Reklama

Zarys historii parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Niemirowie

Niedziela podlaska 31/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Reklama

Pierwotna nazwa wsi Niwice (Niwicze) pojawia się w dokumentach pisanych w 1496 r. Wówczas jej właścicielem został Jan (Iwaszko) Litawor Chreptowicz h. Odrowąż (zm. 1513), syn Bohdana, podskarbi dworny litewski (1482-1493), marszałek hospodarski (1492-1499; 1509-1513) i starosta (namiestnik) drohicki (1509-1513). Wcześniej Niwice były w posiadaniu niejakiego Nizskiego. Pierwotnie osada ta należała do parafii mielnickiej. W 1548 r. król Zygmunt II August (1548-1572) nadał wieś Stanisławowi Niemirze (Niemierze) h. Gozdawa (zm. ok. 1580), dziedzicowi Ostromęczyna i Kamionki (od 1539), stolnikowi podlaskiemu (1576), który rozpoczął intensywną kolonizację w swoich dobrach. Jego wnuk - Stanisław Niemira (zm. 1648), dziedzic Niwic (od 1609), chorąży mielnicki (1613-1617) i kasztelan podlaski (1617-1634), w 1616 r. uzyskał u króla Zygmunta III Wazy (1587-1632) przywilej lokacyjny oraz prawo miejskie, nazywając nowe miasto - Niemirów (Niemierów). On też 29 września 1620 r., razem z pierwszą żoną Ewą z Mogielnickich, ufundował i uposażył pierwszy, drewniany kościół pw. Narodzenia Najświetszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa. Uposażenie kościoła składało się z 6 mórg pod zabudowania, 5 włók z lasem, polami i łąkami w uroczysku Mokry Las. Dokładna data erekcji parafii nie jest znana. W wykazie parafii dekanatu drohickiego diecezji łuckiej z 1630 r. widnieje już parafia Niemirów, ale dokument erekcyjny jest znany tylko z odpisu pochodzącego z 17 listopada 1677 r. W ponowionym akcie fundacyjnym z 1623 r. wspomniany Stanisław Niemira poszerzył nadania i pragnął założyć klasztor Karmelitów, ale fundacja nie doszła do skutku. Kolejne jego uposażenia miały miejsce w 1643 i 1645 r. Pierwszym proboszczem niemirowskim został ks. Wojciech Olędzki. W okresie potopu szwedzkiego kościół został ograbiony (1657).
Pierwszy drewniany kościół spłonął 15 maja 1775 r. Przez 15 lat ks. Stanisław Piotrkowski odprawiał nabożeństwa w prowizorycznej kaplicy. Obecny, murowany kościół został zbudowany w latach 1780-1791, kosztem Fryderyka Michała księcia Czartoryskiego (1696-1775), kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego (1752-1775), przypuszczalnie według projektu arch. Jana Samuela Beckera. Po śmierci księcia Fryderyka Michała prace kontynuowała jego żona Eleonora Monika z Waldsteinów Czartoryska (1712-1795) i bratanek Adam Kazimierz książe Czartoryski (1734-1823), generał ziem podolskich (od 1758), marszałek sejmu konwokacyjnego (1764).
W ramach represji popowstaniowych - z rozkazu (nr 12420/1866) Konstantego von Kaufmana (1818-1882), generał-gubernatora grodzieńskiego i wileńskiego (1865-1866), w dniu 17 września 1866 r. kościół został zamknięty na 40 lat. Dobra kościelne przejęła cerkiew prawosławna, a wierni musieli uczęszczać do Wysokiego Litewskiego. Dopiero po wyjściu carskiego ukazu tolerancyjnego z 30 kwietnia 1905 r., na rozkaz cara z dnia 11 listopada 1905 r., kościół został zwrócony katolikom 13 grudnia 1905 r. Jego restauracją zajął się z wielkim zaangażowaniem ks. Bolesław Teżyk (1880 - ok. 1928), ówczesny proboszcz niemirowski (1907-1911). Po wstępnym odnowieniu świątyni pierwszą Mszę św. odprawił dnia 27 grudnia 1905 r. ks. Antoni Kaczyński (1871-1947), proboszcz z Wysokiego Litewskiego i dziekan brzeski (od 1904). Dalsze prace budowlane były prowadzone w latach 1907-1911 pod kierunkiem wspomnianego ks. Bolesława Teżyka.
W czasie przechodzenia frontu podczas I wojny światowej kościół zamieniono na prowizoryczny lazaret. Natomiast w czasie II wojny światowej, po utworzeniu przez sowietów strefy nadgranicznej (połosy) kościół został zamknięty dla kultu od 10 kwietnia 1940 r. do 22 czerwca 1941 r. i mocno zdewastowany. W czasie cofania się frontu niemieckiego, 28 lipca 1944 r. kościół został podminowany. Od wysadzenia uratował go Stanisław Szymański, który 30 lipca poprzecinał kable (był zatrudniony przy zaminowywaniu). W 1944 r. Niemirów stracił prawa miejskie.
Dzwonnica znajduje się w bramie wejściowej i została zbudowana w 1823 r., staraniem ówczesnego proboszcza ks. Marcina Niemyjskiego (ur. 1764), ówczesnego proboszcza (od 1800).
Po drugiej stronie drogi stoi murowana plebania zbudowana w latach 1962-63 przez ks. Tadeusza Białego (1926-1988), proboszcza niemirowskiego (1957-1980).

