Reklama

Nagrobki na cmentarzu w Dubiecku, jako przykład różnych kultur ziemi przemyskiej

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Miesiąc listopad to okres spotkań wiernych na cmentarzach. Na wszystkie cmentarze w Polsce śpieszą tłumy podczas uroczystości Wszystkich Świętych, aby pochylić się nad grobem bliskich.

Cmentarz Komunalny w Dubiecku został założony w XVIII w. dzięki fundacji Anny Krasickiej. Leży on po lewej stronie drogi tzw. Węgierskiej z Krosna przez Dynów do Przemyśla. Wcześniej grzebano ludzi przy kościele. Ojciec mój opowiadał mi, że gdy pracował przy fundamentach obecnego kościoła w Dubiecku, napotykano ogromne ilości szkieletów, które złożono na obecnym cmentarzu. Równocześnie po tej stronie społeczność żydowska z Dubiecka również zdecydowała się zlokalizować kirkut.

Na cmentarzu w Dubiecku do roku 1945 grzebano też mieszkańców wyznania greckokatolickiego. Jest to wyjątkowe miejsce ziemi przemyskiej, gdzie spotkać można wpływ kultury chrześcijańskiej wyznania mojżeszowego, regionalnej kultury Wschodu. Obserwujący nagrobki zauważa to tzw. kulturowe promieniowanie mogił. Widoczny jest tu wpływ ludowego ośrodka kamieniarskiego w Bruśnie k. Lubaczowa. Korzystano też z usług kamieniarskich Tadeusza Janika z Rzeszowa, Józefa Sroczyńskiego z Jasła.

Cmentarz zlokalizowany jest na wzgórzu. Przy wejściu widoczne są okazałe obiekty grobów rodziny Mycielskich, Dembińskich, Krasickich. Są to piętrowe kaplice w stylu klasycystycznym z herbami rodowymi. Po lewej stronie znajduje się aleja grobów kapłanów-proboszczów Dubiecka.

Początek stanowi tu grobowiec ks. Władysława Dimmela ( 1822-1883), ks. Marcina Karakulskiego (1843-1898), jest grobowiec pierwszego budowniczego kościoła parafialnego ks. Michała Górnickiego ( 1862-1936), kończąc na ks. Kazimierzu Lisowiczu (1912-1967), który zakończył budowę. Jest tu mogiła ks. Franciszka Wirzbickiego (1889-1958), pierwszego nauczyciela religii w liceum dubieckim. W tej alei znajduje się też grobowiec o. Józefa Stachiaka (1899-1943) obrządku greckokatolickiego. Niżej są grobowce znanych osób w Dubiecku. Znanych i bogatych rzemieślników, bednarzy, krawców, szewców. Są tu nauczyciele szkół, pierwsi założyciele liceum w Dubiecku, profesorowie: J. Zalcman, A. Wójcik, A. Chyła

Okazały grobowiec ma mgr farmacji, znany aptekarz Juliusz Grudzewski (1868-1937), oraz Andrzej Sobol (1828-1896).

Wyjątkowe miejsca zajmują nagrobki dzieci z pełnymi wizerunkami aniołków lub dzieci z inskrypcjami. Ciekawe są zachowane liczne medaliony z fotografiami zmarłych. Jest pokaz mody naszych dziadków, babek, jak się ubierali, jakie nosili fryzury czy też wąsy.

Liczne są tu przykłady kultur nagrobków. Szczególnie widać to do roku 1939. Był to przede wszystkim grobowiec składający się z figur: krzyż, środek, cokół, spód. Równoramienny krzyż, 1=1, 5 metra wysokości. Na trójstopniowej podstawie zdobi płaskorzeźba-wizerunek ukrzyżowanego-monogram INRI, narzędzie męki, motywy roślinne. Te nawiązują do stylu greckokatolickiego tzw. Hromadskyj Krest. Niektóre prawdopodobnie były wykonywane przez rzeźbiarzy z Bruśni k. Lubaczowa. Oprócz tej formy, występują tu figury. Pod krzyżem adorujące postacie Matki Bożej i Marii Magdaleny. Stale nagrobne o półkolistym wierzchołku, zdobione profilem głowy Chrystusa w medalionie. Nie brakuje stylizowanych krzyży, imitujących nieokorowane pnie drzew. W latach 1850-1860 to rozkwit sztuki inskrypcyjnej cyrylicą, zaś strona frontowa krzyż, rytualny monogram, inwokacja oraz nekrolog, zawiera imię - nazwisko, wiek, datę urodzenia.

Występuje tu znany krzyż maltański - niski, przysadzisty. Znany jest również jako krzyż korsuński, wzorowany na sztuce bizantyjskiej. Można snuć wniosek o silnym wpływie Ośrodka w Bruśnie na te tereny. Była to najdalej wysunięta na zachód enklawa sztuki wschodniej. Spotyka się również na tym cmentarzu proste grobowce w postaci graniastosłupa, wzorowanego na macewach w sąsiednim kirkucie.

