Reklama

Na Szlaku Architektury Drewnianej

Kościół św. Idziego Opata w Zrębicach

Jeśli podczas letniej wycieczki odwiedzimy podczęstochowski Olsztyn, warto byśmy choć na chwilę zajrzeli również do pobliskich Zrębic. Możemy tam dotrzeć samochodem, jadąc w kierunku Janowa, bądź pieszo, jednym z jurajskich, malowniczych szlaków. Na pewno nie będziemy żałować trudu, gdy odwiedzimy zabytkową zrębicką świątynię, włączoną do Szlaku Architektury Drewnianej.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Historia w zdaniach kilku

Parafia, w spisach świętopietrza występująca jako Sdrabicz, istniała już w 1334 r. Według podań wieś Zrębice powstała w czasie założenia grodu w Olsztynie, za panowania króla Kazimierza Wielkiego. Kronikarz Jan Długosz opisał ją w 1470 r. jako Sdrzembicze (miejsce wytrzebione z krzaków i lasów). Kolatorem parafii był wówczas król, a swym zasięgiem obejmowała także Krasawę, Kuźnicę i Osiny k. Poraja. Kolejny opis parafii i jej kościoła pochodzi z 1598 r., kiedy to został poczyniony podczas wizytacji Jerzego kard. Radziwiłła, biskupa krakowskiego. W 1606 r. wydzielono ze Zrębic nową parafię w Poczesnej.
Losy parafii i jej wiernych nie zawsze były łatwe. Po rozbiorach Polski wspólnota w Zrębicach należała do najbiedniejszych parafii. Z upadku materialnego podniósł ją w II poł. XIX w. ks. Jan Lalewicz, do dziś wspominany z życzliwością przez swych następców i oddanych z dziada pradziada parafian. Dla parafii i jej świątyni przyczynili się również w sposób znaczny następcy ks. Lalewicza. Można śmiało powiedzieć, że Zrębice miały szczęście do dobrych duszpasterzy.
Pierwszy modrzewiowy kościół został zbudowany najprawdopodobniej na początku XIV w. z fundacji Kazimierza Wielkiego. W roku 1789 został rozebrany, a na jego miejscu w tym samym roku wzniesiono nową świątynię pw. Wszystkich Świętych. Poczyniono to kosztem i staraniem ks. Wojciecha Bulińskiego, a z sugestii ks. Jacka Kochańskiego, który podczas wizytacji parafii w 1782 r. nakazał gruntowny remont lub zbudowanie nowego kościoła. Niestety w I połowie XIX w. nowy kościół, z powodu braku funduszy, zaczął obracać się w ruinę. W II połowie XIX w. przyszedł mu na szczęście z pomocą wspomniany wcześniej ks. Jan Lalewicz, który podjął się gruntownej restauracji kościoła. Niemalże sto lat później, w latach 1966-1968, ówczesny proboszcz parafii ks. Stanisław Bigaj przeprowadził gruntowną konserwację zabytkowego wnętrza.

