Reklama

Sztuka splotu

Pamiętam u ciotki gobelin ani piękny, ani brzydki. Ot, taki zwykły, porównywalny z tym, który miała sąsiadka albo inna znajoma mojej mamy. Takich tkanin wszędzie w Polsce było dużo. Do tego stopnia, że aż do tej pory nie zastanawiałem się, skąd te gobeliny się wzięły. Wzrastaliśmy wśród nich, więc stały się naturalną częścią dzieciństwa, jak mleczne zęby lub jabłka z cudzego ogrodu.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wbrew pozorom gobeliniarstwo wcale nie istniało odwiecznie. Ozdabianie polskich ścian od lat 30. XX wieku tkaninami artystycznymi wcale nie stało się jakąś naturalną koleją rzeczy. Zjawisko to zawdzięczamy wysiłkowi konkretnych ludzi, środowisku polskich plastyków, którzy wylansowali gobeliny uzyskując szlachetne miano „polskiej szkoły tkackiej”.
Czołową reprezentantką tego środowiska jest Hanna Czajkowska, której prace do końca maja możemy oglądać w Galerii Sztuki Współczesnej w Łomży. Artystka, studiując w najlepszych dla polskiej tkaniny latach 50., przeniosła w drugie (i kolejne) półwiecze najlepsze tradycje w tej materii. Nie mniej utalentowana od swoich mistrzów zdobyła światowe uznanie. Na swoim koncie ma 12 wystaw indywidualnych, m.in. w Warszawie, Łodzi, Krakowie, Zakopanem, Nowym Jorku, San Francisco, Kopenhadze, Chicago, Ezinge w Holandii, oraz udział w ponad stu wystawach zbiorowych. Zebrała mnóstwo nagród i wyróżnień. Prowadziła także zajęcia dydaktyczne w zakresie tkactwa również za granicą: w Holandii, Kanadzie, USA.
Z powyższego widać, że Czajkowska jest indywidualnością wybitną, wyróżniającą się w polskim środowisku plastycznym. Owszem, jej sztuka mieści się w ramach wspomnianej „polskiej szkoły tkackiej”, którą charakteryzuje podporządkowanie prawom warsztatu i tworzywa. Również tematyka inspirowana roślinnością należy do ulubionych dla tego środowiska. Niemniej, prace artystki zachowują całkowitą indywidualność. Uderza monumentalizm jej gobelinów, nie tylko z powodu formatów, wśród których dwumetrowa wysokość to rozmiar wcale nierzadki. Także kompozycja nadaje tkaninom wymiar pomnikowy. Artystka z upodobaniem „wyciąga” elementy kompozycyjne do góry, choć czasem też tworzy strukturę poprzeczną lub nawet skośną. Zasadnicze kierunki są zakłócone elementem przeciwnym, który równoważy ich radykalizm, a dodaje harmonii tkaninie. Artystka zdaje się jednak troszczyć, by kierunki „zakłócające” nie wybijały się zanadto, niwecząc niezwykłą prostotę kompozycyjną całości. W rezultacie patrząc na wielkie gobeliny, odbiorca staje urzeczony ich czytelnością, zrozumiałością, czasem nawet surowością. I chyba w tym leży główny sekret monumentalizmu tych prac. Mimo to nie odnosi się wrażenia jakiegoś akademickiego skostnienia formy, przeintelektualizowania, które w poszukiwaniu doskonałej kompozycji gubi świeżość pierwotnego pomysłu. Może właśnie chcąc się przed tym ochronić, artystka komponuje - jak sama powiedziała - bezpośrednio na krośnie. Pomaga jej jedynie szkic narzucający zasadniczą koncepcję kolorystyczną. Wszystko inne Hanna Czajkowska weryfikuje na bieżąco, niczym impresjonista wpatrzony w pejzaż, który maluje to, co dyktuje mu talent.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2004-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Prezydent: powstańcy wielkopolscy podjęli walkę w imieniu kolebki polskości

2025-12-27 18:24
Prezydent Karol Nawrocki w Poznaniu

Marek Borawski/KPRP

Prezydent Karol Nawrocki w Poznaniu

Powstańcy wielkopolscy podjęli swoją walkę w imieniu kolebki polskości - nie ma Polski bez Wielkopolski i nie ma Wielkopolski bez Polski - podkreślił prezydent Karol Nawrocki, który w sobotę w Poznaniu bierze udział w obchodach Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Więcej ...

Dziećmorowice. Każdy może być umiłowanym uczniem Chrystusa

2025-12-27 22:30
Ks. Jarosław Zabłocki, proboszcz parafii w Dziećmorowicach, podczas uroczystości odpustowych ku czci św. Jana Apostoła i Ewangelisty

ks. Mirosław Benedyk/Niedziela

Ks. Jarosław Zabłocki, proboszcz parafii w Dziećmorowicach, podczas uroczystości odpustowych ku czci św. Jana Apostoła i Ewangelisty

Uroczystość odpustowa ku czci św. Jana Apostoła i Ewangelisty zgromadziła w parafii w Dziećmorowicach licznych wiernych, kapłanów oraz gości.

Więcej ...

Leon XIV: świat zawsze ma swoich „Herodów”

2025-12-28 12:17
Papież Leon XIV

PAP

Papież Leon XIV

„Świat zawsze ma swoich «Herodów», swoje mity o sukcesie za wszelką cenę, o bezwzględnej władzy, o pustym i powierzchownym dobrobycie, i często płaci za to samotnością, rozpaczą, podziałami i konfliktami” - zauważył Leon XIV w rozważaniu poprzedzającym modlitwę „Anioł Pański” na Placu św. Piotra w Watykanie. „Nie pozwólmy, aby te miraże zdusiły płomień miłości w chrześcijańskich rodzinach” - wezwał papież.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Kard. Ryś przeprowadził zmiany w kurii krakowskiej. Ks....

Kościół

Kard. Ryś przeprowadził zmiany w kurii krakowskiej. Ks....

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Niedziela Kielecka

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Największą miłością jest cierpliwe trwanie przy kimś,...

Wiara

Największą miłością jest cierpliwe trwanie przy kimś,...

Święta Rodzina – patronka i opiekunka wszystkich rodzin

Wiara

Święta Rodzina – patronka i opiekunka wszystkich rodzin

Leon XIV wprowadza zmiany w uroczystościach Bożego...

Kościół

Leon XIV wprowadza zmiany w uroczystościach Bożego...

Nowenna do Świętej Rodziny

Wiara

Nowenna do Świętej Rodziny

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Wiara

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2025 roku