Już samo to zachęca do pochylenia się nad osobą i dziełem św. Opata z Monte Cassino. Pragnę podzielić się swoją refleksją, bardziej teologiczną niż historyczną, nad tym, co nazywam „geniuszem zwyczajności” Reguły św. Benedykta stanowiącej o jej aktualności i uniwersalności.
Powrót do Ojca
Reklama
Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie: o czym mówi mędrzec Kohelet? Wszystko co „pod słońcem” dzieje się za sprawą człowieka. Wobec tego, słowa Koheleta dotyczą tego, co czyni człowiek, czyli o szukaniu Boga przez człowieka. To było, jest i będzie dopóki istnieje człowiek. Grzech pierwszych ludzi spowodował utratę więzi synowskiej z Bogiem, zniszczył pierwotną świętość człowieka i zaburzył harmonię całego stworzenia. Wszystkie pokolenia poszukują odtąd drogi powrotu do pierwotnego stanu – do więzi z Bogiem Ojcem. I to jest dokładnie to, czym zajmuje się Reguła św. Benedykta. W zgłaszającym się do klasztoru św. Benedykt widzi właśnie grzesznika, który szuka powrotu do Ojca z wygnania. Te 73 rozdziały Reguły dane są jako pomoc w podążaniu drogą zbawienia, „za przewodem Ewangelii”, „abyś przez pełne trudu posłuszeństwo powrócił do Tego, od którego odszedłeś przez gnuśne nieposłuszeństwo”.
Św. Benedykt kocha posłuszeństwo i nie jest ono dla niego „złem koniecznym” – proponowanym przez współczesne ujęcie, ale dobrem, którego należy szukać. Posłuszeństwo ma funkcję jednoczącą z Bogiem poprzez poddanie się Jego woli. Proponowane przez patriarchę Benedykta ujęcie tradycyjne posłuszeństwa jest postawą, która naśladuje Chrystusa posłusznego „aż do śmierci krzyżowej”. Duch posłuszeństwa ukazany w Regule to też uważne słuchanie się nawzajem. W więziach posłuszeństwa Benedykt widzi potęgę swojej wspólnoty.
Św. Benedykt nie próbuje nawracać świata – choć walił się wówczas w gruzy, podobnie zresztą jak obecnie. Ale ten Mąż Boży wziął się za nawracanie samego siebie – i jest święty.
Fundament funkcjonowania
Może się komuś wydawać, że sprawa posłuszeństwa dotyczy tylko mnichów. Nic bardziej mylnego. W każdej nawet najmniejszej wspólnocie, takiej jak choćby rodzina czy w firmie, a nawet w całym społeczeństwie posłuszeństwo jest fundamentem właściwego funkcjonowania, z którym mamy do czynienia w naszym zwyczajnym życiu. Jeśli dziecko szuka niezależności od rodziców, staje się dysfunkcyjne i prowadzi to do wielu konfliktów w rodzinie. Jeśli pracownik nie wykonuje poleceń szefa, to albo traci pracę albo odbija się to niekorzystnie na firmie. Widać tu uniwersalizm i aktualność myśli Opata z Monte Cassino. Ta siła św. Benedykta tkwi w jego zwyczajności. Tutaj zaledwie dotknięty został jeden aspekt, ale cala Reguła pochyla się nad takimi zwykłymi sprawami człowieka: pracą, modlitwą, miarą posiłków, opieką nad chorymi, starszymi i dziećmi. Nie ma tu więc nic nowego, nic nadzwyczajnego. Św. Benedykt nie próbuje też nawracać świata – choć walił się wówczas w gruzy, podobnie zresztą jak obecnie. Ale ten Mąż Boży wziął się za nawracanie samego siebie – i jest święty. Mamy dobrego Patrona Europy, która z całą pewnością potrzebuje nawrócenia.
