55 lat temu w dniach 22-24 września 1946 r. nowy wówczas biskup diecezji lubelskiej Stefan Wyszyński stanął na ziemi hrubieszowskiej, aby w swojej posłudze biskupiej rozpocząć wizytację diecezji. Były to czasy trudne, powojenne, rozbity naród, zniszczony kraj, diecezjanie zastanawiali się, jaki będzie ten nowy biskup. Pamiętali koszmar wojny i poprzednich biskupów męczenników: internowanego bp. Mariana Leona Fulmana i zamordowanego w obozie bp. Gorala.

Hrubieszów bardzo gorliwie przygotował się do tej wizytacji. Na rogatkach miasta od strony Chełma powitało ks. bp. Wyszyńskiego wojsko, banderia konna oraz tłumnie lud hrubieszowski. Dni były pracowite. Jak odnotował Ksiądz Biskup w kronice parafialnej i dziekańskiej, do samego bierzmowania przystąpiło około 3 tys. osób. 24 września ks. bp Wyszyński nawiedził Szkołę Podstawową, gdzie w kronice szkolnej widnieje następujący wpis: "Drogiemu Kierownictwu Szkół Hrubieszowskich, pracowitym nauczycielom, młodzieży miłej, dziękując za serdeczne przyjęcie, za życzenia i śpiewy, za otwarte polskie serca, życzę, by w pracy cierpliwej, spokojnej, wytrwałej, sumiennej nie ustawali. Miłujcie Ziemię Ojczystą i jej dawcę - Boga. Kształtujcie w sobie miłość Prawdy, szukajcie Dobra. W tej pracy z serca Wam błogosławię" .

W księdze parafialnej zanotowano też, iż o godz. 13.30 Ksiądz Biskup spotkał się z wojskiem, modląc się w kościele garnizonowym, a później spożył wśród żołnierzy obiad. Wojsko w godzinach popołudniowych w uroczystej banderii pożegnało Księdza Biskupa.

Nie był to ostatni kontakt ks. bp. Wyszyńskiego z Hrubieszowem. Już jako Prymas Polski pismem z dnia 23 września 1965 r. dziękował rodzinie Giergielów za życzliwość okazaną alumnom Warszawskiego Seminarium Duchownego w czasach odbywania przez niego służby wojskowej w Hrubieszowie. Tam znajdowali w trudnych czasach drugie rodzicielskie serce i dom.

Ponad pół wieku później, 15 września br., Hrubieszów przeżywał bardzo radosne nawiedziny kolejnego Księdza Biskupa. Tym razem był to biskup zamojsko-lubaczowski Jan Śrutwa. Była to przewidziana prawem wizytacja kanoniczna parafii, nawiązująca do tamtej sprzed 55 laty. Przy bardzo pięknej pogodzie, rodzice, młodzież i dzieci szkół hrubieszowskich wypełnili plac wokół ołtarza polowego, nad którym pod spadochronem umieszczona była dekoracja: Matka Boża wśród kwiatów, obok Prymas Wyszyński z napisem u góry: "Nam wszystkim potrzebna jest Matka", a w dolnej części: "Wszystko postawiłem na Maryję". Ulice były od granic parafii pięknie ubrane flagami maryjnymi, narodowymi i papieskimi. Młodzież prowadziła rozważania różańcowe i na przemian z Zespołem "Lechici" śpiewała Różaniec.

Ksiądz Biskup po modlitwie w kościele przeszedł wzdłuż szeregu młodzieży, która swego Arcypasterza powitała śpiewem: "Hrubieszów wita Cię, Hrubieszów kocha Cię, Hrubieszów dziękuje Ci" oraz zrobiła szpaler kwiatowy, unosząc ponad 100 kwiatów nad głową Gościa. Po modlitwie Księdza Proboszcza w intencji Księdza Biskupa rozpoczynającego wizytację młodzież, Dyrektor szkoły oraz Ksiądz Proboszcz powitali Arcypasterza. Dyrektor Gimnazjum nr 2 poprosił Biskupa Ordynariusza o poświęcenie sztandaru szkoły i odsłonięcie popiersia Prymasa Wyszyńskiego na budynku szkoły. Wcześniej Biskup Zamojsko-Lubaczowski oraz Urząd Miasta przychylili się do prośby Dyrekcji o nadanie szkole imienia Prymasa Wyszyńskiego.

