Panie Burmistrzu, skąd wziął się pomysł na ławeczkę – pomnik prymasa Jana Łaskiego?

Gabriel Szkudlarki: Arcybiskup Jan Łaski urodził się w Łasku. Był kanclerzem wielkim koronnym, a następnie prymasem Polski. Po dziś dzień najwybitniejszym przedstawicielem wśród mieszkańców Łasku. To właśnie prymas przywiózł do Łasku wprost z Watykanu w 1515 r. wizerunek Matki Bożej Łaskiej z Dzieciątkiem. Jest to obiekt kultu religijnego, a także najwybitniejszy zabytek późnego renesansu w Polsce. Prymas wybudował kolegiatę w latach 1517-23, która obecnie służy wiernym. Jest ona chlubą i zabytkiem nie tylko samego Łasku, ale i całej ziemi łaskiej. Od lat najmłodszych do obrony pracy magisterskiej byłem ministrantem. W tamtych czasach wiele się mówiło o prymasie Łaskim, były organizowane różne uroczystości historyczne. Zawsze uważałem, że ta postać jest w naszym mieście niewłaściwie uhonorowana. Jestem bardzo wdzięczny Radzie Miejskiej, że praktycznie jednogłośnie zgodziła się, by Jan Łaski został uhonorowany pomnikiem.

Czy w Łasku znajdują się jakieś elementy czy miejsca poświęcone prymasowi?

Nieżyjący już proboszcz kolegiaty – śp. ksiądz Józef Naruszewicz, ufundował tablicę, która znajduje się w kolegiacie. Druga tablica poświęcona prymasowi obok kolegiaty została ufundowana w 1982 r. przez Cech Rzemiosł Różnych w Łasku noszący imię Jana Łaskiego. Ale postać prymasa od zawsze zasługiwała na większe uhonorowanie. I to się w tej chwili dzieje. W wielu opracowaniach historycznych możemy przeczytać, że był to wybitny mąż stanu, o czym dowiadujemy się z szeregu opracowań historycznych: „Naczelną jego zasadą było zawsze to samo: nie rezygnować z żadnej pretensji. Wpływy Polski gdzie się da, zwłaszcza w kierunku ziem nadbałtyckich, utrzymywać, a nawet zwiększać. Ekspansję żywiołu niemieckiego hamować i zwalczać” – pisał o prymasie Łaskim prof. Włodzimierz Dworzaczek (cyt. za: Wielka Księga Patriotów Polskich, Biały Kruk, Kraków 2013).

Można powiedzieć, że prymas Jan Łaski 200 lat wcześniej przewidział straszne tragedie narodu polskiego, czyli rozbiory. Bardzo promował także swoje miasto w całej Polsce. Prymas był także bardzo aktywny na polu kościelnym. Do jego czasów żaden poprzednik nie zwołał tylu synodów co on, a zorganizował ich łącznie 10. Sprowadził Matkę Bożą Łaską z Watykanu, by tu na ziemiach polskich, stawała w obronie religii katolickiej. W maju br. zorganizowana została pielgrzymka na grób prymasa do katedry gnieźnieńskiej, gdzie pochowani są najwybitniejsi prymasi Polski. Tam, w matce katedr polskich, na czterech płytach nagrobnych, które ufundował nasz rodak, jest herb Łasku, czyli korab. Nie ma tam herbu żadnego innego miasta! Jan Łaski był jednocześnie prekursorem renesansu na ziemiach polskich.

Jak będzie wyglądał pomnik – ławeczka prymasa?

Zamysł pomnika nieco nawiązuje do ławeczki Juliana Tuwima na ul. Piotrkowskiej w Łodzi, pierwszego tego typu pomnika w regionie łódzkim. Prymas na pomniku przedstawiony jest w postaci siedzącej. Nie siedzi jednak na typowym krześle, ale bryle, tworzącej ławkę. Po jednej stronie prymasa znajduje się mitra i pastorał – insygnia władzy biskupiej, po drugiej – jest wolne miejsce. Prymas w ręku trzyma księgę, dlatego, że to właśnie on opracował „Status Łaski”, czyli wszystkie obowiązujące ówcześnie prawa w Rzeczypospolitej, które zebrał w całość pełniąc funkcję kanclerza wielkiego koronnego. Obok prymasa na ławeczce będzie można przysiąść. Marzy mi się, aby wszedł taki zwyczaj, że młodzi małżonkowie, wychodząc z kolegiaty po ślubie, będą robić sobie pamiątkowe zdjęcia z prymasem. Czas pokaże, czy tak będzie.

Poświęcenia pomnika dokona abp Grzegorz Ryś w niedzielę 25 września. Poprzedzi ono Mszę św. dziękczynną za 600 lat miasta Łasku oraz koncert pieśni maryjnych. Dzień poświęcenia pomnika jest szczególny, gdyż 25 września 2005 r. kard. Józef Glemp w obecności ponad 40 biskupów, koronował wizerunek Matki Bożej i Dzieciątka papieskimi koronami poświęconymi przez św. Jana Pawła II podczas ostatniej pielgrzymki do Polski w 2002 r. Była to wielka uroczystość dla Łasku, jak i dla całej Polski. Wtedy także metropolita łódzki abp Władysław Ziółek przywrócił kapitułę kolegiacką łaską oraz tytuł kolegiaty dla świątyni, który utraciła w 1819 r. w wyniku ukazów carskich. W podziękowaniu Rada Miejska w 2011 r. nadała honorowe obywatelstwo Łasku abp. Ziółkowi.

Pojawiła się także idea nadania miastu i gminie Matki Bożej Łaskiej jako patronki. Kto wyszedł z tą inicjatywą?

Inicjatywa ta wyszła od mieszkańców, którzy zebrali ponad 2,5 tys. podpisów. Rada Miejska 20 czerwca podjęła uchwałę popierającą inicjatywę. Po wizycie u abp. Rysia, projekt został przekazany pod obrady Konferencji Episkopatu Polski. Ostateczna decyzja podejmowana jest w Watykanie. Trudno byłoby szukać innego patrona dla miasta, podczas gdy Matka Boża Łaska pozostaje u nas od pokoleń. Staramy się promować nie tylko kolegiatę łaską jako piękny zabytek, ale przede wszystkim szerzyć kult Matki Bożej, która króluje w Łasku od 507 lat.

Kim dla Pana osobiście jest Matka Boża Łaska?

Jako dla rodowitego łaskowianina, Matka Boża Łaska jest dla mnie postacią bardzo ważną. Jest „Osobą”, przy której niezliczone rzesze mieszkańców i pielgrzymów składało swoje prośby, ufając w pomoc nawet w sprawach najtrudniejszych. Jest dla mnie bardzo ważna. Można na niej polegać. Nigdy nas nie zawiedzie! Odwiedzam Maryję co niedzielę, ale także w tygodniu, by odmówić Zdrowaś Maryjo w różnych intencjach.

Autor pomnika, dr hab. Karol Badyna, to polski rzeźbiarz urodzony w 1960 r. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie w 1988 r. Po studiach został zatrudniony na swojej macierzystej uczelni na stanowisku naukowo-dydaktycznym, osiągając coraz to wyższe stopnie naukowe. W 2011 r. otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego ASP. W swojej twórczości zajmuje się głównie rzeźbą portretową. Posiada liczne realizacje pomnikowe w Polsce oraz w USA, Izraelu, Portugalii, Niemczech, we Włoszech, na Białorusi, Estonii i w Singapurze.