Bibliografia
M. Dolistowska, Niemirów. Kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa, Białystok 1987 (mps);
M. Kałamajska-Saeed (red.), Województwo Białostockie. Siemiatycze. Drohiczyn i okolice (Katalog Zabytków w Polsce, t. XII z. 1), Warszawa 1996; D. Michaluk, Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku, Toruń 2002; A. Olendzka, Dzieje miejscowości i parafii Niemirów w XX wieku, Drohiczyn 1994 (mps); M. Olszewski, Parafie pogranicza. Niemirów nad Bugiem, Kościół na Podlasiu 39 (1996) 21/74, s. 12; tenże, Parafie pogranicza. Niemirów nad Bugiem, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 22/75, s. 12; tenże, Parafie pogranicza - Niemirów. Na przełomie stuleci, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 23/76, s. 12; tenże, Parafie pogranicza - Niemirów nad Bugiem. Ślady wojny, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 24/77, s. 13; tenże, Parafie pogranicza - Niemirów nad Bugiem. Budowa świątyni, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 25-26/78-79, s. 13; Spis kościołów i duchowieństwa Diecezji Pińskiej w R. P. 1933 i 1934, Pińsk 1933; T. Tararuj (oprac.), Spis kościołów, parafii oraz duchowieństwa Diecezji w Drohiczynie n. Bugiem, Drohiczyn 1976; S. Ulaczyk (oprac.), Rocznik Diecezji Drohiczyńskiej. Spis parafii i duchowieństwa 1999, Drohiczyn 1999.

Kaplice:
Sutno - w przeszłości istniała tutaj kaplica dworska. W 1951 r. - w 10. rocznicę pacyfikacji wsi - mieszkańcy zbudowali małą kapliczkę. W latach 1982-83 została ona rozbudowana, według projektu inż. Stanisława Smacznego, staraniem ks. Kazimierza Wasilewskiego (proboszcz w latach 1980-85). Jej poświęcenia dokonał 14 listopada 1992 r. ks. Władysław Jędruszuk (1918-94), biskup drohiczyński (1992-94), nadając wezwanie Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia i udzielając pozwolenia na przechowywanie Najświętszego Sakramentu.
Adamowo - na placu ofiarowanym przez Józefę Ciepłą - z racji na utrudnienia władz komunistycznych - został zbudowany w latach 1982-84 „budynek gospodarczy”, staraniem ks. Kazimierza Wasilewskiego. W latach 1985-95 staraniem ks. Michała Olszewskiego (1935-96), ówczesnego proboszcza (1985-95), budynek ten został rozbudowany na kaplicę - według projektu inż. Zdzisława Kazimierczuka z Białegostoku.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Porządek Mszy św.:
- niedziele i święta:
- kościół parafialny: 12.00
- kaplica w Sutnie: 8.45
- kaplica w Adamowie: 10.15
- święta niebędące dniami wolnymi od pracy:
- kościół parafialny: 12.00
- kaplica w Sutnie: 15.30
- kaplica w Adamowie: 17.00

