Orędzie biskupów polskich do ich niemieckich braci z 18 listopada 1965 r. wzbudziło wiele emocji i kontrowersji.

Początkowo w Polsce panowała cisza. Ani rząd, ani Polska Zjednoczona Partia Robotnicza nie zajęły żadnego stanowiska. Co było przyczyną takiego stanu rzeczy? Mimo że udało się zebrać bardzo dużo dokumentów ukazujących ich reakcję na Orędzie, to trudno ustalić, co działo się w tej sprawie od chwili opublikowania listu biskupów polskich do biskupów niemieckich do pierwszych dni grudnia. Można natomiast zapytać się, czy jakiś związek z Orędziem miał wyjazd Zenona Kliszki do Moskwy. Być może nie, ale charakterystyczną rzeczą jest, że zaraz po jego powrocie ruszyła machina ostrej krytyki kard. Stefana Wyszyńskiego i Episkopatu oraz szereg działań wymierzonych w Kościół polski.

4 grudnia Wydział do Spraw Wyznań i Wydział Administracji Komitetu Centralnego PZPR zorganizowały naradę, podczas której zastanawiano się, jak wykorzystać Orędzie do walki z Kościołem. Jak wynika z zachowanych dokumentów w archiwach Urzędu do Spraw Wyznań, postanowiono podjąć akcję potępiającą "antynarodową postawę Episkopatu", wmawianie społeczeństwu, że biskupi napisali orędzie pod "naciskiem niemieckich i międzynarodowych sił kościelnych", wykazywania, iż Kościół "fałszuje dzieje narodu polskiego" i wreszcie negatywnego nastawiania księży do biskupów.

Działania podjęto na wielu frontach. Bardzo ostro zaatakowała Orędzie PZPR. Sprawujący władzę komuniści krytykowali biskupów, zarzucając im działanie na szkodę Polski. Oliwy do ognia dolały koła rewizjonistyczne w Niemczech, które fałszywie interpretując list, uważały, że biskupi polscy sprawę granic na Odrze i Nysie traktują za otwartą. Rząd zarzucał biskupom, że wysłanie takiego listu powinno być konsultowane z władzami. W wystąpieniach członków rządu pojawiały się kłamliwe zarzuty o udziale biskupów niemieckich w redagowaniu Orędzia czy o fałszywym ukazywaniu polskiej historii.

Do oficjalnych wystąpień dołączyły, będące na usługach komunistów, środki społecznego przekazu. Szczególną rolę odegrały Trybuna Ludu i Forum, w którym ukazał się cały zestaw propagandowych dokumentów.

Osobną akcją podjętą przez władze były rozmowy Prezydiów Wojewódzkich Rad Narodowych z biskupami diecezjalnymi i księżmi. Do rozmów z tymi ostatnimi kierownicy Wydziałów do Spraw Wyznań otrzymali szczegółowe instrukcje, m.in.:

Rozmowa z proboszczem powinna odbywać się tylko na jeden temat: jakie jest stanowisko księdza w sprawie "Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich". (...) Celem rozmowy winno być:

- wysondowanie rzeczywistego stanowiska proboszcza wobec " Orędzia biskupów polskich",

- przekonanie proboszcza o szkodliwości pewnych tez " Orędzia" dla polskiej racji stanu,

- uświadomienie faktu, że "Orędzie" jest przede wszystkim dokumentem politycznym, a nie religijno-kościelnym,

- zasugerowanie proboszczom - tam, gdzie to będzie możliwe - publicznej dezaprobaty pewnych tez "Orędzia",

- nakłanianie księży do niewygłaszania komentarzy pozytywnych dla "Orędzia".

Szczególną formą działań było zaangażowanie oficerów Wojska Polskiego, którzy po odpowiednim przeszkoleniu brali udział w publicznych odczytach.