27 października 2005 r. w gmachu Wyższego Seminarium Duchownego w Łomży miała miejsce sesja naukowa pod tytułowym hasłem. Sesję poprzedziła Msza św. sprawowana w katedrze łomżyńskiej pod przewodnictwem bp. Stanisław Stefanka i z udziałem bp. Tadeusza Zawistowskiego.
Sesji przewodniczył ks. dr Wojciech Nowacki. Wśród uczestników znaleźli się przedstawiciele środowisk naukowych z Warszawy, Lublina, Szczecina, Ełku, Częstochowy i Łomży, uczestnicy sesji synodalnych, przedstawiciele zgromadzeń zakonnych, kapłani diecezji łomżyńskiej, alumni, parlamentarzyści, władze samorządowe, przedstawiciele instytucji, urzędów, zakładów pracy i stowarzyszeń. Sesję rozpoczął bp Stanisław Stefanek. W słowie wstępnym wskazał na potrzebę poznania historii diecezji w celu lepszego podjęcia zadań duszpasterskich czasu obecnego. Przyswajanie faktów z historii i udoskonalanie metod duszpasterskich powinno być połączone ze wzrostem duchowym, mającym swoje źródło w celebrowaniu i przeżywaniu Eucharystii. Tylko wtedy studiowanie historii i wzbogacanie warsztatu duszpasterskiego przyniesie pożądane owoce.
Sesji naukowej towarzyszyła wystawa poświęcona bp. Romualdowi Jałbrzykowskiemu, pierwszemu biskupowi łomżyńskiemu. Wprowadzenia i zachęty do obejrzenia wystawy dokonali: ks. dr Adam Szot, dyrektor archiwum archidiecezjalnego w Białymstoku i Ewa Rogalska z białostockiego oddziału IPN-u.
Pierwszym prelegentem był ks. prof. Czesław Krakowiak z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Temat referatu brzmiał: Eucharystia - centrum świętowania niedzieli. Prelegent zaznaczył we wstępie, że Jan Paweł II ogłaszając Rok Eucharystii, w sposób szczególny wskazał na troskę o przeżywanie dnia świętego i na znaczenie niedzielnej Eucharystii.
Kolejne referaty dotyczyły historii i dnia dzisiejszego diecezji łomżyńskiej. Ks. prof. Witold Jemielity przedstawił wykład: Powstanie diecezji łomżyńskiej. Prelegent zaznaczył, iż diecezja łomżyńska powstała w wyniku przeobrażeń politycznych naszego kraju. Zmiany polityczne nie pozostawały bowiem bez wpływu na losy struktur kościelnych.
Trzeci z prelegentów, ks. dr Józef Stanisław Łupiński przedstawił temat: 80-lecie diecezji łomżyńskiej. W swoim wystąpieniu skupił się w głównej mierze na posłudze poszczególnych biskupów łomżyńskich w historii diecezji.
Ostatni referat wygłosił ks. dr Dariusz Wojtecki z Białegostoku. Temat jego wystąpienia brzmiał: Postawy społeczno-religijne diecezjan łomżyńskich. Wykład nawiązywał do wydanego w 2005 r. opracowania: Postawy społeczno-religijne diecezjan łomżyńskich.