Odpust w parafii: św. Stanisława Biskupa i Męczennika; rocznica odzyskania kościoła - 27 grudnia
Nabożeństwo adoracyjne: piątek - niedziela po wspomnieniu św. Augustyna

Księgi metrykalne:
Księgi chrztów: od 1921 r. (brak 1934-41)
Księgi małżeństw: od 1921 r. (brak 1934-41)
Księgi zmarłych: od 1921 r. (brak 1934-41)

Podziel się:

Oceń:

2005-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Biskupi o lekcjach religii, Komisji niezależnych ekspertów i mediach KEP

2025-08-25 20:17
Rzecznik Episkopatu ks. Leszek Gęsiak, bp Sławomir Oder i bp Wojciech Osial

Karol Porwich

Rzecznik Episkopatu ks. Leszek Gęsiak, bp Sławomir Oder i bp Wojciech Osial

Zmiany w organizacji lekcji religii w szkole, stan prac nad powołaniem Komisji niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska wykorzystania seksualnego osób małoletnich przez niektórych duchownych oraz restrukturyzacja podmiotów medialnych zależnych od Konferencji Episkopatu Polski – to tematy podjęte przez uczestników briefingu prasowego, podsumowującego obrady Rady Biskupów Diecezjalnych, które odbyły się 25 sierpnia br. na Jasnej Górze.

Więcej ...

Świadectwo: „Wydeptany”, a przede wszystkim wymodlony u Matki Bożej dzidziuś!

Karol Porwich/Niedziela

Paulini z Sanktuarium Jasnogórskiej Matki Życia zbierają świadectwa łask i cudów dotyczących dzieci otrzymanych za wstawiennictwem Matki Bożej Jasnogórskiej.

Więcej ...

Matka Carlo Acutisa: świętość jest widoczna w życiu codziennym

2025-08-26 19:03

Vatican Media

Na krótko przed kanonizacją swojego syna Carla Acutisa (1991-2006), której dokona papież Leon XIV 7 września w Rzymie, matka przyszłego świętego, Antonia Salzano Acutis, mówiła o jego duchowym dziedzictwie, powołaniu i podobieństwach do młodego Pier Giorgio Frassatiego (1901-1925), który również dostąpi chwały ołtarzy. „Obaj przyjęli Chrystusa do swojego życia - napełnili się Chrystusem” - powiedziała w wywiadzie dla amerykańskiego portalu internetowego „National Catholic Register”.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna ku czci św. Moniki

Wiara

Nowenna ku czci św. Moniki

Pozwólmy, by Maryja stała się naszą przewodniczką w...

Wiara

Pozwólmy, by Maryja stała się naszą przewodniczką w...

Tak hucznie świętowali zaślubiny, że aż zniszczyli...

W wolnej chwili

Tak hucznie świętowali zaślubiny, że aż zniszczyli...

Kalisz: zmarł ks. prał. Andrzej Gaweł, wieloletni...

Kościół

Kalisz: zmarł ks. prał. Andrzej Gaweł, wieloletni...

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej

Wiara

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej

Odnaleziona Siostra Dorota apeluje: Uważajcie na oszustów

Kościół

Odnaleziona Siostra Dorota apeluje: Uważajcie na oszustów

Siostra Dorota odnaleziona!

Kościół

Siostra Dorota odnaleziona!

Zaginęła siostra zakonna. Zgromadzenie i policja prosi o...

Kościół

Zaginęła siostra zakonna. Zgromadzenie i policja prosi o...

Nowenna do św. Augustyna

Wiara

Nowenna do św. Augustyna