Abp Henryk Hoser nawiązał do własnych słów wypowiedzianych w wywiadzie dla KAI z lutego br. Stwierdził wtedy, że Kościół zdradził Jana Pawła II, bo praktyka duszpasterska dotycząca małżeństwa i rodziny nie poszła za głosem papieża, a nawet nie zapoznała się z jego nauczaniem.

Podczas dzisiejszej konferencji wyjaśnił, że takie przekonanie odniósł do sytuacji Kościoła na całym świecie i miał wówczas na myśli dwa rodzaje tej zdrady. Pierwsza jest zdradą bierną – „kiedy nie słucha się tego, co papież mówi, nie idzie za nim, nie przejmuje się tym, co czego on wzywa”. – Jest to postawa zupełnie obojętna wobec tego niebywałego przecież pontyfikatu – dodał.

Jest też postawa czynnej zdrady – wyjaśnił abp Hoser. Dokonuje się ona „nie tylko przez zaniechanie, ale również przez kontestowanie jego nauczania”.

Jak stwierdził, ta kontestacja biegnie już długim nurtem, który miał swój początek w tzw. rewolucji obyczajowej 1968 roku, w trakcie której zanegowano m.in. wskazówki encykliki Pawła VI „Humanae vitae”, dotyczącej zasad moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego.

Abp Hoser przypomniał, że do redakcji tej encykliki w dużym stopniu przyczynił się właśnie Jan Paweł II, po Soborze Watykańskim II jeden z głównym promotorów duszpasterstwa rodzin w ówczesnej Polsce. Wskazał, że „Humanae vitae” została bardzo źle przyjęta w Kościele krajów Europy Zachodniej, natomiast w krajach misyjnych przyjęto ją z dużym zrozumieniem.

Zdaniem abp. Hosera, recepcja papieskiego nauczania dotyczącego rodziny w Polsce zaowocowała jeszcze w latach 60. rozwojem duszpasterstwa rodziny. Przejawiało się to m.in. powstaniem diecezjalnego poradnictwa rodzinnego. Poradnie rodzinne – powiedział abp Hoser – były odpowiedzią Kościoła na konieczność troski o człowieka, w którym sfera psychiczna i fizyczna są ze sobą związane.

Przypomniał też, że zadania duszpasterstwa rodzin w Polsce dobrze opisuje Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin, przyjęte przez Konferencję Episkopatu Polski w 2003 r.

Jego zdaniem jednak dynamika poradni rodzinnych i małżeńskich w ostatnich latach osłabła. Stwierdził, że przyczynia się do tego m.in. fakt, że większość poradni jest czynna np. jeden dzień w tygodniu przez dwie godziny. – Mając świadomość, jak ogromne jest pole działania duszpasterstwa rodzin, obejmującego setki rodzin, dwie godziny pracy takiej poradni jest pracą zupełnie symboliczną – wskazał abp Hoser.

Dodatkowym mankamentem jest fakt, że działalność poradni rodzinnych została zredukowana do organizowania kilku (najczęściej trzech, ale czasem tylko jednego) spotkań dla narzeczonych w ramach kursu przedmałżeńskiego – ubolewał abp Hoser. – Efektywność działania takich poradni jest niewielka – dodał.

W wielu diecezjach – wskazał hierarcha – pojawiły się jednak „nowe siły”, dzięki którym duszpasterstwo rodzin z prawdziwego zdarzenia odradza się: prorodzinne ruchy i wspólnoty katolickie. Funkcjonują też poradnie rodzinne o profilu terapeutycznym, które specjalizują się w rozwiązywaniu problemów pojawiających się w życiu małżeńskim i rodzinnym.

Abp Hoser powiedział, że przygotowanie do małżeństwa jest „w pewnym sensie ważniejsze niż towarzyszenie małżeństwom po zawarciu sakramentu”, dlatego, że im lepsze przygotowanie i formacja, tym mniej później pojawia się problemów w codziennym życiu i lepsza jest zdolność pokonywania ewentualnych kryzysów.

Hierarcha przypomniał też, że człowiek powinien być przygotowywany do małżeństwa już od dzieciństwa, istotny jest w tej formacji także okres dojrzewania. Przygotowanie w ramach kursu przedmałżeńskiego powinno natomiast pomóc w świadomym przeżyciu sakramentu małżeństwa. Nie bez znaczenia jest ponadto duszpasterstwo „postmatrymonialne”, wskazujące że zawarcie sakramentu jest dopiero początkiem wspólnej drogi małżonków.

Zdaniem abp. Hosera, Polska pod względem jakości funkcjonowania duszpasterstwa rodziny jest "mimo wszystko dużo lepiej usytuowana od krajów Europy Zachodniej", gdzie – jak stwierdził – duszpasterstwo takie praktycznie już nie działa.

Powtórzył natomiast, że duszpasterstwo rodzin w Polsce wymaga dynamizacji, przede wszystkim przekonania proboszczów o potrzebie uruchomienia takich inicjatyw. Powinny być one duszpasterstwem „organicznym, priorytetowym każdej parafii”. Wokół niego powinno się budować parafialną wspólnotę.