Reklama

Symbolika Liturgii Eucharystycznej

Rozumieć liturgię

Niedziela podlaska 23/2004

Uroczystość Ciała i Krwi Pańskiej wraz z oktawą, gromadząca liczniej niż zwykle wiernych wokół tajemnicy Eucharystii jest doskonałą okazją, aby podjąć tematykę symboli i znaków spotykanych podczas celebracji eucharystycznych.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Liturgia Eucharystyczna rozpoczyna się przygotowaniem darów. Kapłan wychodzi przed ołtarz po dary, które niosą wierni, względnie przynosi je ministrant do ołtarza. Podnosząc patenę z hostią, kapłan rozpoczyna modlitwę uwielbienia Boga.
Przyjrzyjmy się dzisiaj paramentom służącym do liturgii eucharystycznej, zagłębmy się w symbolikę chleba, wina i wody, które podczas Mszy św. przemieniają się w Ciało i Krew Pana Jezusa.

Kielich i patena

Kielich i patena należą do najgodniejszych naczyń liturgicznych, w nich bowiem spoczywają postacie eucharystyczne. Przez pierwsze tysiąclecie chrześcijaństwa Komunii św. udzielano wszystkim pod obiema postaciami, dlatego naczynia te wtedy były znacznie większe. Kielich zaopatrzony był w dwa uchwyty dla podtrzymywania go, zwykle przez diakona. Zanikanie Komunii św. pod obiema postaciami powodowało zmniejszanie się kielicha i pateny do dzisiejszych rozmiarów. Symbolika kielicha i pateny związana jest z ich stosowaniem w liturgii. Według dawnego pontyfikatu patena i kielich symbolizują nowy grób Pański, ponieważ służą do składania w nich Ciała i Krwi Chrystusa eucharystycznego. Ponadto naczynia te przypominają Wieczernik: „A gdy jedli, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał i dał im mówiąc: Bierzcie, to jest Ciało moje. Potem wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie dał im, i pili z niego wszyscy. I rzekł do nich: To jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana” (Mk 14, 22-24).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Chleb i wino

We Mszy św. do przeistoczenia używa się niekwaszonego chleba pszennego i wina z małą domieszką wody. Chleb w życiu człowieka jest niezastąpiony i wielka jest jego wymowa także w liturgii. Chleb jest darem Bożym. Początkowo wierni przynosili ze sobą na zgromadzenie eucharystyczne normalne, domowe chleby, często kwaszone, w kształcie pełnego koła lub wieńca. Od VIII w. na Zachodzie zaczęto konsekrować chleb wyłącznie niekwaszony, naśladując Ostatnią Wieczerzę. Do przeistoczenia starano się zawsze używać chleba lepszego gatunku. Chleb konsekrowany łamano na mniejsze kawałki, stosownie do ilości przystępujących do Komunii św. Od IX w., a powszechnie od XII w. wypiekano hostie. Z wielkiego szacunku dla ich przeznaczenia, wytłaczano na nich wizerunek Chrystusa lub inne symbole związane z Jego Ofiarą, a przy ich wypiekaniu, szczególnie w klasztorach, brali udział kapłani oraz diakoni ubrani w alby i śpiewający psalmy.
Wino w starożytności należało do artykułów koniecznych do życia, jak chleb i woda. W Starym Testamencie czytamy, iż Bóg powierzył troskę o winnice człowiekowi. Ich owoce radują serce, pozwalają zapomnieć o trudzie i zmęczeniu. Stąd do naczyń uroczystych uczt należał kielich z winem, nad którym odmawiano specjalną modlitwę dziękczynną. Dlatego też nie zabrakło kielicha także podczas Ostatniej Wieczerzy, będącej uroczystą ucztą paschalną.
Oprócz tego, że chleb i wino symbolizują pracę i trud człowieka wkładany w ich produkcję, symbolizują także Chrystusa, który sam, zapowiadając ustanowienie Eucharystii, nazwał siebie chlebem żywym (por. J 6,48) i winnym szczepem z tkwiącymi w nim licznymi gałązkami (por. J 15,1), symbolizującymi zjednoczenie wiernych z Chrystusem i udział w Jego Bóstwie.

