Reklama

Małe vademecum pokarmów

Dziś: grzyby

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Na świecie występuje ponad 120 tys. gatunków grzybów. Jedynie 1841 uznanych jest za jadalne.
Niewiele jest pozostałości (np. malowideł naskalnych), które świadczyłyby o tym, że grzyby były powszechnym pokarmem naszych przodków. Z drugiej strony wiemy, że jadali oni przeróżne rośliny, a więc z pewnością i grzyby, których w lasach i na łąkach było pod dostatkiem. Ponadto na podstawie obserwacji ludów żyjących we wczesnych okresach rozwoju cywilizacyjnego można przypuszczać, że zbierane były grzyby jadalne i trujące. I dziś bowiem ludy pierwotne wykorzystują grzyby trujące podczas polowań i połowów oraz... w celach zbrodniczych. Znane są też sposoby przyrządzania z najgroźniejszych roślin zarodnikowych, np. leków, środków farmaceutycznych czy powodujących halucynacje.
Najczęściej jednak grzyby występują w kuchni, zarówno jako warzywo, jak i przyprawa. Posiadają znikomą wartość odżywczą, lecz zawierają dużo glikogenu, witamin z grupy B, duże ilości witaminy PP, białko, sole mineralne oraz związki azotowe. Ponadto są niskokaloryczne. Jednak... traktujmy lepiej grzyby jako przysmak niż pożywienie.
W przeważającej większości są roślinami rosnącymi dziko w lasach i na łąkach. Znamy jednak gatunki uprawiane przez ludzi, jak np. pieczarka. O jednej jej odmianie, tzw. kamiennym grzybie, pisał już Teofrast (uczeń Arystotelesa) w IV w. przed Chr. O hodowli grzybów pisał też Hipokrates w V i IV w. przed Chr. A w I w. przed Chr. lekarz grecki Diskorides doradzał, jak otrzymać najlepsze grzyby w hodowli. W I w. po Chr. zasłynął w historii muchomor cesarski, którym cesarzowa Agrypina otruła swego męża, cesarza Klaudiusza. Pierwszy atlas grzybów ukazał się w XVI w., jego autorem był Pietrandrea Mallioli.
Ciekawostka: Zanim na ziemi pojawił się człowiek, hodowlą grzybów zajmowały się (i robią to do dziś) mrówki z Ameryki równikowej. Hodują grzyby, ponieważ to ich jedyny pokarm. Prace rozpoczynają od wybrania odpowiedniej gleby, następnie spulchniają ją łapkami, użyźniają dobranym nawozem roślinnym. W tak przygotowanej ziemi zakopują grzybnię. Gdy zacznie ona owocować, zbierają plony, magazynują młode owocniki. Dbają o to, by w ziemi została wystarczająca ilość grzybni-matki na następne owoce.
Obecnie największymi producentami pieczarek są Stany Zjednoczone, Francja i Japonia. Japończycy zajmują się ponadto hodowlą gąsek. Powszechna w świecie jest też uprawa boczniaka. W polskiej tradycji kulinarnej grzyby są głęboko osadzone. Do najchętniej zbieranych i jedzonych gatunków należą: borowik, pieczarka, rydz, maślak, kurka (inaczej pieprznik jadalny), gąska żółta i siwa oraz podgrzybek, zwany też czarnym łebkiem.
Z grzybów (surowych i suszonych) można przygotowywać najrozmaitsze potrawy. Z suszu przyrządza się na Kujawach lubianą od dawna zupę wigilijną, grzyby otoczone w mące obsmaża się na oleju. Grzyby w dawnej kuchni ludowej były ważnym uzupełnieniem i tak skromnego pożywienia, w okresach głodu często jedyną strawą. Również dziś wielu amatorów czeka na jesienne zbiory tych smakołyków.
W naszej szerokości geograficznej grzyby pojawiają się w lasach przeważnie po letnich burzach i jesiennych deszczach. Dlatego też grzyb cieszył się w starożytności dużym szacunkiem: krył w sobie tajemnicę, był zrodzony z pioruna - wcześniej nie było widać ani pąków, ani owoców. W średniowieczu, kiedy głośno było o czarownicach, mówiło się, że grzyby są ich dziełem. Alchemicy natomiast dopatrywali się w grzybach tajemnicy stworzenia, czyli życia odrodzonego przez zgniliznę, przez śmierć.
O tym, że grzyby są wciąż obecne w naszym życiu świadczą liczne przysłowia: „Dwa grzyby w barszcz”, „Gdy grzyby wielkie korzenie mają, wielką zimę zapowiadają”, „Gdzie jeden grzyb, tam i drugi”, „Grzybki smaczne, ale nie ze wszystkim zdrowe”, „Gdy się grzyby zrodzą, chleba mało”. Na koniec nie sposób nie zacytować fragmentu Pana Tadeusza A. Mickiewicza:

