Wydany w lutym br. w języku włoskim dokument nieistniejącej już Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia, stanowi uzupełnienie pierwszego takiego dokumentu z 1994 roku. Nowa karta, o której wydanie zabiegał abp Zimowski, ma wyjaśniać i uszczegóławiać te zapisy, które wcześniej mogły wydawać się niejasne lub budzące wątpliwość. Tematy poruszane uprzednio, tym razem zostały przedstawione językiem bardziej przystępnym i aktualnym dla współczesnego odbiorcy. Poprawiony został także aparat naukowy cytowanych dokumentów z zakresu teologii.

„Nowa karta pracowników służby zdrowia” podejmuje również szereg zagadnień, które 23 lata temu były nieznane. Dokument uwzględnianie tylko rozwój nauk medycznych i ich możliwy wpływ na życie ludzkie, lecz omówił także coraz częściej pojawiające się zagadnienia medyczno-prawne, które wywierają niemały wpływa na wykonywanie zawodów medycznych. Chodzi zwłaszcza o kwestie związane z wymiarem sprawiedliwości, czy z poszanowaniem godności ludzkiej, ale także solidarność i równość wszystkich pacjentów w dostępie do leków i nowych technologii.

Nowa publikacja, choć nie wyczerpuje wszystkich zagadnień odnoszących się zdrowia i choroby, to jednak zawiera jednoznaczną odpowiedź na często stawiane pytania. Jest przez to skutecznym narzędziem wobec subiektywizmu etycznego połączonego z pluralizmem etycznym, religijnym i kulturowym.

Nowy dokument czerpie z poprzedniego układ treści; dzieli się na trzy rozdziały: narodziny, życie i śmierć. Właściwą treść poprzedza wprowadzenie do polskiego wydania, napisane przez przewodniczącego Zespołu KEP ds. Służby Zdrowia oraz słowo wstępne przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Służby Zdrowia abp. Zygmunta Zimowskiego. To jeden z ostatnich tekstów zmarłego 13 lipca 2016 roku arcybiskupa.

W pierwszych zdaniach wprowadzenia, abp Zimowski przypomina, że wydanie nowej karty jest wynikiem wciąż aktualizowanego posłannictwa Kościoła wobec chorych. „Pierwsze wydanie karty (…) stanowiło cenne narzędzie do formacji początkowej, ale także różnych specjalistów działających w świecie służby zdrowia” – przypomniał we wstępie arcybiskup. Jego zdaniem nowe wydanie, będące efektem rewizji i aggiornamento tego dokumentu, skupia się na powołaniu wszystkich pracowników służby zdrowia jako „sług życia”. Wszyscy oni są szczególnie wezwani, aby kierować się w swoim postępowaniu etyką opartą na poszanowaniu życia i zdrowia oraz godności i praw pacjenta w myśl słów z Evangelium vitae: „Ich zawód każe im strzec ludzkiego życia i służyć mu”.

W części pierwszej, dotyczącej zagadnień moralnych związanych z poczęciem i narodzinami człowieka kwestie omówione już wcześniej w 1994 r. ukazane zostały w świetle najnowszych dokumentów magisterium Kościoła. Znajdziemy w niej moralną ocenę takich kwestii jak: regulacja poczęć, zapłodnienie pozaustrojowe, inżynieria genetyczna, sztuczne zapłodnienie, klonowanie człowieka, kriokonserwacja, diagnoza przedimplantacyjna, czy też stosowanie środków wczesnoporonnych.

Druga część dokumentu, zatytułowana „Życie”, przypomina z kolei o nienaruszalności życia ludzkiego na każdym etapie istnienia. W tym kontekście jednoznacznie ocenia stosowanie aborcji, jako Jak zauważono we wstępie, życie jest nienaruszalne na każdym etapie istnienia, dlatego Nowa Karta przechodzi dalej do kwestii aborcji, jako pogwałcenia podstawowego prawa człowieka, jakim jest prawo do życia.

Wśród kwestii zawartych w tej najobszerniejszej części dokumentu znalazły się także zagadnienia dotyczące redukcji embrionów, terapii genowej komórek zarodkowych, interwencji na genomie ludzkim, hybrydyzacji ludzko-zwierzęcej, ciąży ektopowej, dziecka nienarodzonego z encefalopatią, prewencji i szczepionek, przeszczepów oraz terapii regeneracyjnej. Wśród innych ważnych zagadnień etycznych wskazano w tej części dokumentu również: prawo do sprzeciwu sumienia, sprawiedliwy dostęp do leków, eksperymenty medyczne, komitaty etyczne, czy prawo do ochrony zdrowia.

Ostatnia, trzecia część dokumentu, podejmuje problematykę zawiązaną ze śmiercią. Wśród wielu kwestii przedstawionych już w poprzedniej Karcie, obecne wydanie poświęca więcej miejsca dylematom moralnym dotyczącym: eutanazji, sztucznego odżywiania i nawadniania, używania środków znieczulających, testamentu biologicznego, prawdomówności wobec umierającego, czy zasady proporcjonalności wobec uporczywej terapii.

Pierwsza Karta pracowników służby zdrowia wydana została w Watykanie w 1994 roku. W kolejnych latach ukazała się w 19 różnych językach. Dokument powstał z inspiracji pierwszego przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Służby Zdrowia, kard. Fiorenza Angeliniego. Miał być pomocą dla wszystkich pracowników służby zdrowia – lekarzy, pielęgniarek, wolontariuszy, księży pracujących w szpitalach i ośrodkach opieki zdrowotnej. Miał być również wykładnią, pomocną w szkoleniach dla duszpasterzy środowisk medycznych i osób chorych.

Prezentacja polskiego wydania „Nowej karty pracowników służby zdrowia” odbędzie się 8 września o godz. 11. w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie. Wcześniej, o godz. 10., odbędzie się debata, w której udział wezmą m.in. przewodniczący Zespołu KEP ds. Bioetycznych abp Henryk Hoser SAC, ks. prof. Maurizio Faggioni z Watykanu orz Piotr Gryza, podsekretarz Stanu Ministerstwa Zdrowia. Debata oraz konferencja prasowa relacjonowane będą na żywo za pośrednictwem portalu Facebook na profilu Katolickiej Agencji Informacyjnej.