Przykładem jest tu mogiła śp. Juliusza Grudzewskiego. Nie brakuje tu symboli wpływu kultury ewangelicznej. Na uwagę zasługuje grobowiec ks. Władysława Dimmela i inne. Są tu znaki kultury tatarskiej.

Cmentarz w Dubiecku to historia, kultura społeczności. Wiele grobowców jest w złym stanie. Nie ma potomków rodzin zmarłych. Tylko władze samorządowe mogą zachować te symbole kultury. Historia cmentarza znajduje się w archiwum parafii Dubiecko. Tu wiele zależy od aktywności tej wspólnoty. Na początek należy wykonać identyfikacje oraz weryfikacje nagrobków i mogił. Wskazane jest wprowadzenie oznaczeń alei i rzędów terenu cmentarnego. Jest to pierwszy krok przy rozpoczęciu pracy. Dobrym przykładem jest odrestaurowany grobowiec ks. Władysława Dimmla.

Do końca II wojny światowej przy wyjściu na cmentarz znajdowała się murowana klasycystyczna brama. Została ona bezprawnie rozebrana bez zgody Konserwatora Zabytków w Przemyślu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

0 -1
2001-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

"Fakty" TVN wyraziły nadzieję, że będzie się zabijać kilkadziesiąt razy więcej nienarodzonych dzieci

2024-11-16 22:03

Adobe Stock

"Tu nawet drobna zmiana, to dobra zmiana", "Wzrosty są obiecujące, to jest dobry sygnał", "W danych dotyczących aborcji coś drgnęło. To oznacza spokój i bezpieczeństwo", "Powinniśmy zrobić, żeby liczba aborcji była wyższa i to kilkudziesięciokrotnie", „Ta opieka jest po prostu potrzebna na dużo, dużo większą skalę” - takie zdania w odniesieniu do wzrostu liczby aborcji padły w "Faktach" TVN w materiale poświęconym wzrostowi liczby aborcji - alarmuje Fundacja Grupa Proelio.

Więcej ...

Portal wpolityce.pl: zablokowano 28 rachunków bankowych Księży Sercanów

2024-11-14 21:16
ks. Michał Olszewski

sercanie.pl

ks. Michał Olszewski

„Od 1 listopada zablokowanych zostało 28 rachunków Księży Sercanów, to jest 28 domów zakonnych i inicjatyw sercańskich przez bank BNP Paribas” - powiedział mecenas Krzysztof Wąsowski w rozmowie z Wojciechem Biedroniem na antenie Telewizji wPolsce24, ujawniając szokujące informacje na temat działań podejmowanych wobec zgromadzenia do którego należy ksiądz Michał Olszewski.

Więcej ...

Skargi do KRRiT na materiał TVN24 uderzający w ojca Rydzyka i Radio Maryja

2024-11-17 06:22
O. Tadeusz Rydzyk

Karol Porwich/Niedziela

O. Tadeusz Rydzyk

Ponad 26,6 tys. osób złożyło skargę do KRRiT na materiał TVN24 uderzający w dobre imię o. dr. Tadeusza Rydzyka CSsR i Rodziny Radia Maryja – wskazał red. Rafał Stefaniuk na łamach „Naszego Dziennika”. O dokładnej ilości skarg poinformowała Teresa Brykczyńska, rzecznik prasowy Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - czytamy na portalu Radia Maryja.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Dziś odbył się pogrzeb zamordowanego księdza Lachowicza

Kościół

Dziś odbył się pogrzeb zamordowanego księdza Lachowicza

Rozważania na niedzielę: Jak oszukać zegar biologiczny?

Wiara

Rozważania na niedzielę: Jak oszukać zegar biologiczny?

Matka Miłosierdzia

Święta i uroczystości

Matka Miłosierdzia

Portal wpolityce.pl: zablokowano 28 rachunków bankowych...

Wiadomości

Portal wpolityce.pl: zablokowano 28 rachunków bankowych...

Archidiecezja przemyska: Oświadczenie w sprawie ostatnich...

Kościół

Archidiecezja przemyska: Oświadczenie w sprawie ostatnich...

Nie żyje ciężko pobity ks. Prałat Lech Lachowicz

Kościół

Nie żyje ciężko pobity ks. Prałat Lech Lachowicz

Pilne: 47-latek podpalił się przed krakowską kurią

Wiadomości

Pilne: 47-latek podpalił się przed krakowską kurią

Bp Jacek Jezierski złożył rezygnację z urzędu

Kościół

Bp Jacek Jezierski złożył rezygnację z urzędu

Nie będzie dużej choinki w Watykanie na święta?...

W wolnej chwili

Nie będzie dużej choinki w Watykanie na święta?...