W tym roku ze względu na toczącą się w Ukrainie wojnę większość tematów podejmowanych podczas 31. edycji forum była w tej właśnie perspektywie. Zastanawiano się nad tym, jakie skutki dla Europy i świata ma i będzie miała w przyszłości napaść Rosji na Ukrainę.

Forum odbyło się w dniach 6-8 września. Po raz trzeci gospodarzem tego wydarzenia było miasto Karpacz. W tegorocznym forum udział wzięło ponad 6 tys. osób z Europy, Azji i Stanów Zjednoczonych. Przygotowano ponad 300 spotkań i paneli dyskusyjnych, odbyły się także obrady plenarne poświęcone różnym zagadnieniom społecznym, gospodarczym, politycznym i kulturalnym.

Pandemia to początek

Podczas forum często podkreślano, że Europa i cały świat nie otrząsnęły się jeszcze ze skutków pandemii, a muszą stawić czoła nowym wyzwaniom. To właśnie skutki agresji Rosji na ten wolny kraj określiły perspektywę podejmowanych tematów. Uczestnicy debatowali nad tym, jak Europa i świat będą w stanie odpowiedzieć na falę kryzysów z tym związanych, które dotyczą niemal każdego wymiaru życia społeczeństw i narodów: sytuacji geopolitycznej, systemu bezpieczeństwa energetycznego, rozwoju gospodarczego, inflacji czy rynku rolnego i żywnościowego, a także problemu uchodźców.

Każdego roku Forum Ekonomiczne otwiera prezentacja Raportu SGH i Forum Ekonomicznego. Jest to obszerne opracowanie przygotowane przez ekspertów Szkoły Głównej Handlowej nt. aktualnej sytuacji gospodarczej w Polsce i regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Omówiono w nim m.in. takie kwestie, jak: inflacja, wzrost gospodarczy, bezrobocie, dostępność mieszkań czy transformacja energetyczna w motoryzacji. Eksperci, którzy przygotowali tę publikację, nie tylko określili stan obecny, ale też ukazali możliwe kierunki działania odnośnie do tego, co czeka Europę i co powinna zrobić, by mimo licznych kryzysów mogła się rozwijać pod względem gospodarczym i społecznym.

Temat pierwszej sesji plenarnej dotyczył Europy w obliczu wojny i jej konsekwencji. Odbyła się ona z udziałem m.in. Andrija Sadowego – przedstawiciela władz Lwowa oraz min. Piotra Glińskiego. Gość z Ukrainy podkreślił, że tocząca się wojna jest wojną cywilizacyjną, wojną dobra ze złem, wojną o przyszłość. Zauważył, że pozwoliła ona Europie na nowo zrozumieć, co znaczą solidarność, wolność; pomogła otworzyć oczy świata na imperialistyczne zakusy Rosji. Przy tej okazji wyraził ogromne podziękowanie za wszelką okazywaną pomoc, zwłaszcza narodowi polskiemu, który przyjął kilka milionów uchodźców wojennych. Minister Gliński podkreślił, że Europa nie była przygotowana na taki scenariusz, choć Polska już wcześniej ostrzegała m.in. przed energetycznym uzależnieniem się od Rosji. Obecnie zaś jej działania nie są w pełni adekwatne do sytuacji, co wynika z zaniedbań w dziedzinie mediów, obronności i polityki bezpieczeństwa, ale także z odejścia od wartości, na których był budowany kontynent. Aby przeciwstawić się tej sytuacji, konieczne są jedność i mówienie jednym głosem; konieczne jest poszukiwanie wspólnych strategii zmierzających nie tylko do zakończenia tej wojny, ale też przeciwdziałania jej skutkom, które dosięgają wszystkich.

Premier o mówieniu jednym głosem

Gościem drugiego dnia Forum Ekonomicznego był m.in. prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki. W swoim wystąpieniu poruszył takie tematy, jak: kryzys energetyczny, inflacja, kryzys bezpieczeństwa. Podkreślił, że zadaniem rządu jest podjęcie natychmiastowych działań, które mają na celu wsparcie obywateli i przedsiębiorców. Takie działania muszą być podejmowane nie tylko w Polsce, ale w całej Europie i na świecie. Premier zauważył, że obecnie są one wdrażane zdecydowanie za wolno, dlatego też Polska domaga się od Komisji Europejskiej zwiększenia ich tempa, zwłaszcza jeśli chodzi o kwestie bezpieczeństwa energetycznego. – Obniżenie cen energii elektrycznej jest dziś racją stanu Polski, racją stanu Unii Europejskiej – powiedział premier Morawiecki. Zwrócił także uwagę na to, że konieczne jest wsparcie ze strony krajów Zachodu dla Ukrainy, by mogła wygrać wojnę. Mówił o wsparciu zarówno militarnym, jak i finansowym. – Musimy tutaj mówić jednym głosem. Bo to jest kwestia także naszego bezpieczeństwa – przekonywał.

