Reklama

Na Szlaku Architektury Drewnianej

Kościół św. Idziego Opata w Zrębicach

Jeśli podczas letniej wycieczki odwiedzimy podczęstochowski Olsztyn, warto byśmy choć na chwilę zajrzeli również do pobliskich Zrębic. Możemy tam dotrzeć samochodem, jadąc w kierunku Janowa, bądź pieszo, jednym z jurajskich, malowniczych szlaków. Na pewno nie będziemy żałować trudu, gdy odwiedzimy zabytkową zrębicką świątynię, włączoną do Szlaku Architektury Drewnianej.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Historia w zdaniach kilku

Parafia, w spisach świętopietrza występująca jako Sdrabicz, istniała już w 1334 r. Według podań wieś Zrębice powstała w czasie założenia grodu w Olsztynie, za panowania króla Kazimierza Wielkiego. Kronikarz Jan Długosz opisał ją w 1470 r. jako Sdrzembicze (miejsce wytrzebione z krzaków i lasów). Kolatorem parafii był wówczas król, a swym zasięgiem obejmowała także Krasawę, Kuźnicę i Osiny k. Poraja. Kolejny opis parafii i jej kościoła pochodzi z 1598 r., kiedy to został poczyniony podczas wizytacji Jerzego kard. Radziwiłła, biskupa krakowskiego. W 1606 r. wydzielono ze Zrębic nową parafię w Poczesnej.
Losy parafii i jej wiernych nie zawsze były łatwe. Po rozbiorach Polski wspólnota w Zrębicach należała do najbiedniejszych parafii. Z upadku materialnego podniósł ją w II poł. XIX w. ks. Jan Lalewicz, do dziś wspominany z życzliwością przez swych następców i oddanych z dziada pradziada parafian. Dla parafii i jej świątyni przyczynili się również w sposób znaczny następcy ks. Lalewicza. Można śmiało powiedzieć, że Zrębice miały szczęście do dobrych duszpasterzy.
Pierwszy modrzewiowy kościół został zbudowany najprawdopodobniej na początku XIV w. z fundacji Kazimierza Wielkiego. W roku 1789 został rozebrany, a na jego miejscu w tym samym roku wzniesiono nową świątynię pw. Wszystkich Świętych. Poczyniono to kosztem i staraniem ks. Wojciecha Bulińskiego, a z sugestii ks. Jacka Kochańskiego, który podczas wizytacji parafii w 1782 r. nakazał gruntowny remont lub zbudowanie nowego kościoła. Niestety w I połowie XIX w. nowy kościół, z powodu braku funduszy, zaczął obracać się w ruinę. W II połowie XIX w. przyszedł mu na szczęście z pomocą wspomniany wcześniej ks. Jan Lalewicz, który podjął się gruntownej restauracji kościoła. Niemalże sto lat później, w latach 1966-1968, ówczesny proboszcz parafii ks. Stanisław Bigaj przeprowadził gruntowną konserwację zabytkowego wnętrza.

