Jaka jest najbardziej ogólna i trafna diagnoza dotycząca współczesnej Polski? Otóż nasza Polska jest krajem znakomitych i przedsiębiorczych obywateli, którzy są rządzeni przez zaskakująco słabych i sponiewieranych etycznie polityków!

Gdyby rosnący poziom Polaków – jednego z najbardziej pracowitych i zmyślnych narodów Europy – przekładał się na poziom ludzi sprawujących władzę i urzędy, to mielibyśmy rząd i samorządy na poziomie przewyższającym wszystko, co wykreowały najlepsze – anglosaskie i pruskie – szkoły dyplomacji. Jeżeli Duńczycy budowali swoje rolnictwo na korzystaniu z doświadczeń polskiej spółdzielczości, Kas Stefczyka, a rosyjskie szkoły dyplomacji i służb korzystały z polskich doświadczeń i podręczników, to oznacza, że mamy wspaniały dorobek myśli i postaci, tylko czegoś w naszym kraju zabrakło... Ludzi! Ci zostali zamordowani przez okupantów, wywiezieni na Sybir, obezwładnieni przez zabranie wszelkich środków do życia... Ci ludzie nie mieli dzieci! Nikt ich nie zastąpił w następnych pokoleniach...

Zabrano nam sztafety pokoleń, przerwany został łańcuch polskości, kod kulturowy, który nie przechodził z ojca na syna.

Po latach istnienia namiastek wolności i swobody odbudowaliśmy przestrzeń publiczną, uporządkowaliśmy życie i relacje na poziomach lokalnych, ale nie wyzwoliliśmy się spod władzy prymitywnych klik. Kiedy dobry, coraz bardziej wysublimowany obywatel spotyka się z chamskim urzędem i intelektem na poziomie parcianym, który obowiązuje na każdym szczeblu władzy, to jest po prostu obezwładniony. Nie potrafi językiem porządku i odpowiedzialności porozumieć się z władzą. Niestety – co widać nawet po najnowszych poczynaniach Donalda Tuska – mamy władzę turańską (siła góruje nad prawem) i obywateli krzewiących jednak wzorce cywilizacji łacińskiej (prawo panuje nad władzą i siłą). I tu, nie ma drogi porozumienia.

Kiedy Stalin niszczył resztki polskich elit i warstwy inteligenckiej, musiał zastąpić je swoją, przywiezioną do Polski grupą ludzi. Ta grupa – rozwijająca się w komunistycznym ciepełku – zreprodukowała już swoje trzecie pokolenie, które wypełniło uczelnie, media i studia filmowe. Mamy więc wykreowaną „elitę”, która w gruncie rzeczy Polski się boi i właściwie nią gardzi. Niestety, to właśnie tej „elicie” i jej progeniturze bliżej jest do czołówek partyjnych, celebryckich salonów i do gabinetów władzy niż porządnym Polakom.

Sytuacja bardzo niskiej jakości władzy (jej pochodzenie już wyjaśniłem) i obywateli, którzy wspaniale – i co najważniejsze, wbrew władzy – zbudowali swoją przestrzeń prywatną i przylegającą do niej przestrzeń publiczną, rodzi spore napięcie i nie może potrwać zbyt długo. Konflikt jest narastający i będzie skutkował sporymi wstrząsami. Tylko od poziomu organizacji obywateli i towarzyszących im idei będzie zależało, czy polska państwowość na tym nie straci. Każda gwałtowna manifestacja, rozruchy nie będą służyć Polsce. Kontrrewolucja obywateli musi się opierać na rosnącej presji stosowania coraz to wyższych standardów etycznych w przestrzeni publicznej. Muszą temu towarzyszyć wysoki poziom ideowy i dobry plan strategiczny, prowadzący do wymieniania treści dzisiejszego schorowanego świata politycznego na bardziej odpowiadające standardom, wedle których żyją zwykli Polacy.

Jak przełożyć poziom zwykłych obywateli i ich bardzo ciekawych sposobów radzenia sobie z problemami na kształtowanie się elit władzy naszego kraju? To pytanie, które stoi u podstaw wszelkich metod naprawy sytuacji, w której rządy im wyżej, tym gorsze mają kadry i rozwiązania. Wymiana ludzi przy władzy może odbywać się tylko od dołu – od zawojowania przez Polaków najniższych szczebli samorządu i parcia konsekwentnie w górę aż do parlamentu i rządu. Kiedy zlikwidujemy dramatyczny rozziew między jakością życia, budowaną wbrew władzom, a żenująco niskim poziomem uczestników życia politycznego, wiele polskich spraw ruszy z kopyta.