestniczy nawet kilkaset osób. Pomocą w formacji parafian, zwłaszcza rodzin, jest periodyk parafialny „Chęcińska Wspólnota”, wydawany przez Proboszcza.

Zrewitalizowane Chęciny ze swym wyjątkowym klimatem cieszą się coraz większą popularnością wśród turystów, którzy ściągają do miasteczka na różne imprezy z całej Polski, podziwiają jego zabytki z zamkiem w roli głównej, ale i obiekty sakralne. Odrestaurowany kościół św. Bartłomieja odwiedzają chętnie, zachwycając się bogatą historią i skarbami, jakie kryje jego wnętrze.