Reklama

Woda

Woda, jako jeden z elementów koniecznych do życia, odgrywa ważną rolę także w kultach religijnych. Szczególnie w wodzie żywej, to znaczy tryskającej ze źródeł i płynącej w rzekach, dopatrywano się czegoś świętego i leczącego. Ludy krajów pustynnych dobrze wiedzą co znaczy życiodajna woda. Na pustynnym Wschodzie w starożytności istniał kult źródeł i rzek, w których zanurzano się dla oczyszczenia wewnętrznego, moralnego. Obmycia rytualne o charakterze religijnym istniały również u Greków, Rzymian i Żydów. Do tego nurtu włączyli się również chrześcijanie, dokonując symbolicznych obmyć rąk, co stało się powszechnym zwyczajem.
W epoce pokonstantyńskiej, w oparciu o wzory antyczne, chrześcijanie zakładali własne baseny przy bazylikach, dla obmyć sakramentalnych. W chrześcijaństwie najważniejsze było obmycie z grzechów w sakramencie chrztu świętego. W wodzie chrztu widziano rodzicielkę użyźnioną przez Ducha Świętego i wydającą na świat dzieci Kościoła.

Woda święcona

Woda święcona miała zastosowanie w różnych czynnościach liturgicznych. Najstarsza wzmianka o wodzie święconej znajduje się w Aktach Piotra i Tomasza, pochodzących z III w. Natomiast tekst modlitwy na poświęcenie wody zachował się w Eulogium Serapiona (biskupa z Thumis) z IV w., oraz w Konstytucjach Apostolskich. Na Zachodzie wiadomość o wodzie święconej sięga VI w. Już wtedy do wody święconej wsypywano sól. Starożytni Rzymianie upatrywali w tym siłę odpędzającą choroby i demony. Widziano w tym również podobieństwo do opowiadania biblijnego, według którego Elizeusz wrzucił sól do źródeł Jerycha i wody zostały uzdrowione.
Początkowo wody święconej używano do skraplania mieszkań, aby odpędzić złe moce. Dopiero w VIII w. wprowadzono aspersję niedzielną jako przypomnienie chrztu - jego skutków i zobowiązań. Pierwotnie poświęcano wodę w mieszkaniach wierzących, a od VI w. w kościołach. W niektórych parafiach istnieje zwyczaj, że na głównej Mszy św. niedzielnej, w miejsce aktu pokuty, kapłan dokonuje pokropienia wiernych wodą święconą „na pamiątkę chrztu”.

Podziel się:

Oceń:

2004-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Adobe Stock

Litania Loretańska to jeden z symboli miesiąca Maja. Jest ona także nazywana „modlitwą szturmową”. Klamrą kończąca litanię są wezwania rozpoczynające się od słowa ,,Królowo”. Czy to nie powinno nam przypominać kim dla nas jest Matka Boża, jaką ważną rolę odgrywa w naszym życiu?

Więcej ...

Kim był św. Florian?

Więcej ...

Ks. Węgrzyniak: miłość owocna i radosna dzięki wzajemności

2024-05-04 17:05
Ks. Wojciech Węgrzyniak

Archiwum ks. Wojciecha Węgrzyniaka

Ks. Wojciech Węgrzyniak

Najważniejszym przykazaniem jest miłość, ale bez wzajemności miłość nigdy nie będzie ani owocna, ani radosna - mówi biblista ks. dr hab. Wojciech Węgrzyniak w komentarzu dla Vatican News - Radia Watykańskiego do Ewangelii Szóstej Niedzieli Wielkanocnej 5 maja.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Zatrzymajmy się dziś i mocno przyjmijmy krzyż naszego...

Wiara

Zatrzymajmy się dziś i mocno przyjmijmy krzyż naszego...

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Wiara

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Św. Florian, żołnierz, męczennik

Święci i błogosławieni

Św. Florian, żołnierz, męczennik

Wytrwajcie w miłości mojej!

Wiara

Wytrwajcie w miłości mojej!

Czy 3 maja obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów...

Kościół

Czy 3 maja obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów...

Nakazane święta kościelne w 2024 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2024 roku

Świadectwo: Maryja działa natychmiast

Rodzina

Świadectwo: Maryja działa natychmiast

Czy 3 maja obowiązuje nas udział we Mszy św.?

Kościół

Czy 3 maja obowiązuje nas udział we Mszy św.?

Święta Mama

Kościół

Święta Mama