Anna Wyszyńska: Czy zapalenie oskrzeli jest częstą chorobą? Jakie są jej objawy i czy jest ona niebezpieczna?

Dr n. med. Włodzimierz Wróbel: W okresie jesienno-zimowym jest to dość często występująca choroba. U pacjenta, który zgłasza się do lekarza z powodu kaszlu, gorączki i wykrztuszania wydzieliny, może występować zarówno ostre zapalenie górnych dróg oddechowych, jak i zapalenie oskrzeli. Obie choroby najczęściej są spowodowane przez wirusy, nie zagrażają życiu i mają tendencję do samoograniczenia bez leczenia lub pod wpływem leczenia objawowego. Tu jednak gorący apel do pacjentów, którzy taki zespół dolegliwości nazywają zwykle grypą – przy tego typu objawach trzeba położyć się do łóżka, pić dużo ciepłych płynów, zażywać witaminę C, a jeżeli gorączka przekroczy 38oC – wziąć lek przeciwgorączkowy, o ile nie jesteśmy na niego uczuleni. Ten rodzaj infekcji nie wymaga włączenia antybiotyku. Sama choroba nie jest niebezpieczna, ale ewentualne powikłania już są. Dlatego od początku trzeba dać organizmowi szansę na zebranie sił do walki z infekcją. Jeżeli natomiast objawy, a zwłaszcza gorączka, trwają dłużej niż 4 dni, gdy zwiększa się częstość oddechu, chory ma duszność – trzeba zgłosić się do lekarza.

Podobno co roku jedna na 100 osób w Polsce choruje na zapalenie płuc. Czym się ono różni od zapalenia oskrzeli?

Część objawów jest podobna: kaszel, gorączka do 38oC, odkrztuszanie wydzieliny. Inna jest częstość rytmu serca, która przy zapaleniu płuc wynosi powyżej 100 uderzeń na minutę, i częstotliwość oddechu – powyżej 25 oddechów na minutę. Czasami występują, choć nie zawsze, zmiany osłuchowe. Rozstrzygającym badaniem, które pozwala na rozpoznanie, czy mamy do czynienia z zapaleniem płuc, jest rentgen klatki piersiowej. Zapalenie płuc ma najczęściej etiologię, czyli przyczynę, bakteryjną i wymaga leczenia antybiotykami. Wiemy, że w erze przedantybiotykowej była to zwykle choroba śmiertelna, dzisiaj również zapalenie płuc może zagrażać życiu pacjenta.

Wracając do zapalenia oskrzeli – z jakimi powikłaniami wiąże się ta choroba?

Jeżeli w czasie infekcji będziemy chodzić do pracy z gorączką, nie zadbamy o nawodnienie organizmu i dużą dawkę wypoczynku, to mogą wystąpić powikłania ze strony różnych narządów – najczęstszym jest zapalenie płuc lub zapalenie opłucnej z wysiękiem. Bardzo niebezpiecznym powikłaniem jest zapalenie mięśnia sercowego. Wirus, atakując mięsień sercowy, może doprowadzić do kardiomiopatii, a w konsekwencji do takiej niewydolności, w której konieczny może być przeszczep serca. Innymi powikłaniami nawracającego wirusowego zapalenia oskrzeli mogą być: niewydolność nerek, astma lub POChP. To są sytuacje, które mogą być potencjalnie niebezpieczne dla chorego, a których można uniknąć, gdy pozostanie się w domu.

Co można zrobić, aby poprawić komfort chorego w domu?

Jeżeli chodzi o pielęgnację, to o ile chory nie cierpi na niewydolność krążenia, ważne jest dobre nawodnienie organizmu. Pomocne może być oklepywanie oraz stosowanie syropów rozrzedzających wydzielinę i ułatwiających odkrztuszanie. Dieta powinna być lekkostrawna, ale pożywna. Korzystne jest stosowanie dużych dawek witaminy C, która co prawda nie jest „cudownym” lekiem, ale jest dobrym przeciwutleniaczem. Przy tego typu infekcji warto pozostać w domu raczej o jeden dzień dłużej niż o dzień za krótko.

Jak zapobiegać tego typu infekcjom?

Ważne są szczepionki. Po 50. roku życia trzeba przynajmniej raz zaszczepić się przeciw pneumokokom. Warto stosować sezonowe szczepionki przeciw grypie, zwłaszcza gdy ktoś ma tendencję do zapadania na tego typu infekcje. Obowiązkowo powinni się szczepić pacjenci, którzy chorują na cukrzycę, niewydolność nerek, astmę i POChP.