We wrześniu 2003 r. Instytut Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym KUL we współpracy z Wyższą Szkołą Humanistyczną w Pułtusku, Oddziałem Lubelskim
Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” i Stowarzyszeniem Współpracy Polska-Wschód zorganizował dwudniowe sympozjum naukowe „Polacy na Krymie”. Inaugurując serię wykładów
ks. prof. Walewander przypomniał wcześniejsze osiągnięcia naukowe Instytutu związane z tematyką obecności naszych rodaków w krajach dawnego ZSRR. Są to m.in. publikacje na temat
Polaków w krajach nadbałtyckich (Łotwa, Estonia), kaukaskich (Armenia, Azerbejdżan, Gruzja). „Przyszedł wreszcie czas na opracowanie zagadnienia «Polacy na Ukrainie». Ze względu
na złożoność zagadnień przedsięwzięcie to podzielono na kilka sympozjów. Konferencja o Polakach na Krymie jest pierwszą z nich. Kolejne obejmą Polaków na Ukrainie Centralnej i Wschodniej.
Sympozjum, jak i wszystkie poprzednie, chce mówić o dziejach obecności polskiej na Wschodzie. Ważne jest, by nie koncentrować się tylko na przeszłości, ale mówić o problemach
dnia dzisiejszego ludzi, którzy przyznają się do polskich korzeni” - podkreślał ks. prof. Walewander. Obok problematyki polskiej na sympozjum poruszono kwestie Tatarów, rdzennych mieszkańców
Krymu, których dzieje w pewnych okresach historii nierozerwalnie wiązały się z historią Polski”. Obok znanych wspólnych doświadczeń obu narodów - podkreślał ks. Walewander
- tak naprawdę niewiele wiemy o eksterminacji Tatarów, która rozpoczęła się na dobre w XIX w.”.
Przez dwa dni naukowcy z Lublina, Pułtuska, Poznania, Gdańska, Częstochowy i Kijowa przybliżali zagadnienia mówiące o obecności Polaków na tych terenach w różnych
okresach historycznych. Adam Kosecki z WSH w Pułtusku w referacie Polacy na Krymie. Stan i kierunki badań przybliżył wydawaną dotychczas na ten temat literaturę,
bibliografię oraz osoby, które zajmowały się tego rodzaju tematyką. Artur Kijas z UAM w referacie Krym i Tatarzy krymscy omówił niezwykle interesujące źródła historyczne,
przynoszące badaczom wiele cennych informacji źródłowych na temat życia codziennego i zwyczajów Tatarów, lokalnej fauny i flory, klimatu, bogactw naturalnych.
Wiele miejsca związkom Polaków z Krymem w różnych momentach dziejowych poświęcili m.in. Włodzimierz Osadczy (KUL), Ludmiła Tomiłowicz (Kijów), czy też Andrzej Chodubski (UG).
Wszystkie wystąpienia przybliżały szerokie tło historyczne, na którym kształtowały się związki Polaków z Krymem, zarówno w latach międzynarodowych konfliktów, jak i pokoju.
Rdzennym mieszkańcom Krymu poświęcił swoje wystąpienie Marceli Kosman (UAM), który zestawił fakty i mity funkcjonujące na ten temat w społeczeństwie polskim, a które znalazły
swój oddźwięk w Trylogii Henryka Sienkiewicza. W referacie Krymska odyseja A. Mickiewicza Krzysztof Czajkowski (WSP Częstochowa) omówił lata zesłania poety na Krymie i wpływu
tych doświadczeń na klimat napisanych tam Sonetów krymskich. Lucyna Rożek (WSP Częstochowa) opowiadała natomiast o realizowanych obecnie działaniach, mających na celu upamiętnienie tablicami
pamiątkowymi miejsc, w których przebywał Adam Mickiewicz. Wiele miejsca poświęcono również współczesnej sytuacji Polaków na Krymie. Omówiono w tym kontekście kluczowe znaczenie szkolnictwa
polskiego na tych terenach, działalność stowarzyszeń i placówek polonijnych, a nade wszystko odradzającego się Kościoła katolickiego.
Powyższe zdania są zaledwie zarysem wielowątkowej dyskusji na temat obecności Polaków na Krymie, ich przezłości, teraźniejszości i przyszłości. Już wkrótce, dla wszystkich zainteresowanych
tematyką obecności Polaków na Wschodzie, Instytut Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym wyda książkę, w której zamieszczone zostaną wszystkie wygłoszone na sympozjum referaty.
Pomóż w rozwoju naszego portalu