Reklama

Śladami "Króla Instrumentów" w Diecezji Legnickiej (3)

Niedziela legnicka 27/2003

Kontynuujemy nasz cykl spotkań z instrumentami kościołów diecezji legnickiej. Dziś przedstawiamy instrument służący wspólnocie parafialnej pw. Świętych Aniołów Stróżów w Wałbrzychu.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wałbrzych to stara osada słowiańska, położona na wzniesieniu, pośród ogromnych połaci lasów. W 1191 r. za księcia wrocławskiego Bolesława Wysokiego stał tu drewniany kościół pw. Najświętszej Maryi Panny. Przybywali do niego liczni pielgrzymi, ponieważ spod ołtarza wypływało cudowne źródełko, znane z mocy uzdrawiania oczu. Od 1278 r. Wałbrzych związany był z księstwem świdnickim, a od 1326 r. z księstwem świdnicko-jaworskim. W 1305 r. Wałbrzych był parafią z kościółkiem Matki
Bożej Bolesnej dla wielu okolicznych, mniejszych osad. Gdy księstwo świdnicko-jaworskie przeszło we władanie Luksemburgów, stając się równocześnie jednym z krajów korony czeskiej, skończył się dla Wałbrzycha okres panowania pierwszej polskiej dynastii. W 1426 r. Wałbrzych otrzymał prawa miejskie, a już w 1428 r. powstał kościół parafialny pw. św. Michała, w którym mieściło się ok. 800 wiernych. W czasach reformacji, w 1548 r., kościół przeszedł w ręce protestantów, a w 1654 r. został zwrócony katolikom. Rozwój górnictwa i hutnictwa spowodował wzrost liczby ludności. Niewielki kościół św. Michała stał się za mały i zdecydowano się na budowę większej świątyni. Stary kościół rozebrano w 1898 r., a już 14 listopada tego roku poświęcono kamień węgielny pod nowy kościół pw. Świętych Aniołów Stróżów, który ufundowała rodzina Hochbergów z Książa. Projekt kościoła wykonał wybitny architekt Śląska - Alexis Langer. Powstała monumentalna, murowana świątynia, usytuowana na wzniesieniu, z 84-metrową wieżą. Rozbudowane tarasy z szerokimi schodami prowadzą do wejścia głównego, przed którym znajduje się kruchta (przedsionek). Wprowadza nas ona do trójnawowego, halowego kościoła, ze strzelistymi oknami, w których znajdują się piękne witraże, o ciemnych, intensywnych barwach. Całość przykrywa bogate sklepienie sieciowe, wsparte na wielobocznych, ceglanych filarach.
W prezbiterium na tle witraży umieszczony jest ołtarz główny, tworzący tryptyk z obrazami i figurami świętych. W nawach bocznych znajdują się ołtarze św. Antoniego i św. Józefa oraz ufundowany w 1946 r. przez Polaków jako wotum wdzięczności za przetrwanie wojny ołtarz Matki Bożej Częstochowskiej. Są też dwie kaplice boczne pw. Pana Jezusa Ukrzyżowanego i św. Teresy. Na uwagę zasługuje również renesansowa chrzcielnica i płyty nagrobkowe z XVI - XVIII w. W elewacji frontowej umieszczony jest rzeźbiarski portret architekta A. Langera, który stworzył piękną budowlę, będącą artystycznym szczytem jego osiągnięć twórczych w dziedzinie monumentalnych kościołów.
W tylnej części kościoła znajduje się empora organowa. W jej środkowej części ustawiono piękne, 46-głosowe organy. Zostały zbudowane przez firmę Schlag und Söhne ze Świdnicy (OPUS 652). Neogotycki prospekt dopełnia całości wystroju kościoła o wyjątkowo ciemnym wnętrzu. Dwukondygnacyjna, ciemnobrązowa, częściowo złocona szafa organowa zdobiona jest bogatą dekoracją snycerską. Piszczałki prospektowe rozdzielone są między sobą pilastrami (płaskimi filarami) i zamknięte w górnej części dekoracyjnym trójkątnym szczytem (wimpergą), ozdobionym ornamentem roślinnym.
Instrument posiada 3 manuały (klawiatury ręczne) i pedał (klawiatura nożna). Każdy z manuałów o skali 1C - 5F (C - f3) zawiera 54 klawisze. Pedał o skali 1C - 3D (C - d1) ma 27 drewnianych klawiszy. Dzięki kilkudziesięciu registrom można włączyć aż 46 głosów organowych, w skład których wchodzi 2924 piszczałek.
Zespół brzmieniowy manuału I:
Principal 16´, Principal 8´, Gemschorn 8´, Konzert-Flöte 8´, Doppel-Flöte 8´, Dolce 8´, Gambe 8´, Octave 4´, Doppel-Flöte 4´, Violine 4´, Kornet 2-3 fach, Mixtur 4-6 fach, Rausch Quinte 2 fach, Trompete 8´.
Zespół brzmieniowy manuału II:
Bordun 16´, Principal 8´, Gedackt 8´, Portunal 8´, Quintatön 8´, Harmon. Flöte 8´, Salicional 8´, Octave 4´, Travers-Flöte 4´, Piccolo 2´, Mixtur 3 fach, Klarinette 8´.
Zespół brzmieniowy manuału III:
Liebl. Gedackt 16´, Geigen-Principal 8´, Still Gedackt 8´, Aeoline 8´, Vox Coelestis 8´, Fl. Dolce 4´, Fugara 4´, Harmon. Aether 2-3 fach, Oböe 8´.
Zespół brzmieniowy pedału:
Bombarde 32´, Principal-Bass 16´, Subbass 16´, Violon 16´, Harmon.-Bass 16´, Octavbass 8´, Bassflöte 8´, Octavbass 4´, Violon-Cello 2´, Quinte 10 2/3, Posaune 16´.
W skład urządzeń dodatkowych wchodzą: połączenia (pozwalają łączyć głosy należące do jednej klawiatury z głosami należącymi do innej klawiatury): Manual-Koppel II an I, Manual-Koppel III an I, Manual-Koppel III an II, Super Oct. Koppel II an I, Pedal-Koppel zu I, Pedal-Koppel zu II, Pedal-Koppel zu III, Tutti, Piano, Mezzoforte, Forte, Ausschalter Pedal Piano, Register Ausschalter, Rohrwerk Ausschalter, Freie Comb. I, II, III (3 Wolne Kombinacje, jest to pomocniczy register umożliwiający szybkie włączanie dużego, uprzednio przygotowanego zestawu głosów).
Jest to instrument o trakturze pneumatycznej, zakończonej wiatrownicami stożkowymi. Posiada jeden miech klinowy napędzany elektrycznie.
Organy w kościele Świętych Aniołów Stróżów są jednym z największych instrumentów wybudowanych przez firmę Schlag und Söhne ze Świdnicy. Ilość głosów, urządzeń dodatkowych stwarza wiele możliwości, które w tym pięknym, neogotyckim kościele zabrzmią całą potęgą "króla instrumentów".

