Reklama

XXI Świętojański Festiwal Organowy

Niedziela toruńska 32/2005

W niedzielę 8 maja br. w toruńskiej katedrze Świętych Janów, pod honorowym patronatem biskupa toruńskiego Andrzeja Suskiego oraz prezydenta miasta Michała Zaleskiego, została zainaugurowana XXI edycja Świętojańskiego Festiwalu Organowego, w tym roku poświęcona pamięci Ojca Świętego Jana Pawła II.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Toruński festiwal na trwałe wpisał się w panoramę kulturalną miasta i na początku lata oczekiwany jest przez publiczność jako stałe wydarzenie. Po raz pierwszy w historii tej imprezy udało się organizatorom wyjść z programem poza Toruń. Najpierw będzie to koncert w grudziądzkiej farze - z nadzieją, że festiwal dotrze do innych kościołów naszej diecezji.
Inauguracyjny koncert wypełniła w przeważającej części muzyka wokalno-instrumentalna. Po wstępnym motecie O ziemio polska do tekstu Jana Pawła II, zaśpiewanym przez połączone chóry „Alla Camera” z Grudziądza oraz „Tibi Domine” z Torunia pod dyrekcją ks. dr. Mariusza Klimka, nastąpił właściwy koncert. Najpierw usłyszeliśmy Toccatę i Fugę d-moll Jana Sebastiana Bacha - dzieło lubiane, ale bardzo już „ograne”. Po niej zostało zaprezentowane nie mniej popularne Adagio Tomasa Albinoniego na zespół smyczkowy i organy. Wykonawcami tego utworu byli Marcin Łęcki, koncertujący organista bazyliki katedralnej, student roku dyplomowego klasy organów prof. Andrzeja Chorosińskiego Akademii Muzycznej we Wrocławiu, oraz muzycy Toruńskiej Orkiestry Kameralnej w Toruniu pod batutą jej szefa, Zygmunta Rycherta. Program koncertu zamknęły dwie Litanie Ostrobramskie (II i IV) Stanisława Moniuszki. Partie solowe zaśpiewali: Agnieszka Morisson (sopran), Patrycja Stróżek (alt), Piotr Kusiewicz (tenor) i Łukasz Rynkowski (bas), którym towarzyszyły oba chóry i orkiestra. Całość została ciepło przyjęta przez publiczność.
Drugi koncert festiwalowy odbył się 15 maja także w toruńskiej bazylice katedralnej. Jego wykonawcą był znany już toruńskim melomanom z poprzednich edycji festiwalu prof. Roman Perucki z Gdańska. Szczególne miejsce w wykonywanych przez niego recitalach zajmuje gdańska muzyka organowa, zarówno dawna, jak i współczesna. W trakcie tegorocznego koncertu, zagranego na barokowych organach, artysta zaprezentował dwa anonimowe utwory pochodzące z XVI-wiecznej tabulatury gdańskiej - Padua i Laura pane oraz dwa inne z XVII-wiecznej tabulatury oliwskiej - Chorea (Anonim) i Canzona (Andrea Gabriellego). W drugiej części recitalu na organach romantycznych zabrzmiał chorał J. S. Bacha In Dir ist Freude (BWV 615), sonata Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego na temat Lift up your heads, utwór współczesnego łotewskiego kompozytora Peterisa Vasksa na temat hymnu Te Deum. Koncert zakończył Sortie (w tłumaczeniu: utwór na wyjście) urodzonego w 1937 r. w Gdańsku Jana Jancy.
Wykonawcą kolejnego koncertu festiwalowego 22 maja w kościele Miłosierdzia Bożego i św. Siostry Faustyny Kowalskiej była młoda bydgoska organistka Ewa Polska. Swój koncert rozpoczęła Preludium i fugą a-moll J. S. Bacha (BWV 551) i znanym, adwentowym chorałem tegoż kompozytora Wachet auf, ruft uns die Stimme. Interesującym punktem programu była miniatura organowa niedawno zmarłego kompozytora amerykańskiego Gordona Younga - Preludium w stylu klasycznym. Recital tej artystki w głównej mierze składał się jednak z utworów organowych kompozytorów francuskich - Louisa-Claudela Daquina, Feliksa Aleksandra Guilmanta i Maurica Durufle. Warto w tym miejsce zwrócić uwagę na to, że ze względu na niewielką dyspozycję głosową organy w tej świątyni nie oddają w pełni charakteru muzyki francuskiej (szczególnie romantycznej i współczesnej, wymagającej specjalnej i rozbudowanej dyspozycji), bardziej nadają się natomiast do wykonywania muzyki dawnej oraz muzyki niemieckiej.
Trzeci koncert odbył się w sobotę 27 maja - po raz pierwszy w Grudziądzu, i powtórzony, został dzień później w toruńskim kościele akademickim pw. Świętego Ducha. Był to pierwszy koncert prezentujący niemal pełne neobarokowe brzmienie nowych organów, a jego wykonawcą był Tomasz Glanc z Niemiec. Na program koncertu złożyły się własne opracowania organowe znanych kompozycji, m.in. Błękitnej rapsodii Georga Gershwina, V Symfonii Ludwika van Beethovena. W wykonywanych utworach z dużym polotem przeplatały się różne style muzyczne - od barokowego przez romantyzujący, aż do stylu jazzowego z elementami muzyki rozrywkowej. Szczególnie interesujący był Kujawiak z zeszytu Polskie Tańce Narodowe. W czasie recitalu Tomasz Glanc zaprezentował także swoje umiejętności improwizatorskie, które spotkały się z dużym entuzjazmem słuchaczy. Na życzenie publiczności artysta improwizował na temat dwóch polskich pieśni kościelnych - Z dawna Polski Tyś Królową i Gwiazdo śliczna, w wybranych przez siebie stylach muzycznych.