Szczegółowe sprawozdanie z życia parafii z ostatnich 5 lat złożył dziekan ks. Andrzej Puzon, który powiedział m.in.: " Kiedy byłeś tu Dostojny Pasterzu na ostatniej wizytacji, rozpocząłem swoje przemówienie słowami ´Wrócił tu Kościół´, bo słowa te zawierały całą prawdę historii tego Kościoła. Dziś wobec tego Świętego Zgromadzenia pragnę zaświadczyć, iż ten Kościół nie tylko wrócił, ale żyje i pięknie się rozwija. A patrząc na to piękne zgromadzenie, można słowami Ojca Świętego powiedzieć: ´Dzieci są wiosną rodziny i społeczeństwa´". Ksiądz Dziekan, przedstawiając rys historyczny, pastoralny i administracyjny parafii Matki Bożej, na zakończenie powiedział: "W dniach, w których tak popularne stało się pytanie Quo vadis?, odpowiadamy na nie swoją obecnością tutaj. Przychodzimy do Ciebie, Księże Biskupie, i Ty nam dajesz słowa życia wiecznego i Ciała Chrystusa. Jesteśmy pełni nadziei. Pobłogosław nas i uświęć...".

Msza św. rozpoczęła się pieśnią Abba Ojcze, którą podjął wielki tłum wiernych. Obsługę Liturgii przejęli uczniowie Gimnazjum nr 2, jeden z nich przeczytał I lekcję, a nauczycielka II lekcję. W słowie Bożym Ksiądz Biskup, nawiązując do wielkiej postaci Prymasa Tysiąclecia, powiedział: "Prymas Tysiąclecia szczególnie troszczył się o młodzież. Spodziewał się, że przyjdzie ´nowych ludzi plemię´. Dla młodych był nauczycielem dobrym i ojcem miłującym, który dużo wymagał i wysoko stawiał poprzeczkę. Mówił: ´Jesteście pokoleniem milenijnym, przełomowym, które żyje na grani tysiącleci. Wiecie, jak trudno utrzymać się na grani. Wieją tam potężne wichry i szaleją burze... Trzeba mocno trzymać się pazurami rodzinnej skały, aby nie spaść na dno przepaści. Trzeba nie lada wysiłku i bohaterstwa, aby się ostać. Tylko orły szybują nad graniami i nie lękają się przepaści, wichrów i burz. Musicie mieć w sobie coś z orłów - serce orła i wzrok orli ku przyszłości. Musicie ducha hartować i wznosić się, aby móc jak orły przelatywać nad graniami w przyszłość naszej Ojczyzny. Będziecie wtedy mogli, jak orły przebić się przez wszystkie dziejowe przełomy, wichry i burze, nie dając się spętać żadną niewolą. Pamiętajcie, orły to wolne ptaki, bo szybują wysoko´. Prymas Tysiąclecia ukazywał młodzieży prawa i obowiązki, a także zagrożenia i niebezpieczeństwa czyhające na człowieka. Wśród zagrożeń wymieniał niewolę słabości i grzechu, znieprawienia człowieka przez pijaństwo, narkomanię, lenistwo. Zachęcał do wysiłku i poświęcenia, podkreślał potrzebę zwrócenia się ku innym. Wzywał do zwyciężania siebie: ´Nie jest sztuką zwyciężać innych. Sztuką jest zwyciężać siebie samego... Każda rzecz wielka musi kosztować i musi być trudna. Tylko rzeczy małe i liche są łatwe´. Występował w obronie dynamizmu młodzieży. Mówił: ´Nie można zatrzymać młodzieży w jej biegu ku przyszłości, bo byłoby to samobójstwo Narodu. Ktokolwiek by to czynił, nie zna dynamiki życia narodowego. Ktokolwiek by chciał przestarzałe recepty czynić kagańcem dla myśli, woli i serca współczesnego pokolenia, nie zna sensu życia Narodu, nie zna rozwojowych spraw społecznych, socjologicznych i moralnych, które porywają współczesne pokolenie ku lepszej przyszłości! Wy, młodzi, patrzycie w przyszłość, pragniecie czegoś nowego. To jest wasze prawo´. Z Jasnej Góry wzywał młodych: ´Bądźcie silni w wierze, a będziecie silni w życiu; bądźcie jaśni, pogodni, czyści; bądźcie sumienni i pracowici, jesteście powołani do wypełnienia swoich zadań życiowych, nikt was w tym nie zastąpi; nie pozwólcie siebie gorszyć. "Polsce potrzebne jest nowych ludzi plemię, jakich jeszcze nie widziano. Wtedy nie będzie tylu tragicznych sytuacji, tylu rozpraw sądowych, tylu przejawów bezmyślnego niszczenia własnego i cudzego życia. Pamiętajcie, życie jest tylko jedno". Biskup Ordynariusz podziękował Księdzu Dziekanowi oraz Księżom Wikariuszom za ich gorliwą pracę.

