Wieniec jest najstarszą ozdobą głowy stosowaną przez Greków i Rzymian. Przypominają o tym rzeźby starożytne i sceny na wazach. Urzędnikom nakładano wieńce na głowy, aby towarzyszyło im błogosławieństwo niebios na podejmowanym urzędzie. Mówcom wieńce miały dodawać natchnienia, żniwiarzom przynosiły szczęście. Wieńce nakładane młodej parze przy ślubie zapewniały błogosławieństwo i szczęście w dzieciach. Wieńczono często zwycięzców, aby doznali ulgi po walce i przelaniu krwi, a bohaterów na stadionach – żeby czerpali moc z sił natury. Z czasem wieńczono głównie groby zmarłych. Był to powszechnie przyjęty rodzaj daru dla tych, co odeszli. Wieniec razem z rozwojem kultury nabierał coraz większego znaczenia religijnego, aż stał się symbolem poświęcenia Bogu. Taki wieniec nabierał trwałych kształtów i był robiony ze szlachetnego materiału. Z wieńców bowiem ukształtowały się korony, diademy i mitry przeznaczone dla osób pełniących najwyższe urzędy w społeczeństwie. Arcykapłan Starego Testamentu nosił diadem ze złotą płytką, na której wyryte były słowa: „Poświęcony Panu”. Korony władców miały im przypominać, że pełnią urząd nad ludem w imieniu Boga.
Coraz większego znaczenia nabierała jednak symbolika wieńców zwycięskich. O takich znakach nagrody pochodzącej od Pana mówi Nowy Testament, zwłaszcza Apokalipsa św. Jana. Dwunastu starców ma na głowach złote wieńce. Wśród tekstów przytoczmy przynajmniej ten: „Bądź wierny aż do śmierci, a dam ci wieniec życia” (Ap 2, 10). Chrześcijaństwo akcentowało myśl, że zwycięstwo odniesione przez ludzi wiernych Barankowi to dzieło łaski i dar otrzymany z góry. Uzewnętrznia to znana mozaika w Rawennie w bazylice św. Apolinarego, gdzie święci męczennicy przedstawieni są w procesji darów ofiarnych, niosąc w dłoniach wieńce.
Wieńce zwycięstwa pojawiają się w sztuce chrześcijańskiej wcześnie, często na kamieniach nagrobnych, sarkofagach, naczyniach i lampach, a także na innych przedmiotach kultu religijnego. Spotykamy je już w katakumbach. Jeśli wieniec połączony jest z symbolem Chrystusa, przypomina o zwycięstwie Zbawiciela nad śmiercią i grzechem. W innym przypadku wyrażają wiarę w zwycięstwo tych, którzy ukończyli walkę na tym świecie i poszli po nagrodę do Boga. Do takiego rozumienia nawiązują również wieńce składane przy trumnie w czasie pogrzebu i na grobach zmarłych. Symbolizują wiarę, że Bóg „uwieńczy” (nagrodzi) tego, którego żegnamy na tym świecie, za wypełnienie zadania.
Pomóż w rozwoju naszego portalu