Reklama

Memento mori krośnieńskiej fary

Niedziela przemyska 46/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Miesiąc listopad od pierwszych swoich dni (Uroczystości Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznego) w szczególny sposób przybliża nam prawdę o śmierci. Z jej nieuchronną rzeczywistością zderza się wtedy nie tylko człowiek wierzący, religijny, chrześcijanin. Nad cmentarnymi mogiłami swoich bliskich stają bowiem gromadnie ateiści i agnostycy, a wołanie zmarłych (memento mori - pamiętaj, że umrzesz) wcale ich nie oszczędza.
W krośnieńskiej farze są takie miejsca, które nie tylko w listopadzie, ale przez cały okrągły rok mówią o przemijaniu i marnościach tego świata, o nieuchronnej śmierci każdego człowieka, o Bożym sądzie, niebie, piekle i czyśćcu. Powyższa tematyka eschatologiczna zawarta jest w obrazach dużych rozmiarów, zawieszonych w nawie kościelnej pod arkadami bocznych kaplic oraz w samych kaplicach.
Przewodnim obrazem, ze względu na tematykę i monumentalne rozmiary, jest Memento mori, znajdujący się w kaplicy Matki Bożej Szkaplerznej. Jego wymowa stanowi klucz do odczytywania pozostałych płócien interesującej nas tematyki. Mówi bowiem o przemijalności ludzkiego życia i wszystkim, co się z nią wiąże. Tę przemijalność symbolizują różne rzeczy - atrybuty, na tle śmierci i wiecznego zbawienia, potwierdzonego Sądem Bożym. Obrazy Dzwon Śmierci i Nierządnica Babilońska (Niewiasta potępiona za grzechy zatajone), to sfera religijnych przestróg. Bóg wszystko widzi, słyszy i wie. Przed Nim niczego nie można zataić. Bóg Sędzia zna nawet występki brzucha i gardła, Cztery Rzeczy Ostateczne zawieszone w kaplicy Porcjuszów zawierają jednoznaczną przestrogę, która stanowi jedną z głównych prawd naszej chrześcijańskiej wiary - jest Śmierć, Sąd, Piekło, Niebo. Zwycięzcą śmierci i piekła jest Jezus Chrystus przez swoją zbawczą śmierć i zmartwychwstanie, a naszym zbawiennym ratunkiem pozostaje Jego Matka Wniebowzięta, ratująca dusze z czyśćca. Obraz ten jest tzw. kompozycją emblematyczną, ponieważ przedstawione sceny wiążą odpowiednie wstęgi z napisami. Ostatni z omawianych obrazów, Sąd Ostateczny w formie łuku, znajduje się na tęczy kościoła farnego i widziany jest z głównej nawy. Jego kulminacyjna wymowa łączy w sobie całą eschatologiczną treść wyżej wymienionych obrazów, odnosząc ją do wiszącego niżej na krzyżu Zbawiciela.
Historycy sztuki przyznają, że cały ten zespół obrazowy z XVII w. jest czymś niezwykłym w skali naszego kraju. Dopatrują się wzornictwa przede wszystkim w grafice niderlandzkiej i niemieckiej. Nieznani artyści, prawdopodobnie z miejscowej pracowni malarskiej (podobna istniała w nieodległym Bieczu), w niektórych obrazach dokonali swoistej „aktualizacji” tematycznej, wprowadzając w detalach (stroje, przedmioty użytkowe) elementy polskie. Wyraźnie to widać na obrazach Memento mori i Dzwon Śmierci.
Znawcy przedmiotu, tematykę przedstawionych obrazów nazywają „krośnieńską vanitas” (marność) i wiążą ją z postawą Polaków wobec śmierci na tle przeobrażeń religijnych, które miała rodzić reformacja, nauka Soboru Trydenckiego i kryzys państwa polskiego w XVII w. Dopatrują się też wpływu literatury i sztuk plastycznych z przełomu XVI i XVII w.; a z nich europejskiego promieniowania tematyki o przemijalności świata, w związku z wojną 30-letnią.
Przyjmując sugestie historyków sztuki, trzeba wyraźnie zaznaczyć, że krośnieńskie obrazy eschatologiczne w farnej świątyni mają swój podstawowy sens swego istnienia w tym, że sugestywnie przypominają wiernym podstawowe prawdy naszej wiary, na podobieństwo Biblii pauperum, już wcześniej stosowanej w sztuce sakralne.
Nie ulega wątpliwości, że przekraczając progi tego kościoła i odbierając wymowę jego wnętrza, zwłaszcza w listopadzie, o wiele głębiej możemy przeżywać kolejną prawdę naszej chrześcijańskiej wiary - „Wierzę w świętych obcowanie” - Komunię świętych - duchową łączność nas żyjących na tej ziemi, ze świętymi w niebie i duszami w czyśćcu cierpiącymi.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2005-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Święty od trudnych spraw

Arkadiusz Bednarczyk

Nie ma tygodnia, żeby na Marianki, do Wieczernika, nie trafiło świadectwo cudu lub łaski za sprawą św. Stanisława Papczyńskiego.

Więcej ...

#PodcastUmajony (odcinek 19.): Strzelaj. Nie spudłujesz

2024-05-18 19:30

Mat.prasowy

Co zrobić, żeby w ciągu dnia dusza nie zemdlała z głodu? Czy modlitwa może być jak proca? I co to właściwie ma wspólnego z przekąską i przystawką? Zapraszamy na dziewiętnasty odcinek „Podcastu umajonego” ks. Tomasza Podlewskiego o maryjnej modlitwie aktami strzelistymi.

Więcej ...

Prosimy Ducha Świętego o jedność

2024-05-19 12:44
Biskup Jacek Kiciński CMF

ks. Łukasz Romańczuk

Biskup Jacek Kiciński CMF

Tradycją już jest, że Archidiecezjalna Pielgrzymka Ludzi Pracy odbywa się w Henrykowie. Tym razem, przy strugach deszczu, Mszę przy Klasztorze Księgi Henrykowskiej odprawił bp Jacek Kiciński CMF.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Moc Ducha w Kościele

Wiara

Moc Ducha w Kościele

Uroczystość Zesłania Ducha Świętego

Kościół

Uroczystość Zesłania Ducha Świętego

Kiedy żyjemy według Ducha Świętego, Bóg jest...

Wiara

Kiedy żyjemy według Ducha Świętego, Bóg jest...

Nowenna do Ducha Świętego

Wiara

Nowenna do Ducha Świętego

10 mało znanych faktów o objawieniach w Fatimie

Wiara

10 mało znanych faktów o objawieniach w Fatimie

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Wiara

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Hiobowe wieści dla katechetów

Wiadomości

Hiobowe wieści dla katechetów

Litania nie tylko na maj

Wiara

Litania nie tylko na maj

Nowenna do św. Andrzeja Boboli

Wiara

Nowenna do św. Andrzeja Boboli