Reklama

Intuicje pedagogiczne Sługi Bożego ks. Bronisława Markiewicza

Między pracoholizmem a lenistwem (1)

Niedziela przemyska 3/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Podstawową metodą w systemie wychowawczym ks. Bronisława Markiewicza była praca - źródło rozwoju osobowości człowieka, źródło utrzymania zakładu wychowawczego. Proces włączania wychowanków do sumiennego wykonywania wszystkich czynności odbywał się stopniowo. Zdaniem Sługi Bożego „... do pracy trzeba przyzwyczajać; najpierw zabawą samą, potem zabawą pracowitą, na koniec pracą prawdziwą”. Trzeba dzieciom zezwolić na wybór zajęć, ale równocześnie wskazywać na korzyści płynące z wybranej pracy dla nich samych i dla innych. Taka pomoc wychowawcza powoduje, że „...wytwarza się w dziecku wrażliwość na pracę innych ludzi, nauczy się szanować samą pracę i tych ludzi, z których pracy korzystamy, i zrozumie, że próżniactwo jest występkiem względem siebie i społeczeństwa”.
Ks. Markiewicz podkreślał pewne istotne elementy organizacji pracy: respektowanie zasady indywidualnego podziału obowiązków z uwzględnieniem zamiłowań wychowanka, atrakcyjności pracy, a równocześnie takiego jej planowania, by wymagało zespołowego działania. Wychowawcza wartość pracy w systemie markiewiczowskim była ściśle powiązana z rodzinną atmosferą zakładu. Wszyscy pracujący mieli przeświadczenie, że są u siebie i że pracują dla swojego dobra. Byli wychowankowie wspominają: „Zakład cały urządzony jest na wzór najlepszej rodziny, gdzie nie ma kar upokarzających, a głównie kieruje wszystkim miłość i cześć wzajemna. Stąd dzieci bardzo przywiązują się do zakładu i dbają całym sercem o jego dobre imię”.
Z obowiązku pracy nikt w zakładach nie był zwolniony. W działalności wychowawczej osiągnięto tak wysoki pułap, że chłopcy właściwie nie traktowali pracy jako obowiązek, ale jako pewną swoistość, a nawet przyjemność. Przy przydzielaniu pracy zawsze brano pod uwagę wiek, możliwości i zdolności. Zachowanie chłopców też miało duże znaczenie. We wspomnieniach wychowanków znaleźć można odbicie i potwierdzenie tego faktu: „Często miałem możliwość wykonywać takie prace, które lubiłem. Jeżeli zachowanie moje było dobre, rano, przy rozdawaniu zajęć, prosiłem o takie zajęcia, które lubiłem; zawsze prośba moja była wysłuchana. Jeżeli coś nabroiłem, wówczas czekałem, aż wychowawca sam mnie pośle do jakiejś pracy”.
Na temat konieczności i doniosłości pracy ks. Markiewicz wypowiadał się w licznych publikacjach. Twierdził, że praca jest jedynym środkiem do pokonania lenistwa, gdyż „próżniactwo jest początkiem wszelkich upadków materialnych i moralnych, a pracowitością podnoszą się rodziny i narody”. Ubolewał nad faktem pogardy dla pracy, wyrażając jednocześnie nadzieję, że w wieku XX przyjdzie dla niej czas szacunku.
Poglądy, które głosił ks. Markiewicz nie były tylko teoretycznymi zapisami. Realizował je w pełni w praktyce życia zakładowego, do którego wprowadził - z dużym zresztą powodzeniem - rolnictwo, ogrodnictwo, pszczelarstwo i rzemiosło. Chłopcy pracowali bardzo sumiennie pod kierunkiem swoich wychowawców. Ks. Markiewicz urządził zakłady tak, że własna praca wychowanków była warunkiem ich utrzymania. Każdy warsztat musiał zaspokajać przede wszystkim potrzeby zakładu, a resztę sił i energii miał wykorzystywać do realizacji zamówień okolicznej ludności. Wychowankowie żyli i pracowali w przekonaniu, że cały zakład, dom, warsztaty, pola są ich własnością. Pomagało to w wyrobieniu w nich odpowiedniego podejścia do pracy.
Sługa Boży twierdził, iż istnieją trzy rodzaje pracy, w których młodzież powinna być zaprawiana: fizyczna, umysłowa i duchowa. Potrójna praca, zdaniem ks. Markiewicza, jest doskonałym środkiem do pokonania potrójnego lenistwa: fizycznego, umysłowego i duchowego.
Cel wychowania przez pracę stanowiło przygotowanie wychowanków do samodzielnego życia. Podopieczni ks. Markiewicza wyposażeni byli w konkretne umiejętności praktyczne, a równocześnie wykształceni umysłowo. Praca duchowa integrowała i uzupełniała pracę fizyczną i umysłową. To dzięki pracy duchowej, zdaniem ks. Markiewicza, człowiek osiąga zadowolenie i wewnętrzny spokój sumienia, wewnętrzny ład i harmonię. To ona jest narzędziem osiągnięcia odpowiedniej postawy moralnej.
Pracę wiąże Markiewicz ze stworzeniem człowieka na obraz Boży: „Każdy człowiek jest stworzony na obraz i podobieństwo Boże. A ponieważ Bóg jest czynnością ciągłą i człowiek powinien z istoty swojej nieustannie być czynnym całym jestestwem swoim, dążąc bez przerwy do swego celu ostatecznego - do połączenia się z Bogiem przez miłość”.
Pracę Markiewicz łączy także z dziełem zbawczym Chrystusa, i od połączenia ludzkiej pracy z Misterium Paschalnym Jezusa uzależnia osiągnięcie celu życia - szczęścia wiecznego. „Aby praca była rzetelną i płodną w zbawienne owoce, musi być oparta na Bogu i miłością uświęcona, a podejmowana na wzór boskiego Zbawiciela bez szukania rozgłosu w milczeniu i cichości (...). Miłość bowiem, a nie rodzaj pracy stanowi o stopniu szczęśliwości w życiu pozagrobowym, a nawet o stopniu szczęścia na tej ziemi”.
Drugim powodem wyniesienia pracy do rangi hasła była sytuacja nędzy materialnej i moralnej Polski. Powszechnie pogardzano pracą i ludźmi pracy. Dążeniem Markiewicza było „uczłowieczenie” pracy.
Pracę odniósł Markiewicz do trzech dziedzin ludzkiego życia: zmysłów, rozumu i woli. Mówił o potrójnej pracy: fizycznej (cielesnej), umysłowej i duchowej. Pisał: „Co się tyczy systemu wychowania naszego, przede wszystkim u nas w programie jest praca duchowa, tj. dążąca do zbawienia duszy naszej przez życie nadprzyrodzone, potem praca cielesna, czyli ręczna nakazana od Boga, a wreszcie praca umysłowa, jaką się wykonuje w szkołach rządowych”.