Skarby zachowane przez wieki

Drewniany zabytkowy kościół w Zrębicach datowany jest, w postaci, jaką możemy dziś podziwiać, na rok 1789, istnieją jednak przypuszczenia, iż jego fragmenty mogą być dużo wcześniejsze, nawet XV-wieczne. Świątynia ma zbliżoną do kwadratu nawę i prostokątne, trójbocznie zamknięte prezbiterium, płaski strop z obniżonymi partiami bocznymi w nawie i charakterystyczną dla drewnianych świątyń belkę tęczową z krucyfiksem.
Do zabytków znajdujących się w kościele zalicza się: obraz św. Idziego, Patrona świątyni, staraniem proboszcza ks. Bartłomieja Magdalińskiego namalowany w roku 1652 do kaplicy św. Idziego na polach i po zniszczeniu kaplicy przeniesiony do ołtarza głównego kościoła; XV-wieczny obraz Matki Bożej zwany „Betlejemką” - w bocznym ołtarzu; figura Pana Jezusa Zmartwychwstałego pochodząca z XVII w. („Betlejemka” i figura skradzione w 1998 r.); późnogotycka kamienna chrzcielnica z pierwszej połowy XVI w. ze zwieńczeniem łańcuszkowym z XVIII w.; ołtarze barokowe z XVIII w.; kropielnica miedziana w kruchcie - z 1717 r.; dzwon z drewnianej świątyni - z 1632 r. Drzwi do kruchty zdobią żelazne okucia gotyckie najprawdopodobniej z XV w. Zabytkową, pachnącą starym drewnem świątynię okalają również zabytkowe lipy.
Według opisów, w Zrębicach poza wsią stoi mała drewniana kapliczka mszalna postawiona na początku XIX w. kosztem leśniczego Gosławskiego, poświęcona św. Idziemu. Jak mówią źródła, usytuowana jest na miejscu pierwotnego kościoła drewnianego, wystawionego w połowie XVII w. przez ks. Bartłomieja Magdalińskiego jako podziękowanie za uratowanie od zarazy. Kościół ten powiększony został pod koniec XVII w. przez ks. Antoniego Jaskułowicza, rozebrany z powodu popadnięcia w ruinę pod koniec XVIII w. Ze świątyni tej przeniesiono obraz św. Idziego do ołtarza głównego w kościele parafialnym.
Poszukując cudownego źródełka, jakie według tradycji znajduje się w Zrębicach, kierowana przez mieszkańców parafii dotarłam do położonej wśród pól, murowanej kaplicy poświęconej św. Idziemu. Czy to ta sama kapliczka, co opisywana w źródłach, jako drewniana, niestety nie wiem. Nie znalazłam też cudownego źródełka, utrwalonego na zdjęciach przez innych fotografów. Tym bardziej wiem, że do Zrębic wrócę na pewno. Zapewniam, że warto, a lato przecież w pełni i okazji ku temu więcej niż zwykle.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2005-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Warszawa: W październiku Nocna Droga Różańcowa i Warszawski Dzień Różańcowy

2025-10-01 09:11

Karol Porwich/Niedziela

IX Nocna Droga Różańcowa i 16. Warszawski Dzień Różańcowy - to niektóre z propozycji duszpasterskich przygotowanych dla katolików w październiku w stolicy. Zgodnie z decyzją papieża Leona XIII w Kościele katolickim jest to miesiąc poświęcony modlitwie różańcowej.

Więcej ...

Leon XIV do Polaków: ofiarujcie różaniec w intencji pokoju

2025-10-01 11:48

Vatican Media

Proszę was, byście w tym miesiącu codzienny różaniec ofiarowali w intencji pokoju - powiedział papież pozdrawiając Polaków podczas dzisiejszej audiencji ogólnej.

Więcej ...

Co najmniej 36 osób zginęło, a 200 zostało rannych w wyniku zawalenia się rusztowania na kościół

2025-10-02 09:19

Vatican Media

Co najmniej 36 osób zginęło, a 200 zostało rannych w wyniku zawalenia się prowizorycznego rusztowania na kościół w Etiopii. Do tragedii doszło 1 października, w trakcie nabożeństwa, a informuje o niej francuski dziennik „La Croix”, powołując się na etiopskie media.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Wiara

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Wiara

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Różaniec z Aniołami - tajemnice światła

Wiara

Różaniec z Aniołami - tajemnice światła

Jaka jest moja wiara w obecność Aniołów Stróżów?

Wiara

Jaka jest moja wiara w obecność Aniołów Stróżów?

Każdy, kto sobie tego życzy, może przyjąć Komunię...

Wiara

Każdy, kto sobie tego życzy, może przyjąć Komunię...

Nowenna do św. Michała Archanioła

Wiara

Nowenna do św. Michała Archanioła

Ksiądz zmarł na zawał serca podczas Mszy św.

Kościół

Ksiądz zmarł na zawał serca podczas Mszy św.

Święci Archaniołowie – Michał, Rafał i Gabriel

Święta i uroczystości

Święci Archaniołowie – Michał, Rafał i Gabriel

NASZA INFORMACJA: Leon XIV został zaproszony na Jasną...

Kościół

NASZA INFORMACJA: Leon XIV został zaproszony na Jasną...