Kolejny koncert był poświęcony w całości muzyce prof. Mariana Sawy. Poprowadzili i wykonali go przyjaciele, współpracownicy i studenci tego niedawno zmarłego kompozytora, który całe swoje życie poświęcił twórczości ad maiorem Dei gloriam. W swoich utworach M. Sawa wykorzystywał przede wszystkim melodie Chorału gregoriańskiego oraz polskich pieśni kościelnych. W wykonaniu Marietty Kruzel-Sosnowskiej z Warszawy usłyszeliśmy utwory organowe zmarłego kompozytora, skomponowane w latach 1992-2004. Jako pierwszy zabrzmiał monumentalny Hymnus ad honorem Sancti Petri et Pauli, a następnie Fresk Gregoriański. Tę część koncertu zamknęła Bogurodzica. W drugiej części Chór Wydziału Teologii UMK „Tibi Domine” pod dyrekcją ks. dr. M. Klimka wykonał dwie chóralne kompozycje Sawy - nostalgiczne Popule Meus oraz Tryptyk Maryjny, w którym partię sopranu z dużym wdziękiem wykonała Agnieszka Morisson. W ostatniej części koncertu Marietta Kruzel-Sosnowska wykonała Fantazję Jasnogórską, opartą na melodii Apelu Jasnogórskiego, następnie Fantazję Święty Boże, skomponowaną specjalnie dla niej Modlitwę Łomżyńską i Fantazję Śląską, zainspirowaną hymnem Te Deum.
Piąty koncert festiwalowy odbył się 29 maja w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Waldemar Gawiejnowicz z Poznania, który był wykonawcą tego koncertu, wziął transkrypcje organowe za motyw przewodni. Zgromadzona publiczność mogła wysłuchać kolejno siedmiu transkrypcji na organy dzieł różnych kompozytorów, rozpoczynając od transkrypcji Marcela Dupre Sinfonii z Kantaty 29 J. S. Bacha. W dalszej kolejności zabrzmiała transkrypcja znanego chorału z Kantaty 147 Jesus bleibet meine Freude. Wśród wykonywanych utworów nie zabrakło także transkrypcji samego W. Gawiejnowicza, który przygotował Arrival of the Queen of Sheba Jerzego Fryderyka Haendla. Usłyszeliśmy ponadto transkrypcję Chóru pielgrzymów z opery Ryszarda Wagnera Tannhaeuser, opracowaną przez Franciszka Liszta, nastrojowe Adagio z Kwartetu smyczkowego op. 11 Samuela Barbera. Koncert zwieńczony został wirtuozowskim wykonaniem Toccaty z V Symfonii organowej Charlesa Marii Widora.
Ostatnim wydarzeniem tegorocznego festiwalu był koncert 19 czerwca w bazylice katedralnej Świętych Janów w wykonaniu organisty katedralnego Marcina Łęckiego. W pierwszej części recitalu na organach barokowych zabrzmiało Preludium in d Jana Podbielskiego i wariacje na temat Mein jungen Leben hat ein End Jana Pieterszoona Sweelincka. Na organach romantycznych została wykonana monumentalna Passacaglia i Fuga c-moll BWV 582 J. S. Bacha, wirtuozowska I Sonata organowa f-moll op. 65 F Mendelssohna-Bartholdy’ego. Recital zakończył wielki utwór francuskiej muzyki organowej - Grande Piece Symfonique Cesara Francka.
Podsumowując tegoroczną edycję toruńskiego festiwalu, należałoby napisać o zbyt małym zainteresowaniu koncertujących organistów muzyką polską. Szkoda, że tak mało obecna w programach koncertowych jest dawna polska twórczość, zawarta w tabulaturach organowych, m.in. w XVI-wiecznej Tabulaturze Jana z Lublina, XVII-wiecznej Tabulaturze warszawskiej, w Tabulaturze Jana Fischera z Morąga - organisty toruńskiego, której oryginał znajduje się w Toruniu. Nieczęsto też można usłyszeć twórczość znakomitego polskiego kompozytora Feliksa Nowowiejskiego, jak również innych muzyków z przełomu XIX i XX wieku, pozytywnie ocenianych przez muzykologów Gottholda Frottschera i Adolfa Chybińskiego.
Można także zastanowić się nad tematyczną formułą Świętojańskich Koncertów, poświęcając kolejne edycje już to określonej szkole historycznej bądź narodowej, już to związanej z rocznicą urodzin lub śmierci któregoś z kompozytorów muzyki organowej, albo nawet określonemu tematowi muzycznemu. Być może w przyszłości udałoby się namówić sponsorów na sfinansowanie zamówienia konkretnego utworu organowego i prawykonanie go właśnie w Toruniu. Być może formułę festiwalu dałoby się poszerzyć o konkurs wykonawców, zwłaszcza młodych, co mogłoby niejednej osobie otworzyć drogę do kariery. W każdym razie, obecność szerokiej publiczności na koncertach muzyki organowej w kościołach naszej diecezji potwierdza, że ten rodzaj muzyki jest potrzebny i oczekiwany, i to dla niej wielomiesięczne przygotowania i starania tak organizatorów jak i wykonawców zostały przedsięwzięte. To w jej imieniu składamy słowa szacunku i wdzięczności wszystkim, którzy ten trud zechcieli podjąć i z pewnością myślą już o XXII Festiwalu w roku 2006.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2005-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Święto Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana

