Przypomina mi się pewien dowcip. Na budowę przyjechała inspekcja budowlana. Jej szef z zadowoleniem zauważył, że pracownicy bardzo żwawo biegają po placu. Jednak ogarnęło go zdziwienie, kiedy zobaczył, że jeden z nich biega tam i z powrotem z pustymi taczkami. Zapytał go więc, dlaczego ma puste taczki? Pracownik odpowiedział: - Panie, taki tu zasuw, że nawet nie ma czasu załadować!
W bezmyślnym pośpiechu upływa nasze życie. Tracimy najcenniejsze chwile. Dopiero kiedy na moment przyjdzie chwila refleksji, łapiemy się na tym, że nic nie osiągnęliśmy, bo nie było czasu, żeby choć jedną rzecz zrobić solidnie. Ale pędzimy dalej, żeby nie myśleć o tym, co tracimy. Kiedyś podczas wizyty kolędowej spotkałem kobietę, która tłumaczyła swoją nieobecność w kościele brakiem czasu. "No, wie ksiądz, jest tyle spraw, tyle pracy w domu, w biurze. Nie mam czasu nawet pomyśleć, a co dopiero pomodlić się lub pójść do kościoła. Ale już niedługo pójdę na emeryturę, wtedy będę miała czas, na pewno nadrobię wszystko". Kolejnej kolędy nie doczekała, nie doczekała też emerytury, zmarła nagle. Nie zdążyła nadrobić straconego czasu.
Cywilizacja techniczna powinna sprawiać, że człowiek powinien mieć więcej czasu dla siebie, dla innych. Wszystkie wynalazki, automatyzacja powinny przyczyniać się do oszczędzania czasu i energii. Okazuje się jednak, że jest wręcz odwrotnie. Pośpiech i zmęczenie to nieodłączne elementy naszej codzienności. Jesteśmy zawsze spóźnieni, więc wszystko musimy robić w biegu. Pędzimy na łeb, na szyję, nie zważając na nic. Ile razy na drodze widziałem kierowców, którzy pędzą, nie zwracając uwagi na znaki drogowe, przepisy, nie mówiąc już o bezpieczeństwie własnym czy innych. Spieszą się, chcą nadrobić spóźnienie. Zapominają przy tym o wielkim niebezpieczeństwie, o tym, że chwila nieuwagi może skończyć wszystko. Dowodem na to są tzw. czarne punkty z podaną liczbą śmiertelnych wypadków.
Paradoksalnym wydaje się fakt, że spieszymy się również wtedy, kiedy chcemy wypocząć. Kiedy rozpoczynają się wakacje czy ferie, rusza kawalkada tysięcy samochodów, autokarów. Każdy chce dotrzeć na miejsce pierwszy. W pośpiechu wybieramy najlepsze miejsca na plaży, spieszymy się, żeby przed innymi dotrzeć na szczyt. Ile przy tym nerwów, wyzwisk, obrażania się. Pośpiech towarzyszy nam nawet wtedy, kiedy nic nie robimy.
Ciągły pośpiech wywołuje stres. Stres to reakcja organizmu na działanie silnych bodźców fizycznych lub psychicznych, mogących doprowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu, wyczerpania, a nawet chorób psychicznych. Do tego dochodzą nerwice, kłopoty ze snem. To wszystko przenosi się również na nasze życie duchowe, które pod wpływem stresu zamiera. Chodzimy do lekarzy, psychiatrów, psychologów, bierzemy mnóstwo leków uspokajających. Leczymy objawy, ale nie przyczyny. Błędne koło toczy się nadal. Ilu ludzi, których znam, zmieniło się w krótkim czasie nie do poznania. Spotkałem kiedyś w schronisku dla bezdomnych profesora wyższej uczelni, który nie mógł już znieść stresu ciągłej rywalizacji o lepsze stanowisko. Wyszedł pewnego dnia z domu do pracy, ale tam nie dotarł, nie wrócił też do domu. Wsiadł w pierwszy lepszy pociąg i pojechał w nieznane. Ilu ludzi, nie radząc sobie ze stresem, decyduje się na samobójstwo, myśląc, że to zmieni wszystko. Coraz więcej ludzi wykształconych, na dobrych stanowiskach kończy swoje kariery w szpitalach psychiatrycznych.