Podczas sesji plenarnej, która odbyła się po wystąpieniu premiera, podjęto temat „Przyszłość zaczyna się dziś: kształtując postpandemiczny ład”. Uczestnicy spotkania byli zgodni co do tego, że kryzys związany z wojną w Ukrainie, kryzys energetyczny, kryzys żywnościowy – to tematy, które obecnie określają naszą rzeczywistość. Paneliści podkreślili konieczność sformułowała nowych zasad w zakresie m.in. ochrony zdrowia, zwłaszcza w odniesieniu do starzenia się społeczeństwa. Mówili też o potrzebie myślenia nie tylko o dobru jednostki, ale też o dobru wspólnym, dobru całych społeczeństw. Do tego zaś potrzebni są nowi liderzy, nowa jakość w polityce.

Budowanie na wartościach

Ta nowa jakość nie może być budowana bez wartości. To właśnie o nich wspomniał m.in. kolejny gość forum, którym był prezes PiS Jarosław Kaczyński. – Nie można określić celów politycznych państwa czy formacji politycznej w oderwaniu od wartości – przekonywał podczas panelu „Realizm i wartości w polityce”. Mówił, że wszelkie cele wyznaczane są przez wartości. Tymi, którymi – według prezesa – powinniśmy się kierować, są wartości chrześcijańskie. – Nasze wartości wynikają z tradycji chrześcijańskiej. Jednocześnie jest to tradycja wolnościowa, odnosząca się do wolności jednostki i wspólnoty – powiedział. To one przecież ukształtowały fundamenty kultury europejskiej i jedności europejskiej. Wartościom chrześcijańskim poświęcono dwa spotkania panelowe, które połączył wspólny temat: „Czy cywilizacja Zachodu może istnieć bez chrześcijaństwa?”. Podczas dyskusji podkreślono, że chrześcijaństwo zwraca uwagę na człowieka, na jednostkę i jej godność. To właśnie ona jest fundamentem demokracji, która nie przyjmuje się w krajach, gdzie godność człowieka jest pomijana. Zauważono, że cała kultura europejska ze swoim dorobkiem wyrosła na gruncie filozofii greckiej, prawa rzymskiego i wartości chrześcijańskich. One są, w przekonaniu ojców założycieli Unii Europejskiej, spoiwem łączącym narody. Dlatego trudno sobie wyobrazić przyszłość nie tylko Europy, ale i całego Zachodu bez wartości chrześcijańskich. Ksiądz Jarosław Grabowski, redaktor naczelny Tygodnika Katolickiego Niedziela, zauważył, że dziś próbuje się oderwać Ewangelię od spraw życia, ale co można zaoferować w zamian? Natura nie znosi próżni, więc w to miejsce musi wejść coś innego. Paneliści wskazywali na anarchię, renesans idei marksizmu oraz na islam, który w zachodniej Europie staje się coraz silniejszy. Europy, o jakiej myślimy, nie można sobie wyobrazić bez wartości chrześcijańskich. One stworzyły cywilizację Zachodu, są bazą wartości europejskich – i dlatego do nich należy się odnosić, gdy się myśli o przyszłości.

Reaktor w Polsce

Tematyka poruszana na forum była bardzo szeroka. Dotyczyła nie tylko spraw rozwoju gospodarczego w sytuacji kryzysu i inflacji, ale też problemów obronności, spraw zdrowotnych, bez których poprawy nie można sobie wyobrazić jakichkolwiek przemian, rolnictwa i żywności. Wiele miejsca poświęcono także bezpieczeństwu cybernetycznemu i energetycznemu. W kontekście tego ostatniego podczas forum podpisano porozumienie między KGHM a firmą Nuclearelectrica, dotyczące procesu wdrożenia reaktorów modułowych SMR, które mają się pojawić w Polsce już w 2029 r. Ważnym tematem była także rola mediów w sytuacji kryzysu czy wojny. Podjęto również temat dezinformacji, która staje się narzędziem wojny hybrydowej, i zapobiegania jej skutkom.

Forum Ekonomiczne to także bogata propozycja wydarzeń kulturalnych. Odbyły się liczne spotkania autorskie, koncerty, wystawy. Każdego roku przyznawane są również Nagrody Forum Ekonomicznego w kilku kategoriach. Człowiekiem roku został Wołodymyr Zełenski – prezydent Ukrainy. Nagroda dla firmy roku trafiła do Cyfrowego Polsatu. Nagrodą Gospodarczą SGH uhonorowano dr Irenę Eris, a Nagrodę Forum Polonijnego odebrał arcybiskup Lwowa Mieczysław Mokrzycki.