Reklama

Księgi liturgiczne

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Reklama

W kształtowaniu się ksiąg liturgicznych możemy wyróżnić kilka etapów. Pierwszym z nich jest etap improwizacji. Był to okres (do IV w.), kiedy tworzono modlitwy w trakcie sprawowania Liturgii i nie stosowano żadnych ksiąg. Od IV w. zaczęto już spisywać teksty pewnych modlitw na oddzielnych kartach zwanych libelli, które później znalazły się w sakramentarzach - księgach przeznaczonych dla biskupów i kapłanów, służących do sprawowania Eucharystii i sakramentów. Wypadałoby tutaj wymienić Sakramentarz Weroneński (V/VI w.), Sakramentarz Gregoriański (VI w.) i Sakramentarz Gelazjański (VIII w.). Z tego też okresu pochodzą pierwsze lekcjonarze - księgi zawierające teksty Pisma Świętego i antyfoniarze, które zawierały teksty do śpiewu, a także Ordines Romani (księgi zawierające przepisy dotyczące sprawowania poszczególnych czynności liturgicznych; ponieważ były pisane kolorem czerwonym nazywano je potocznie rubrykami - od łac. ruber - czerwony).
Kolejnym etapem było łączenie istniejących pojedynczych ksiąg w pewną całość. Najpierw łączono teksty mszalne z rubrykami, co dało w ostateczności Mszał Rzymski - Missale Romanum. Później, ok. X wieku, ukształtował się pontyfikał - księga zawierająca czynności zarezerwowane dla biskupa, a w XII w. rytuał - zawierający z kolei czynności przypisane kapłanowi, a także brewiarz (od brevis - krótki) - Liturgia Godzin.
Sobór Trydencki (1545-63) zmierzał do ujednolicenia Liturgii w całym Kościele. Po reformie, w latach 1568-1613, wydano kolejno: brewiarz, Mszał Rzymski, Martyrologium - żywoty świętych, Ceremoniał biskupi, pontyfikał i rytuał. Księgi te z niewielkimi zmianami obowiązywały w Kościele aż do naszych czasów. Ostatnim etapem kształtowania się ksiąg liturgicznych była reforma Soboru Watykańskiego II.
Dziś w Kościele katolickim używa się następujących ksiąg:

1. Mszał Rzymski. Jest to najgrubsza i największa księga liturgiczna, która służy kapłanowi do odprawiania Mszy św. Podzielona jest na Msze okresów liturgicznych, Msze własne o świętych, Msze wspólne, Msze obrzędowe, Msze w różnych potrzebach, Msze wotywne, Msze za zmarłych. Pośrodku między Mszami okresów liturgicznych a Mszami własnymi o świętych zostały umieszczone części stałe Mszy św.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2. Lekcjonarz. Obejmuje siedem tomów: I - Adwent i Boże Narodzenie, II - Wielki Post i Wielkanoc, III - czas „w ciągu roku” (tygodnie 1-11), IV - czas „w ciągu roku” (tyg. 12-23), V - czas „w ciągu roku” (tyg. 24-34), VI - czytania w Mszach o świętych, VII - czytania w Mszach obrzędowych, okolicznościowych, wotywnych i za zmarłych.

3. Pontyfikał Rzymski. Obejmuje:
- obrzędy bierzmowania,
- obrzędy święceń (biskupa, diakonów i prezbiterów),
- obrzędy wprowadzenia w posługę lektora i akolity,
- obrzędy błogosławienia opata i ksieni,
- obrzędy błogosławieństwa Oleju katechumenów, chorych i Krzyżma,
- obrzędy dedykacji kościoła,
- obrzędy ustanowienia nadzwyczajnych szafarzy Eucharystii.

4. Rytuał Rzymski. Obejmuje:
- obrzędy chrztu dzieci,
- obrzędy wtajemniczenia chrześcijańskiego dorosłych,
- obrzędy pokuty,
- obrzędy Komunii św. i kultu Eucharystii poza Mszą św.,
- obrzędy sakramentu małżeństwa,
- obrzędy sakramentu chorych,
- obrzędy profesji zakonnej,
- obrzędy konsekracji dziewic,
- obrzędy pogrzebu,
- obrzędy egzorcyzmów,
- obrzędy koronacji obrazów Najświętszej Maryi Panny,
- księgę błogosławieństw,
- Graduale simplex,
- ceremoniał biskupów.

5. Liturgia Godzin (brewiarz). Składa się z czterech tomów (I - Adwent, Boże Narodzenie, II - Wielki Post i Wielkanoc, III, IV - czas „w ciągu roku”). W ubiegłym roku wydano jeszcze tzw. Tom dodatkowy (Td) przeznaczony na wakacje, a zawierający teksty wyjęte z tomu III i IV.

Podziel się:

Oceń:

2003-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Dziś my możemy się wzorować na Świętej Rodzinie

Agata Kowalska

Rozważania do Ewangelii Mt 2, 13-15. 19-23

Więcej ...

Gdzie spędzić Sylwestra? Jasna Góra przygotowana na przyjęcie pielgrzymów

2025-12-27 17:05

BP KEP

Dziękczynienie za 2025 rok i modlitwa o nawrócenie dla świata zanoszone będą podczas czuwania w sylwestrową noc na Jasnej Górze. W środę 31 grudnia rozpocznie je Apel Jasnogórski, a zakończy poranna modlitwa w Kaplicy Matki Bożej. Poprzedzą je nieszpory dziękczynno-przebłagalne o godz. 17.00 w jasnogórskiej Bazylice.

Więcej ...

Dziś kończy się Rok Jubileuszowy w Kościołach partykularnych

2025-12-28 09:41
Zamknięcie Drzwi Świętych w Bazylikach Papieskich

Vatican Media

Zamknięcie Drzwi Świętych w Bazylikach Papieskich

W niedzielę 28 grudnia 2025 r. kończy się Rok Jubileuszowy w Kościołach partykularnych, zgodnie z bullą Papieża Franciszka – przypomina Vatican News. W tym dniu „należy zatroszczyć się o to, aby Lud Boży mógł przyjąć z pełnym udziałem zarówno głoszenie nadziei łaski Bożej, jak i znaki potwierdzające jej skuteczność”, czytamy w bulli (Spes non confundit, 6).

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Niedziela Kielecka

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Współczesne sekty. Dawnego guru zastąpili...

Wiadomości

Współczesne sekty. Dawnego guru zastąpili...

Pożar kościoła parafialnego w Lourdes. Wszystko wskazuje...

Kościół

Pożar kościoła parafialnego w Lourdes. Wszystko wskazuje...

Nowenna do Świętej Rodziny

Wiara

Nowenna do Świętej Rodziny

Leon XIV wprowadza zmiany w uroczystościach Bożego...

Kościół

Leon XIV wprowadza zmiany w uroczystościach Bożego...

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Wiara

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kalendarz Adwentowy: Gdy rodzi się posłaniec łaski

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Gdy rodzi się posłaniec łaski