Praca fizyczna

„Co do pracy ręcznej, ta o tyle większe powinna mieć dla nas znaczenie, że ona to właśnie najmniej w kraju naszym jest cenioną i szanowaną. Pycha, którą cały kraj nasz w nadzwyczajnym stopniu jest zarażony, sprawia, że mnóstwo u nas ludzi wstydzi się rękę do pracy przyłożyć, nie wstydząc się jej wyciągnąć po jałmużnę”.
Wśród walorów pracy fizycznej Markiewicz podkreśla:
- jest naturalną potrzebą człowieka,
- chroni od nudy i gnuśności, od wielu grzechów,
- daje czerstwe zdrowie i siły,
- jest środkiem zadośćuczynienia Bogu za grzechy,
- pomaga rozwinąć w sobie dary Boże i talenty,
- zapewnia godziwe utrzymanie rodziny i środki do świadczenia innym miłosierdzia,
- jest środkiem uspołecznienia człowieka,
- jest środkiem do uszlachetnienia duszy (wyrobienia wielkiego charakteru), wywyższenia i upodobnienia człowieka do Boga.
„Jak zbawienną jest praca fizyczna i jak jest godną czci. Ona więc powinna być podstawą wychowania młodzieży chrześcijańskiej, a nie mrzonki pogan gardzących nią”.
W sytuacji pogardzania pracą fizyczną Markiewicz pisze: „Praca robotnika jest tak potrzebna do rozwoju i szczęścia ludzkości, jak praca uczonego. Nie zawód i zatrudnienie rozstrzyga o wartości człowieka, lecz on sam. Praca - to miara, którą mierzymy wartość człowieka dla ludzkości. Jest to błąd bardzo niestety u nas zakorzeniony, a obecnie jeszcze wzmagający się, że nie pytamy zazwyczaj o wartość człowieka, lecz o jego majątek, znaczenie i wpływy”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

0 0
2005-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Historia według Kossaka

2024-03-28 10:54

fot. Armando Alvarado

Mało która postać historyczna odcisnęła tak mocno swój ślad w dziejach świata, i tak bardzo wpływa na wyobraźnię współczesnych ludzi, jak Napoleon. Pisano o nim książki, wiersze, kręcono filmy, ale bodaj żadne z tych dzieł nie jest tak wymowne jak obraz Wojciecha Kossaka poświęcone temu geniuszowi wojny.

Więcej ...

W świetle Eucharystii, w ciszy konfesjonału - paulini i Jasna Góra

2024-03-28 10:33

Karol Porwich/Niedziela

Patriarcha Zakonu Paulinów św. Paweł z Teb przez wielu skazany na śmierć głodową na pustyni, doświadczył Bożej troski i był z Bożej Opatrzności karmiony chlebem. Dziś prawie pół tysiąca paulinów każdego dnia Chlebem Eucharystycznym karmi ludzi na 4 kontynentach. W sercu Zakonu na Jasnej Górze żyje ponad 70 kapłanów. Misję tego miejsca i posługujących tu paulinów, wciąż określają słowa św. Jana Pawła II, że „Jasna Góra to konfesjonał i ołtarz narodu”. Sprawowanie Eucharystii jako centrum życia całej wspólnoty i pracy apostolskiej paulinów wpisane jest w ich zakonne konstytucje.

Więcej ...

Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował, ale jej ślady nosił na ciele

2024-03-28 23:15
O. Pio

Wydawnictwo Serafin

O. Pio

Mistycy wynagrodzenia za grzechy są powołani do wzięcia w milczeniu grzechów i cierpienia świata na siebie, w zjednoczeniu z Jezusem z Getsemani. Rzeczywiście, Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował i boleśnie przeżywał, ale jej ślady nosił na własnym ciele, aby w zjednoczeniu ze swoim Boskim Mistrzem współdziałać w wynagradzaniu za ludzkie grzechy. Jako czciciel Męki Pańskiej chciał, aby i inni korzystali z jego dobrodziejstwa.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Sercanie: niepokoją nas doniesienia o sposobie prowadzenia...

Sercanie: niepokoją nas doniesienia o sposobie prowadzenia...

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Wiadomości

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Wiara

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Kościół

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Wiara

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Kościół

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Wiara

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Komisja Liturgiczna: apel do kapłanów o wygłaszanie...

Kościół

Komisja Liturgiczna: apel do kapłanów o wygłaszanie...