We wstępie liturgii metropolita warmiński abp Józef Górzyński przypomniał znaczenie Gietrzwałdu na duchowej mapie Polski. - Orędzie gietrzwałdzkie, wzywające do modlitwy i przemiany życia, stało się wezwaniem po pokoju i wolności, ale również umocnieniem i pomocą w walce pomocom w walce – przypomniał metropolita warmiński. Wskazał, że objawiająca się w Gietrzwałdzie Maryja wskazała Polakom i całemu światu drogę do przemiany życia przez modlitwę, zwłaszcza różańcem.

Homilię podczas uroczystości wygłosił prymas Polski abp Wojciech Polak. Metropolita gnieźnieński przypomniał, że Gietrzwałd, zgodnie z wolą Matki Bożej jest miejscem, gdzie pielgrzymowali i pielgrzymują wierni "z bliska i z daleka". - Pielgrzymowali więc Polacy ze wszystkich zaborów, ale też – jak opowiadają kroniki gietrzwałdzkie – Niemcy, Kaszubi, Mazurzy i Litwini - wymienił prymas.

- Nie tylko jednak pielgrzymowali. Brali do swej ręki różaniec i modlili się o odnowę ducha, o nawrócenie serca, o pojednanie i zgodę, o trzeźwość i wolność od pychy, o wzajemne przebaczenie i w wielu innych intencjach osobistych, rodzinnych i narodowych - wymienił hierarcha, wskazując że było to wyraźnym życzeniem Maryi, wypowiedzianym w tym miejscu dwóm nastolatkom – Justynie Szafryńskiej i Barbarze Samulowskiej.

Abp Polak przypomniał słowa kard. Stefana Wyszyńskiego, który 50 lat temu koronował w tym miejscu wizerunek Madonny: "ożywieni tym, czego tutaj wspólnie doświadczyliśmy poniesiemy na całą polską ziemię chwałę Maryi Gietrzwałdzkiej, ale musimy z tej uroczystości zabrać coś ze sobą". Prymas wskazał, że tym, czego najbardziej nam dziś potrzeba jest siła, która bez gwałtu i przemocy wszystko uspokaja, jednoczy, raduje.

- Takiej właśnie siły tak bardzo dziś potrzeba! Potrzeba nam tej siły w naszym życiu rodzinnym, osobistym i społecznym, siły prawdziwie nas jednoczącej, a przy tym pełnej pokoju. (...) Ona jest tutaj, w Gietrzwałdzie. Jest tutaj od wieków i przez wieki. Jest tutaj dla wszystkich i dla każdego. Tutaj jest siła dla tego, co Polskę stanowi, i w Tobie i we mnie, i w nas wszystkich razem - stwierdził abp. Polak.

Wyjaśnił, że jest to siła Królowej, która jest Matką. - Siła Niepokalanej, która nadal mówi, że tak się stanie, jeśli ludzie gorliwie będą się modlić i nawracać, i pokutować, i spowiadać, i dźwigać z nałogów, i podejmować walkę z naszymi wadami i przyzwyczajeniami. I będą z nadzieją wciąż wierzyć i ufać, że siła jest w Bogu, a nie w nas samych - podkreślił.

- W tylu miejscach i w tylu sytuacjach mówimy, że jesteśmy tak bardzo podzieleni i skłóceni. Tyle razy ostrzegamy siebie nawzajem, że jest to bardzo niebezpieczne i niszczące, niepotrzebne i ośmieszające nas w oczach innych. Tyle razy powtarzamy, że trzeba to zmienić, że musimy postępować inaczej, że dość już tego, byśmy się tak sami z premedytacją i determinacją niszczyli - mówił prymas Polski.

Hierarcha zwrócił także okazję na kontekst objawień maryjnych w Gietrzwałdzie. - Jak wiemy, był to dla naszej Ojczyzny czas wielkiej próby. Polski nie było wówczas na mapach Europy i świata. Po upadku powstania styczniowego w 1863 roku, naród nasz doświadczał szczególnie bolesnego upokorzenia - mówił prymas.

Wskazał, że zaledwie na kilka lat przed maryjnymi objawieniami w Gietrzwałdzie, na Warmii zakazano we wszystkich szkołach języka polskiego i wyrzucano stąd niepokornych kapłanów i zgromadzenia religijne. -W tych trudnych dniach Bóg nie opuścił swojego ludu. Z ust Niepokalanej padły przecież i te słowa: nie smućcie się, bo Ja zawsze będę przy was - przypomniał abp Polak.

Pozdrowienia dla uczestników uroczystości skierował papież Franciszek. W specjalnym liście ojciec święty przekazał pasterskie błogosławieństwo i zachęcił do odczytywania na nowo orędzia Matki Bożej, które jako jedyne Polsce, oficjalnie i uroczyście zostało potwierdzone przez autorytet Stolicy Apostolskiej.

Minister Kancelarii Prezydenta RP odczytał list prezydenta Andrzeja Dudę. Prezydent zwrócił uwagę, że objawienia Maryjne mają szczególne znaczenie dla naszego kraju, nie tylko w względzie religijnym, ale także patriotycznym. – Wielka rola przesłania gietrzwałdzkiego została doceniona przez uroczystości koronacyjne w 1957 roku oraz zatwierdzenie objawień przez Stolicę Apostolską – przypomniał Andrzej Duda.

W gietrzwałdzkich wydarzeniach z okazji 140. rocznicy objawień Matki Bożej i 50-lecia koronacji obrazu Matki Bożej Gietrzwałdzkiej uczestniczyli polscy biskupi, m.in. metropolita warmiński abp Józef Górzyński, metropolita częstochowski abp Wacław Depo i sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski bp Artur Miziński. Do Gietrzwałdu przybył również generał Zakonu Kanoników Regularnych.

Mszę świętą poprzedziła procesja z cudownym wizerunkiem Matki Bożej Gietrzwałdzkiej.

Gietrzwałd jest do dziś jedynym miejscem w Polsce, gdzie objawienia maryjne zostały zatwierdzone przez Kościół i jednym z dwunastu na świecie, które Stolica Apostolska uznała za miejsce autentycznych objawień Matki Bożej. Od 27 czerwca do 16 września 1877 r. Maryja 160 razy objawiała się w tam dwóm dziewczynkom: Justynie Szafryńskiej i Barbarze Samulowskiej.

Od 27 czerwca br. trwają w Gietrzwałdzie jubileuszowe obchody, które poprzedziło roczne przygotowanie do tych wydarzeń.