Po kazaniu Pasterz diecezji zamojsko-lubaczowskiej poświęcił sztandar szkoły. Piękną oprawę Liturgii śpiewem zapewnili Zespół " Lechici" i liczna grupa ministrantów.

Po modlitwie kończącej Mszę św. Ksiądz Biskup poświęcił 400 egzemplarzy Pisma Świętego dla młodzieży gimnazjalnej, przygotowującej się do bierzmowania, a 30 osobom wręczył osobiście. Młodzież uniosła Pismo Święte na znak, iż chce, aby ta Księga była drogowskazem wzrastania w świętości i łasce u Boga i u ludzi. Ksiądz Biskup poświęcił też Książeczki I Piątków dla dzieci klas III, które ubrane były w stroje komunijne, a najmłodszym poświęcił przybory szkolne.

Dyrektor Szkoły podziękował za poświęcenie sztandaru i zaprosił Księdza Biskupa i Gości na dalszy ciąg uroczystości do szkoły. Po Eucharystii bp Śrutwa spotkał się w Domu Parafialnym z księżmi z dekanatu Hrubieszów-Północ oraz władzami miasta. Przed budynkiem szkoły młodzież Gimnazjum przedstawiła montaż słowno-muzyczny na temat osoby Prymasa Tysiąclecia, a następnie Burmistrz miasta odsłonił tablicę z popiersiem Prymasa, na której widnieje napis: " Gimnazjum nr 2 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Hrubieszowie. ´Musicie mieć w sobie coś z orłów. Serce orle i wzrok orli ku przyszłości´ - Kardynał Stefan Wyszyński. Poświęcenia dokonał Biskup Zamojsko-Lubaczowski prof. dr hab. Jan Śrutwa. Hrubieszów, 15.09.2001 r.".

Tablicę poświęcił Ksiądz Biskup. W budynku szkoły odbyło się spotkanie Biskupa Ordynariusza z nauczycielami i dyrekcjami szkół. Słowo wprowadzenia wygłosili dyrektor Gimnazjum nr 2 Artur Dąbrowski oraz Ksiądz Dziekan, który nawiązał do przemówienia Ojca Świętego w Łowiczu, poświęconego powołaniu nauczycielskiemu.

Następnie Biskup Ordynariusz wygłosił przemówienie na temat powołania nauczyciela w nawiązaniu do sytuacji w Stanach Zjednoczonych, którego wysłuchano z wielką uwagą. Wielu dyrektorów i nauczycieli zabrało głos, odnosząc się do wypowiedzi Księdza Biskupa. Po tym spotkaniu ks. bp Jan nawiedził domy Pana Organisty i Pana Kościelnego, o godz. 21.00 uczestniczył w Apelu Jasnogórskim.

