W gościnnej auli Wyższego Seminarium Duchownego odbył się Częstochowski Kongres Kultury, którego organizatorami byli: Liga Krajowa, Liga Miejska w Częstochowie oraz poseł Tadeusz Wrona. Na zaproszenie organizatorów odpowiedzieli ci, dla których sprawy kultury są ważne i bliskie: parlamentarzyści, szefowie placówek kulturalnych, twórcy i naukowcy. Gośćmi Kongresu, któremu przewodniczył Tadeusz Wrona, byli wśród innych znamienitych postaci: poseł Jan Maria Jackowski - przewodniczący Sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu, ks. inf. Ireneusz Skubiś - redaktor naczelny Niedzieli, Maksymilian Bylicki, doradca Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kongres rozpoczął się Mszą św. celebrowaną w kościele seminaryjnym przez rektora Wyższego Seminarium Duchownego ks. dr. Włodzimierza Kowalika. Obrady plenarne, a następnie dyskusja w grupach problemowych były okazją do przypomnienia pryncypiów kultury, jej znaczenia w dziejach narodu, obecnej sytuacji, a także lokalnych bolączek związanych z funkcjonowaniem instytucji kultury. Poseł Jan Maria Jackowski przypomniał słowa Ojca Świętego, który powiedział, że nasz kraj przetrwał najtrudniejsze doświadczenia dziejów i zachował własną tożsamość " nie w oparciu o jakiekolwiek inne środki fizycznej potęgi, ale tylko w oparciu o własną kulturę, która okazała się w tym wypadku potęgą większą od innych potęg". W czasach globalizacji kultura staje się wizytówką państwa, decyduje o jego randze i pozycji międzynarodowej. " Kto nie szanuje swojej przeszłości, swojego dorobku kulturalnego, ten nie jest szanowany przez innych" - mówił poseł Jackowski. Zdaniem uczestników Kongresu w ostatnich 10 latach upowszechniło się liberalne podejście do kultury, pozostawiając ją niemal wyłącznie mechanizmom gry rynkowej. To właśnie wydatki na kulturę pierwsze padają ofiarą cięć w szczupłych budżetach państwowych i samorządowych. Tymczasem - jak powiedział przedstawiciel ministerstwa Maksymilian Bylicki - "kultura to pamięć historyczna, to sfera, w której funkcjonują najważniejsze symbole integrujące Polaków, kultura tworzy wspólnotę zarówno na poziomie narodowym, jak i lokalnym", nie można jej zatem sprowadzi do mechanizmów rządzących gospodarką.

Nie tylko instytucje państwowe i samorządowe z niepokojem przyglądają się zjawiskom kulturowym, które mają miejsce w naszym kraju. "Kościół również ogarnia troską dziedzictwo kultury polskiej, która przeniknięta jest światłem chrześcijaństwa" - mówił w swoim wystąpieniu ks. inf. Ireneusz Skubiś. Przypomniał, że polska inteligencja została zniszczona w Katyniu, powstaniu warszawskim, unicestwiały ją reżimy totalitarne: "Po wojnie nasza Ojczyzna znalazła się w sferze wpływów ateistycznej ideologii, Kościół stał się oazą kultury, ostoją dla artystów. Dziś dziedzictwo kultury wymaga szczególnej ochrony. Jedyną szansą dla Polski jest wychowanie i wykształcenie młodego pokolenia, zdolnego przekazać dziedzictwo i twórczo działać na rzecz środowiska lokalnego, regionu i Polski. Dlatego tak ważne jest utworzenie w Częstochowie Uniwersytetu". Szczególne miejsce w kulturze zajmuje świat mediów. Ksiądz Redaktor przypomniał, że dziennikarze winni mieć wysoki poziom etyczny, poszukiwać w kulturze zjawisk pozytywnych, twórczych, wychowywać do otwartości na kulturę. Same media winny być orędownikami prawdy, dobra i piękna.

Drugi biegun dyskusji stanowiły głosy nawiązujące do aktualnej kondycji kultury, placówek kulturalnych, sytuacji prawnej i finansowych braków. "Żadna władza nie powinna pozostać obojętna wobec faktu, że - jak wynika z badań - 50% Polaków nie przeczytało w ub. r. żadnej książki, a 60 % nie czyta gazet" - powiedział Maksymilian Bylicki. Toteż ożywienie działalności kulturalnej oraz promocja czytelnictwa są podstawowymi warunkami wychodzenia z zapóźnień w tej sferze. Tym opiniom wychodzi naprzeciw przedstawiony przez posła Jackowskiego projekt utworzenia subwencji kulturalnej, funkcjonującej w budżetach samorządowych na takich samych zasadach, jak subwencja oświatowa. " Zarówno w układzie finansowym, jak i programowym trzeba się bardzo wyraźnie oprzeć komercjalizacji kultury - podsumował obrady poseł Tadeusz Wrona. - Sądzę , że wszyscy, którym zależy na rozwoju polskiej młodzieży, muszą mówić nie tylko o pieniądzach, których brakuje, ale również o wartościach, których także brakuje".

Obrady w grupach problemowych przyniosły wiele interesujących wniosków. Jednym z najważniejszych był projekt powołania stowarzyszenia bądź fundacji, która będzie integrować często-

chowskie środowisko i podejmować działania mające na celu szeroko rozumiane dobro kultury.

Ta inicjatywa spotka się z pewnością z aprobatą środowiska, podobnie jak zapoczątkowane już wcześniej przez Niedzielę m.in. Msze św. dla częstochowskich dziennikarzy, celebrowane w dniu ich patrona św. Franciszka Salezego, spotkania, wystawy, spektakle teatralne i sympozja w auli naszej redakcji, które gromadzą coraz liczniejsze grono ludzi kultury naszego miasta. Warto o nich wspomnieć w Roku Niedzieli, która swój Jubileusz 75 lat istnienia obchodzi właśnie w Roku Kultury Polskiej.