Pośpiech wkrada się również w nasze życie osobiste i religijne. Rano nie mamy czasu na modlitwę, bo spieszymy się do pracy lub szkoły, bo zaspaliśmy, wieczorem nie modlimy się, bo jesteśmy zmęczeni. W niedzielę na Mszy św. co chwilę patrzymy na zegarek, kiedy to się wreszcie skończy, bo trzeba się spieszyć do domu. Ksiądz spieszy się z odprawianiem Mszy św., bo musi zdążyć na następną. Nie mamy czasu zakochać się, zaangażować w uczucia, bo to pochłania zbyt wiele czasu. Coraz częściej związki między mężczyzną a kobietą są "krótkoterminowe". Wygodniej żyć w związku nieformalnym niż w założyć rodzinę, bo to mniej zobowiązujące. Zamiast rozmowy w cztery oczy, wyślemy SMS-a lub e-maila i mamy wszystko z głowy (ojca, matkę, przyjaciela). Rodzice nie mają czasu dla dzieci, dzieci nie mają czasu dla rodziców. Nawet telewizji nie można pooglądać spokojnie, tylko zmienia się kanały z prędkością światła. Kiedyś przynajmniej były tylko dwa...
Nie mamy czasu pomyśleć o sobie, o swoim życiu. Nawet przy spowiedzi denerwujemy się, kiedy ktoś siedzi w konfesjonale za długo, bo chcielibyśmy to mieć za sobą jak najszybciej. Niektórzy domagają się spowiedzi przez telefon lub internet, bo to zaoszczędziłoby ich cenny czas. Myślimy w pośpiechu, dlatego często myślimy źle, podejmujemy złe decyzje, popełniamy błędy. Niektóre jest później trudno naprawić, są i takie, których naprawić się nie da. Psalmista woła: "Naucz nas liczyć dni nasze, abyśmy zdobyli mądrość serca". Aby zdobyć mądrość, trzeba uważnie żyć, a na to trzeba mieć czas.
Do czego zmierzam? Po pierwsze: uważam, że pośpiech jest głównie problemem psychologicznym. W ten sposób chcemy pokazać jak jesteśmy ważni, nieuchwytni lub rozchwytywani. Chcemy dowartościować samych siebie, pokazując innym, jak mało mamy dla nich czasu. Po drugie: pośpiech rujnuje nasze życie. Brakuje w nim czasu na refleksję, medytację. Brakuje nam przyjaciół, osób zaufanych. Cierpimy na samotność w tłumie. A nie ma chyba nic gorszego, jak świadomość osamotnienia. Po trzecie: pośpiech uniemożliwia nam dostrzeganie tego, co się dzieje w świecie, dostrzeganie piękna, dobra. Uniemożliwia również dostrzeżenie obecności Boga w naszym życiu. Bo "Bóg przemawia do nas w ciszy naszego serca" - mawiała Matka Teresa z Kalkuty. A na ciszę nie mamy czasu, ona wręcz przeszkadza. Nie potrafimy jej znieść. Po czwarte: nasz sposób myślenia i podejmowania decyzji jest jak jazda na autostradzie, zawsze przed siebie, jak najszybciej, bez możliwości zawrócenia, zawsze do przodu. Jednak przychodzą momenty, kiedy nasze myśli burzą się, ale wolimy od tego uciekać, nie budzić sumienia.
Nasze życie podporządkowane jest ekonomii i jej prawom. Staliśmy się niewolnikami czasu. Czy jesteśmy zadowoleni z takiego życia? Większość powie, że nie. Co zatem zrobić, żeby było inaczej? Może to, co Bóg ma nam do zaproponowania, jest dla nas jedynym wyjściem? Myśleć o świecie, czynić go sobie poddanym, ale nie zapominać o tym, który Go stworzył i nie zapominać o sobie i innych. Jeżeli chcemy Go poznać i zrozumieć siebie, zapamiętajmy słowa Tomasza Mertona: "Milczenie lasu, pokój wczesnego poranka, wiatr poruszający wierzchołkami drzew, samotność i izolacja domu Bożego: wszystko to jest dobre, gdyż w ciszy, a nie w hałasie, w samotności, a nie w tłumie Bóg lubi objawiać się człowiekowi". Znajdźmy na to czas, wtedy zrozumiemy siebie.