Panienki za wysmukłym gonią borowikiem,
Którego pieśń nazywa grzybów pułkownikiem.
Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszy
I mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy,
Czy świeży czy solony, czy jesiennej pory,
Czy zimą.
A w tym roku w lasach susza...

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2003-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Franciszek w szpitalu Gemelli: poprawa zdrowia, Papież nie poprowadzi niedzielnej modlitwy Anioł Pański

2025-02-15 19:45

PAP/EPA/FABIO CIMAGLIA

Watykańskie Biuro Prasowe informuje o zaleceniu lekarzy o „absolutnym odpoczynku”, aby „ułatwić powrót do zdrowia” Papieża, który wyraża wdzięczność za wiele otrzymanych wiadomości o bliskości i życzliwości.

Więcej ...

Wracają Msze św. o jedność narodu zainicjonowane przez ks. Jerzego Popiełuszko

2025-02-15 09:23

Muzeum ks. Jerzego Popiełuszki/40rocznica.popieluszko.net.pl

Z okazji przypadającej w tym roku 15. rocznicy beatyfikacji ks. Jerzego Popiełuszki w kościele św. St. Kostki w Warszawie w ostatnie niedziele miesiąca będą odbywały się msze w intencji ojczyzny, podczas których wierni będą się modlić o jedność narodu - poinformowała archidiecezja warszawska.

Więcej ...

Izrael/ Uwolniono 369 palestyńskich więźniów w ramach wymiany z Hamasem

2025-02-15 22:50

PAP/EPA/HAITHAM IMAD

Izrael uwolnił w sobotę 369 palestyńskich więźniów w ramach wymiany z Hamasem, będącej częścią trwającego rozejmu w Strefie Gazy. Wcześniej zwolniono trzech izraelskich zakładników porwanych 7 października 2023 r.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Nowe fakty w sprawie zabójstwa księdza z Kłobucka

Wiadomości

Nowe fakty w sprawie zabójstwa księdza z Kłobucka

Kłobuck: Morderstwo księdza

Kościół

Kłobuck: Morderstwo księdza

Zmarł śp. o. Grzegorz Oskwarek. Miał 38 lat

Jasna Góra

Zmarł śp. o. Grzegorz Oskwarek. Miał 38 lat

Bydgoszcz: sprofanowano i zniszczono figurę Matki Bożej

Kościół

Bydgoszcz: sprofanowano i zniszczono figurę Matki Bożej

Polska na Skale. Wielka Nowenna w intencji Ojczyzny

Kościół

Polska na Skale. Wielka Nowenna w intencji Ojczyzny

Weszła w życie nowa definicja zgwałcenia

Wiadomości

Weszła w życie nowa definicja zgwałcenia

Kilkumiesięczny chłopiec w świdnickim oknie życia

Niedziela Świdnicka

Kilkumiesięczny chłopiec w świdnickim oknie życia

Św. Walenty - patron zakochanych i chorych na padaczkę

Święci i błogosławieni

Św. Walenty - patron zakochanych i chorych na padaczkę

Słowo do wiernych z racji tragicznej śmierci śp. ks....

Kościół

Słowo do wiernych z racji tragicznej śmierci śp. ks....