Wzruszający był widok, kiedy przy wypełnionym kościele, młodzież przy śpiewie pieśni Bogurodzica wniosła krzyż, który został umiejscowiony przy głównym ołtarzu, ewangeliarz i ikonę Matki Bożej. Zawierzenie rozpoczął Ksiądz Dziekan, a później klerycy, katecheci, Akcja Katolicka, Rada Duszpasterska, Legion Maryi, Żołnierze, Kościół Domowy, Rodzina Radia Maryja, KŻR - dorośli, KŻR - dzieci, Lekarze, Caritas, Lechici - młodzież, Lechici - dzieci, KSM, Oaza, Lektorzy, ministranci. Po krótkim rozważaniu przedstawiciele podeszli do Księdza Biskupa, aby bliżej się przedstawić. Spotkanie było przeplatane piosenką, a zakończył je Ksiądz Dziekan dziesiątkiem Różańca.

Na zakończenie przemówił Ksiądz Biskup, dziękując za wierne trwanie przy Kościele i pełnienie różnych posług. Pod koniec spotkania Pasterz poświęcił nowe organy i pobłogosławił słowami: " Idźcie, jesteście posłani". Po tym spotkaniu Ksiądz Biskup podpisał księgi metrykalne oraz złożył wizytę Księżom Wikariuszom.

W niedzielę o godz. 8.00 w kościele zgromadziła się młodzież cywilno-wojskowa. Pasterza diecezji przy dźwiękach Orkiestry Wojskowej przeprowadzono z Domu Parafialnego do kościoła. Mszy św. z ceremoniałem wojskowym przewodniczył Ksiądz Dziekan i kapelan WP mjr Andrzej Puzon, a słowo Boże wygłosił Ksiądz Biskup. Na początku Eucharystii Ksiądz Dziekan powiedział m.in: "Modlitwa w tym kościele trwa z przerwami blisko 100 lat. Były to przerwy spowodowane systemem totalitarnym, kiedy to w latach 1950-81 kościół zamknięto dla wojska. Zawalił się strop i dach, na wieży rosły drzewa. Dziś, idąc śladami Prymasa Wyszyńskiego, który również 55 lat temu modlił się w tym kościele i był w koszarach, my stajemy jak Ojce, aby podjąć to dziedzictwo, któremu na imię: Bóg, Honor i Ojczyzna.

Dziekan ks. Puzon wspomniał także pierwszą wizytę kanoniczną w 1991 r. ks. bp. Jana Śrutwy, który przełamał stereotypy i jako jeden z pierwszych biskupów polskich nawiedził hrubieszowskie koszary i wojsko. Pytano wówczas aż w Warszawie, co robić: "Czy wpuścić Biskupa katolickiego do koszar?". Ksiądz Dziekan nawiązał też do spotkania Papieża z wojskiem w Zegrzu i w Roku Jubileuszowym w Rzymie, który mówił: "Bądźcie ludźmi pokoju i sprawiedliwości. Poranek Zmartwychwstania niech dalej trwa. Odnalazłem w Wojsku Polskim głębokie złoża wiary. Niech przykład odważnego żołnierza, człowieka sprawiedliwego i pobożnego, setnika imieniem Korneliusz, towarzyszy wam w codzienności. To on po spotkaniu z Piotrem przyjął chrzest, a z nim jego żołnierze i cały dom".

Młodzież cywilno-wojskowa swoim słowem powitała Księdza Biskupa. Ksiądz Dziekan powitał Gości, Szefa Zarządu Rozpoznania i Walki Radioelektronicznej, Szefa WSzW, mundurowych. Obsługę Liturgii przejęła młodzież cywilno-wojskowa: czytania, modlitwę wiernych, procesję z darami. W słowie Bożym Ksiądz Biskup nawiązał do odpowiedzialności za wiarę oraz za Ojczyznę, w nawiązaniu do listu Episkopatu Polski na temat wyborów do parlamentu. Po kazaniu Ksiądz Dziekan zwrócił się następującymi słowami: "Młodzież Kościoła cywilno-wojskowego staje dziś, by na progu Trzeciego Tysiąclecia odnowić przyrzeczenia chrztu św., w których wyrzekliśmy się złego ducha i jego spraw, a przyrzekliśmy służyć Bogu w świętym Kościele katolickim". Ksiądz Biskup zadawał młodzieży pytania o wyrzeczenie się grzechu, zła, szatana i zapytał o wiarę.

Pod koniec Mszy św. Ksiądz Biskup wręczył delegacjom 30 młodych ludzi zapalone kaganki, a ci swoim ogniem zapalili 450 kaganków młodzieży zgromadzonej w kościele. Przy śpiewie Nie bój się, wypłyń na głębię oraz My jesteśmy na ziemi światłem Twym młodzież uniosła do góry zapalone kaganki jako symbol wiary na Trzecie Tysiąclecie.

Dowódca Jednostki Wojskowej podziękował za odprawienie Mszy św. i słowo Boże oraz zaprosił wszystkich na dalszy ciąg uroczystości do koszar. Tam po przyjęciu meldunku odsłonięcia popiersia Prymasa Polski dokonał płk Włodzimierz Potasiński z Warszawy, a poświęcenia dokonał ks. bp Jan Śrutwa. Na tablicy widnieje następujący napis: " W 55. rocznicę spotkania z Wojskiem Hrubieszowskim J. E. Biskupa Lubelskiego Stefana Wyszyńskiego. Odsłonięcia dokonali: Biskup Zamojsko-Lubaczowski prof. dr hab. Jan Śrutwa, Dowódca Wojsk Lądowych generał Broni Edward Piętrzyk. Hrubieszów 16.09.2001". Po wpisaniu się do Księgi Pamiątkowej odbyło się krótkie spotkanie z wojskiem oraz poczęstunek wojskową grochówką.

Ksiądz Biskup udał się do kościoła filialnego w Dziekanowie. Przedstawiciele rodzin z Dziekanowa, którzy związani są z ks. Stanisławem Staszicem, powitali bardzo ciepło przybyłego Gościa, prosząc o błogosławieństwo dla ich rodzin i pracy rolnika. To oni złożyli 20 ton zboża dla poszkodowanych w wyniku powodzi kilka lat temu i w tym roku. Mszy św. przewodniczył Ksiądz Biskup, a obsługę Liturgii przejęli rolnicy z Dziekanowa, którzy w procesji z darami złożyli kosz różnych wędlin. Ksiądz Biskup dokonał poświęcenia ogrodzenia kaplicy wykonanego wg projektu prof. dr. Wiktora Zina. W drodze do Hrubieszowa nawiedził cmentarz grzebalny w Dziekanowie, modląc się tam razem z ludem.

O godz. 11.40 Pasterz diecezji przybył do kościoła parafialnego, aby udzielić błogosławieństwa dzieciom uczestniczącym we Mszy św. Przedstawiciel parafii - dyrektor Szkoły Podstawowej nr I Roman Giergiel oraz Ksiądz Dziekan podziękowali Księdzu Biskupowi za nawiedzenie naszej parafii, za umocnienie nas modlitwą, Słowem Bożym i błogosławieństwem. Biskup Ordynariusz w bardzo ciepłych słowach podziękował wszystkim za trwanie w wierze Ojców, za miłość do Kościoła i za okazaną gościnę. Zespół dziecięcy "Lechici" wraz z wiernymi pożegnali Księdza Biskupa słowami pieśni: Hrubieszów żegna Cię, Hrubieszów kocha Cię, Hrubieszów dziękuje Ci.