Skarby zachowane przez wieki

Drewniany zabytkowy kościół w Zrębicach datowany jest, w postaci, jaką możemy dziś podziwiać, na rok 1789, istnieją jednak przypuszczenia, iż jego fragmenty mogą być dużo wcześniejsze, nawet XV-wieczne. Świątynia ma zbliżoną do kwadratu nawę i prostokątne, trójbocznie zamknięte prezbiterium, płaski strop z obniżonymi partiami bocznymi w nawie i charakterystyczną dla drewnianych świątyń belkę tęczową z krucyfiksem.
Do zabytków znajdujących się w kościele zalicza się: obraz św. Idziego, Patrona świątyni, staraniem proboszcza ks. Bartłomieja Magdalińskiego namalowany w roku 1652 do kaplicy św. Idziego na polach i po zniszczeniu kaplicy przeniesiony do ołtarza głównego kościoła; XV-wieczny obraz Matki Bożej zwany „Betlejemką” - w bocznym ołtarzu; figura Pana Jezusa Zmartwychwstałego pochodząca z XVII w. („Betlejemka” i figura skradzione w 1998 r.); późnogotycka kamienna chrzcielnica z pierwszej połowy XVI w. ze zwieńczeniem łańcuszkowym z XVIII w.; ołtarze barokowe z XVIII w.; kropielnica miedziana w kruchcie - z 1717 r.; dzwon z drewnianej świątyni - z 1632 r. Drzwi do kruchty zdobią żelazne okucia gotyckie najprawdopodobniej z XV w. Zabytkową, pachnącą starym drewnem świątynię okalają również zabytkowe lipy.
Według opisów, w Zrębicach poza wsią stoi mała drewniana kapliczka mszalna postawiona na początku XIX w. kosztem leśniczego Gosławskiego, poświęcona św. Idziemu. Jak mówią źródła, usytuowana jest na miejscu pierwotnego kościoła drewnianego, wystawionego w połowie XVII w. przez ks. Bartłomieja Magdalińskiego jako podziękowanie za uratowanie od zarazy. Kościół ten powiększony został pod koniec XVII w. przez ks. Antoniego Jaskułowicza, rozebrany z powodu popadnięcia w ruinę pod koniec XVIII w. Ze świątyni tej przeniesiono obraz św. Idziego do ołtarza głównego w kościele parafialnym.
Poszukując cudownego źródełka, jakie według tradycji znajduje się w Zrębicach, kierowana przez mieszkańców parafii dotarłam do położonej wśród pól, murowanej kaplicy poświęconej św. Idziemu. Czy to ta sama kapliczka, co opisywana w źródłach, jako drewniana, niestety nie wiem. Nie znalazłam też cudownego źródełka, utrwalonego na zdjęciach przez innych fotografów. Tym bardziej wiem, że do Zrębic wrócę na pewno. Zapewniam, że warto, a lato przecież w pełni i okazji ku temu więcej niż zwykle.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2005-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Karol Porwich/Niedziela

Więcej ...

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Karol Porwich/Niedziela

Więcej ...

Jubileusz Migrantów: uchodźcy z Etiopii znaleźli schronienie we Włoszech

2025-10-03 15:13
Uchodźcy z Etiopii znaleźli schronienie we Włoszech

Adobe Stock

Uchodźcy z Etiopii znaleźli schronienie we Włoszech

Przybycie grupy uchodźców do Włoch było możliwe w ramach projektu korytarzy humanitarnych opracowanego przez Wspólnotę Sant’Egidio we współpracy z Konferencją Episkopatu Włoch, włoskimi Kościołami ewangelickimi oraz przedstawicielami Ewangelickiego Kościoła Waldensów. „Dziś możemy powiedzieć, że istnieją możliwe legalne drogi pomocy i przyjęcia” - powiedziała mediom watykańskim odpowiedzialna za kwestie migracyjne Daniela Pompei.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Różaniec, który może wszystko – tajemnice bolesne

Wiara

Różaniec, który może wszystko – tajemnice bolesne

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Wiara

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Ks. Tomasz Trzaska: depresji nie da się zamodlić

Kościół

Ks. Tomasz Trzaska: depresji nie da się zamodlić

Bądźmy pokorni przed Bogiem

Wiara

Bądźmy pokorni przed Bogiem

Każdy, kto sobie tego życzy, może przyjąć Komunię...

Wiara

Każdy, kto sobie tego życzy, może przyjąć Komunię...

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Wiara

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Ksiądz zmarł na zawał serca podczas Mszy św.

Kościół

Ksiądz zmarł na zawał serca podczas Mszy św.

Nowenna do św. Michała Archanioła

Wiara

Nowenna do św. Michała Archanioła

Święci Archaniołowie – Michał, Rafał i Gabriel

Święta i uroczystości

Święci Archaniołowie – Michał, Rafał i Gabriel