Adobe Stock

Papież Benedykt XVI zaproponował, żeby do kalendarza liturgicznego wprowadzić nowe święto ku czci Jezusa Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana.

Więcej ...

Agata Wolna: Portret mamy z rodziną w tle

2024-05-21 13:57

Niedziela Ogólnopolska 21/2024, str. 30-31

Agata Wolna ze swoją książką

Archiwum rodzinne

Agata Wolna ze swoją książką "Alemama, czyli historia z życia wzięta"

Chciałabym, żeby dzieci zawsze miały poczucie, że jestem – mówi Agata Wolna, żona, mama, dziennikarka. Jakie ma na to sposoby w życiu pełnym pędu?

Więcej ...

Przegląd Niedzieli Wrocławskiej na 26 maja 2024 roku

2024-05-24 20:16

mat. pras

Co znajdziemy w najnowszym numerze "Niedzieli Wrocławskiej"? Zapraszamy do posłuchania przeglądu prasy

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Zmiany kapłanów 2024 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2024 r.

Wspomnienie Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych

Wiara

Wspomnienie Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych

Jezu, pomóż mi nieść mój krzyż

Wiara

Jezu, pomóż mi nieść mój krzyż

Zmarł biskup senior Janusz Zimniak

Kościół

Zmarł biskup senior Janusz Zimniak

Franciszek wyjaśnia: zezwoliłem na błogosławieństwo...

Kościół

Franciszek wyjaśnia: zezwoliłem na błogosławieństwo...

Zgorszenie w Warszawie. Tęczowe

Kościół

Zgorszenie w Warszawie. Tęczowe "nabożeństwo" z...

Niesamowita święta Rita

Kościół

Niesamowita święta Rita

Święto Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana

Polska

Święto Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Wiara

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania