Aleksandra Polewska: - W przyszłym roku minie 20 lat od dnia, w którym wygrał Pan Festiwal Piosenki Studenckiej w Krakowie. Był to dzień niezwykle znaczący w Pańskiej karierze...

Grzegorz Turnau:- Owszem, można powiedzieć nawet, że od niego wszystko się zaczęło. Z całą pewnością będę ten jubileusz obchodził hucznie.

- Wszystko się zaczęło od Festiwalu?... Miał Pan 17 lat, zostając jego laureatem. Nigdy wcześniej nie myślał Pan o śpiewaniu?

- Jako chłopca, mama zapisała mnie do sportowej podstawówki. Nie dlatego, żebym miał w tym kierunku jakieś szczególne preferencje, ale dlatego, że ta szkoła była położona najbliżej naszego domu. Po roku, z niewiadomych przyczyn, poprosiłem mamę, aby przepisała mnie do muzycznej szkoły podstawowej. Wkrótce odkryłem w sobie również duszę rysownika. Myślałem o liceum plastycznym, a później o Akademii Teatralnej. Skończyło się na tym, że wybrałem liceum ogólnokształcące...

-... Jak to się zatem stało, że zaczął Pan śpiewać?

- Chciałem zaistnieć w świadomości dziewczyn! Nie byłem dobrym sportowcem, ale śpiewać potrafiłem. Dziewczyny lubią młodzieńców śpiewających poezję!... Zanim jednak trafiłem na Festiwal Piosenki Studenckiej, wygrałem też jakiś międzylicealny konkurs piosenki, co skłoniło mnie do kolejnego kroku w tym kierunku.

- Co prawda jubileusz tego „kolejnego kroku” będziemy świętować dopiero za rok, ale chciałabym już dziś zapytać, które z wydarzeń tego 20-lecia uważa Pan za najistotniejsze?

- O życiu prywatnym nie będę mówił, bo takich istotnych faktów byłoby mnóstwo. Jeśli chodzi o moje życie artystyczne, to z pewnością niezwykle ważkim wydarzeniem było to, że na początku trafiłem do „Piwnicy pod Baranami”. Cieszę się, że w miejscu, takim jak Piwnica, mogłem nauczyć się wielu rzeczy, niekoniecznie od razu występując publicznie. To dało mi większy luz i doświadczenie. Druga ważna sprawa to 1993 r. i Muzyczna Jedynka - program telewizji publicznej, przypominający w pewien sposób dzisiejszą Drogę do Gwiazd. Jedną z edycji wygrałem, wykonując utwór Cichosza. Zwycięstwo spowodowało wzrost zainteresowania moimi płytami. W 1995 r. miało miejsce kolejne bardzo istotne zdarzenie: płyta To tu, to tam przebiła w nakładach propozycje rockowe. (Chcę jednak zaznaczyć, że nie mówię o tym dlatego, że nie lubię rocka! Lubię! Można się o tym przekonać na moich koncertach.) To był pewien paradoks, ponieważ poezja śpiewana, która jest sprawa kameralną i ma niewiele wspólnego z masowym odbiorem, przebiła komercyjne produkcje.

- Śpiewa Pan, że w Krakowie na Brackiej pada deszcz i postuluje wraz Andrzejem Sikorowskim, by w żadnym przypadku nie przenosić stolicy do Krakowa. Nawet jeśli w Pańskich piosenkach brak nazwy tego miasta, to i tak czuje się je w tle. Określił Pan kiedyś siebie samego jako nieuleczalnie chorego na Kraków...

- Kraków to nie tylko miasto, to nie tylko Wawel, kościół Mariacki, Stary Rynek i inne. Kraków to w ogromnej mierze ludzie, którzy go tworzyli i tworzą. Fakt, że urodziłem się w tym mieście, ma dla mnie coraz większe znaczenie z każdym kolejnym rokiem życia. Dzięki temu, że przyszedłem na świat właśnie w Krakowie, że tam wzrastałem, mieszkałem i mieszkam nadal, mogłem i wciąż mogę poznawać bardzo wielu ciekawych i wybitnych ludzi, od których miałem możliwość wiele się nauczyć, z którymi miałem szczęście współpracować.

- Najnowszą płytę pt. „Nawet” porównuje Pan do kalejdoskopu wrażeń z podróży. Dlaczego?

- To jest taka swoista płyta drogi. Drogi przez życie. To próba podsumowania mojej pracy i w teatrze, i większych formach orkiestrowych, tam są utwory zebrane i wybrane zarazem z bardzo różnych projektów. Wszystkie składają się na odkrywanie, na próbę inicjacji w różnych sferach. W sensie dosłownym: takiej podróży przez życie, podróży, w czasie której odkrywam też inne style, gatunki muzyczne dotąd nie uprawiane... Utwory na płycie Nawet są ułożone w kalejdoskop wrażeń z podróży, ale również z lektur towarzyszących mi w ostatnim czasie. Całość puentuje piosenka tytułowa, która jest moim wierszykiem, próbującym w słowie radzić sobie z nieuchronnością przemijania.

- Chciałabym na koniec zapytać Pana o piosenkę „Deus ex machina”. Każda jej zwrotka rozpoczyna się słowami: „Daj mi, Panie, rozpoznanie” i można by rzec, iż jest swoistą modlitwą o znalezienie odpowiedzi na bardzo ważne pytania, nurtujące każdego z nas. Tymczasem przeplatający tekst refren „Deus ex machina” nie dla wszystkich jest czytelny.

- Deus ex machina to było w teatrze greckim urządzenie przypominające dźwig. Dzięki niemu było możliwe - w sensie technicznym oczywiście - pojawienie się na scenie bóstwa, w taki mniej więcej „nieziemski” sposób. Bóstwo pojawiało się na scenie w momencie, gdy miało już miejsce takie nagromadzenie wątków i problemów, że ludzie nie mogli ich rozwikłać w żaden logiczny sposób. I rozwiązywało je na zasadzie: teraz ja tu wkraczam do akcji i wszystko się wyjaśni. To była jedna z metod dramaturgii starogreckiej - niezbyt udolnie można zdefiniować to po polsku jako „bóstwo z maszyny”. W piosence, o której mówimy, mamy pytanie: Daj mi, Panie, rozpoznanie, kim ja jestem? Albo: czy jestem z dobrych, czy ze złych, czy mam wpływ na swoje życie? Agnieszka Osiecka (autorka tekstu) używa zwrotu „deus ex machina” jako zapowiedzi rozwiązania, które przyjdzie wraz ze śmiercią. Akurat dzisiaj mamy Dzień Zaduszny. Pomyślmy o tych, którzy są już po tamtej stronie i pewnie znają odpowiedzi na nurtujące nas, żyjących, pytania...

- Za życia nie znajdziemy odpowiedzi na te pytania?

- Myślę, że nie. Ale może nie mam racji.

- Dziękuję za rozmowę.