Reklama

Sztuka splotu

Pamiętam u ciotki gobelin ani piękny, ani brzydki. Ot, taki zwykły, porównywalny z tym, który miała sąsiadka albo inna znajoma mojej mamy. Takich tkanin wszędzie w Polsce było dużo. Do tego stopnia, że aż do tej pory nie zastanawiałem się, skąd te gobeliny się wzięły. Wzrastaliśmy wśród nich, więc stały się naturalną częścią dzieciństwa, jak mleczne zęby lub jabłka z cudzego ogrodu.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wbrew pozorom gobeliniarstwo wcale nie istniało odwiecznie. Ozdabianie polskich ścian od lat 30. XX wieku tkaninami artystycznymi wcale nie stało się jakąś naturalną koleją rzeczy. Zjawisko to zawdzięczamy wysiłkowi konkretnych ludzi, środowisku polskich plastyków, którzy wylansowali gobeliny uzyskując szlachetne miano „polskiej szkoły tkackiej”.
Czołową reprezentantką tego środowiska jest Hanna Czajkowska, której prace do końca maja możemy oglądać w Galerii Sztuki Współczesnej w Łomży. Artystka, studiując w najlepszych dla polskiej tkaniny latach 50., przeniosła w drugie (i kolejne) półwiecze najlepsze tradycje w tej materii. Nie mniej utalentowana od swoich mistrzów zdobyła światowe uznanie. Na swoim koncie ma 12 wystaw indywidualnych, m.in. w Warszawie, Łodzi, Krakowie, Zakopanem, Nowym Jorku, San Francisco, Kopenhadze, Chicago, Ezinge w Holandii, oraz udział w ponad stu wystawach zbiorowych. Zebrała mnóstwo nagród i wyróżnień. Prowadziła także zajęcia dydaktyczne w zakresie tkactwa również za granicą: w Holandii, Kanadzie, USA.
Z powyższego widać, że Czajkowska jest indywidualnością wybitną, wyróżniającą się w polskim środowisku plastycznym. Owszem, jej sztuka mieści się w ramach wspomnianej „polskiej szkoły tkackiej”, którą charakteryzuje podporządkowanie prawom warsztatu i tworzywa. Również tematyka inspirowana roślinnością należy do ulubionych dla tego środowiska. Niemniej, prace artystki zachowują całkowitą indywidualność. Uderza monumentalizm jej gobelinów, nie tylko z powodu formatów, wśród których dwumetrowa wysokość to rozmiar wcale nierzadki. Także kompozycja nadaje tkaninom wymiar pomnikowy. Artystka z upodobaniem „wyciąga” elementy kompozycyjne do góry, choć czasem też tworzy strukturę poprzeczną lub nawet skośną. Zasadnicze kierunki są zakłócone elementem przeciwnym, który równoważy ich radykalizm, a dodaje harmonii tkaninie. Artystka zdaje się jednak troszczyć, by kierunki „zakłócające” nie wybijały się zanadto, niwecząc niezwykłą prostotę kompozycyjną całości. W rezultacie patrząc na wielkie gobeliny, odbiorca staje urzeczony ich czytelnością, zrozumiałością, czasem nawet surowością. I chyba w tym leży główny sekret monumentalizmu tych prac. Mimo to nie odnosi się wrażenia jakiegoś akademickiego skostnienia formy, przeintelektualizowania, które w poszukiwaniu doskonałej kompozycji gubi świeżość pierwotnego pomysłu. Może właśnie chcąc się przed tym ochronić, artystka komponuje - jak sama powiedziała - bezpośrednio na krośnie. Pomaga jej jedynie szkic narzucający zasadniczą koncepcję kolorystyczną. Wszystko inne Hanna Czajkowska weryfikuje na bieżąco, niczym impresjonista wpatrzony w pejzaż, który maluje to, co dyktuje mu talent.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2004-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Skrutinium, czyli jak wybiera się papieża podczas konklawe

2025-05-07 16:26

Vatican Media

Każde głosowanie w Kaplicy Sykstyńskiej odbywa się w sposób ceremonialny i ściśle określony. Sprzyja temu papierowa i indywidualna forma oddania tajnego głosu.

Więcej ...

Bóg nie chce stracić żadnego ze swych dzieci, ale je wszystkie przygarnąć

2025-04-11 10:14

Adobe Stock

Rozważania do Ewangelii J 6, 35-40.

Więcej ...

Konklawe. Co się dzieje po wyborze papieża?

2025-05-07 21:08

PAP/EPA/VATICAN MEDIA HANDOUT

Konklawe wchodzi w końcową fazę, gdy elekt otrzyma co najmniej dwie trzecie głosów. W tym roku, przy 133 elektorach, będzie to poparcie co najmniej 89 purpuratów. Jeśli tak się stanie, osoba wskazana przez kardynałów usłyszy pytanie: "Czy przyjmujesz?".

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Zabójstwo na Uniwersytecie Warszawskim: nie żyje...

Wiadomości

Zabójstwo na Uniwersytecie Warszawskim: nie żyje...

Czarny dym nad Watykanem!

Kościół

Czarny dym nad Watykanem!

Nowenna do św. Andrzeja Boboli

Wiara

Nowenna do św. Andrzeja Boboli

Watykan: oczekiwanie na wynik pierwszego głosowania...

Kościół

Watykan: oczekiwanie na wynik pierwszego głosowania...

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Czy 3 maja obowiązuje nas udział we Mszy św.?

Kościół

Czy 3 maja obowiązuje nas udział we Mszy św.?

Kard. Gerhard Müller: Wydarzenia w Polsce wołają o...

Kościół

Kard. Gerhard Müller: Wydarzenia w Polsce wołają o...

Siedmiu braci z zakonu kapucynów zginęło w wypadku

Wiadomości

Siedmiu braci z zakonu kapucynów zginęło w wypadku

Profanacja i oburzenie! Michał Szpak naśladuje...

Wiadomości

Profanacja i oburzenie! Michał Szpak naśladuje...