Dziękujemy Księdzu Prałatowi Bogusławowi Wermińskiemu za udostępnienie organów i okazaną pomoc w pracy nad niniejszym artykułem.
W artykule wykorzystano wiadomości z książki A. Zabłockiej-Kos Sztuka-Wiara-Uczucie. Alexis Langer - śląski architekt neogotyku.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2003-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Bł. Władysław z Gielniowa

Więcej ...

Fatima: figura Matki Bożej pojedzie do Rzymu

2025-09-25 08:50

Karol Porwich/Niedziela

Oryginalna figura Matki Bożej Fatimskiej w dniach 10- 12 października zostanie przewieziona do Rzymu z okazji Jubileuszu Duchowości Maryjnej. W Wiecznym Mieście pozostanie ona przez cały dzień 11 października w kościele Santa Maria in Traspontina, przy Via della Conciliazione gdzie „wierni będą mieli okazję czcić i być blisko wizerunku Matki Bożej”. Tego dnia rektor sanktuarium w Fatimie, ksiądz Carlos Cabecinhas, odprawi Mszę św. o godz. 9:00 w kościele Santa Maria in Traspontina. O godz. 12:00 zostanie odmówiony różaniec, a o godz. 17:00 odbędzie się procesja z kościoła Santa Maria in Traspontina na Plac św. Piotra, gdzie odbędzie się czuwanie z modlitwą różańcową w intencji pokoju..

Więcej ...

„Mężczyzna nadziei” – przygotowanie do jubileuszowego Męskiego Oblężenia Jasnej Góry

2025-09-25 17:34

Karol Porwich/Niedziela

Od 21 do 26 września 2025 r. w sześciu miastach Polski odbywają się warsztaty rekolekcyjne dla mężczyzn pod wspólnym hasłem: „Mężczyzna Nadziei”. To ogólnopolski program duchowej formacji, przygotowujący do kulminacyjnego spotkania „Męskie Oblężenie Jasnej Góry”, które odbędzie się w sobotę 27 września w Częstochowie.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Wiara

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Czy potrafię z pokorą i uczciwie dążyć do prawdy?

Wiara

Czy potrafię z pokorą i uczciwie dążyć do prawdy?

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Wiara

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Błogosławiony poeta

Święci i błogosławieni

Błogosławiony poeta

Tragedia w USA. Nie żyją polscy żołnierze

Wiadomości

Tragedia w USA. Nie żyją polscy żołnierze

Ksiądz zmarł na zawał serca podczas Mszy św.

Kościół

Ksiądz zmarł na zawał serca podczas Mszy św.

Nowenna do św. Ojca Pio

Wiara

Nowenna do św. Ojca Pio

PILNE! Powtórzył się cud św. Januarego

Wiara

PILNE! Powtórzył się cud św. Januarego

Ksiądz, powstaniec, patriota. Powieszony przez Niemców na...

Kościół

Ksiądz, powstaniec, patriota. Powieszony przez Niemców na...