Ks. Paweł Staniszewski: - Czy mógłby Ksiądz na początku wyjaśnić, czym jest Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego?

Ks. Wojciech Osial: - Papież Benedykt XVI w piśmie Motu proprio z dnia 28 czerwca 2005 w sprawie zatwierdzenia i publikacji Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego stwierdził, że Kompendium chce być „pewnego rodzaju vademecum, które pozwoli osobom wierzącym i niewierzącym objąć jednym rzutem oka całą panoramę wiary katolickiej”. Vademecum to książka podręczna, zawierająca podstawowe informacje z jakiejś dziedziny życia. Interpretując łacińskie pochodzenie słowa, vade mecum, czyli „pójdź ze mną”, możemy powiedzieć, że Kompendium Katechizmu to pewien rodzaj przewodnika, który należy wziąć ze sobą, aby poznawać drogi wiary Kościoła katolickiego. Przewodnik ten, jak podkreśla, Papież, adresowany jest do wszystkich ludzi, zarówno tych wierzących, jak i niewierzących.

- Czy można więc powiedzieć, że Kompendium jest małym, podręcznym Katechizmem?

- Kompendium Katechizmu w swojej strukturze i układzie tematycznym jest wiernym odzwierciedleniem osiemsetstronicowego Katechizmu Kościoła Katolickiego. Jednak nie zastępuje ono Katechizmu ani nie jest do niego dodatkiem. We wprowadzeniu do tegoż Kompendium czytamy: „Kompendium nie jest dziełem odrębnym i nie zamierza w żaden sposób zastępować Katechizmu Kościoła Katolickiego: raczej nieustannie odsyła do niego (…). Kompendium zamierza ponadto rozbudzić odnowione zainteresowanie i zapał do samego Katechizmu, który swą objaśniającą mądrością i swym duchowym namaszczeniem pozostaje nadal tekstem podstawowym katechezy kościelnej dzisiaj”.

- Dlaczego Kościół opracował Kompendium Katechizmu?

- Żyjemy w świecie, w którym znajomość prawd naszej wiary wciąż pozostawia wiele do życzenia. Mocno podkreśla się osobiste doświadczenie Boga, spychając tym samym na plan nieco dalszy rozumowe poznanie treści wiary. Współczesna kultura, nacechowana subiektywizmem i relatywizmem, naraża jednocześnie rozumienie prawd wiary na niebezpieczne deformacje i zniekształcenia. Człowiek zaczyna sam wybierać i na swój sposób interpretować prawdy wiary. Doskonale widać to w odniesieniu do selektywnego przyjmowania nauki moralnej Kościoła. Wobec tych wyzwań Kościół, publikując Kompendium, pragnie jasno i precyzyjnie przypominać wszystkim całą swoją naukę o wierze w Boga.
Wyrazem troski o przekaz zdrowej doktryny wiary było opracowanie w 1992 r. Katechizmu Kościoła Katolickiego. Katechizm ten jednak był dziełem stosunkowo trudnym dla współczesnego człowieka. Dość długie i trudne opracowania tematów nie sprzyjały powszechnej lekturze. Narodziła się więc potrzeba katechizmu bardziej syntetycznego i krótkiego, który w prostej i jasnej formie zawierałby wszystkie istotne prawdy wiary i moralności katolickiej. Wychodząc naprzeciw takiemu zapotrzebowaniu, Jan Paweł II powołał w lutym 2003 r. specjalną komisję, która, pracując pod przewodnictwem kard. Josepha Ratzingera, Prefekta Kongregacji Nauki Wiary, w ciągu 2 lat opracowała tekst Kompendium dla całego Kościoła.

- Jaka jest struktura Kompendium?

- Kompendium Katechizmu ma strukturę dialogu, składającą się z 598 pytań i odpowiedzi. Jak czytamy we wprowadzeniu, „chodzi o zaproponowanie idealnego dialogu między nauczycielem i uczniem za pośrednictwem przynaglającej sekwencji pytań, które wciągają czytelnika, zapraszając go do odkrywania prawd swojej wiary”. Z pewnością odnajdujemy tutaj nawiązanie do starego katechetycznego rodzaju literackiego, posługującego się pytaniami i odpowiedziami. Taka struktura pozwoliła również zredukować tekst dużego Katechizmu do rzeczy istotnych. Ma to szczególne znaczenie w dzisiejszym świecie. Współczesny człowiek poszukuje konkretnych odpowiedzi na konkretne pytania. Kompendium przychodzi w takiej sytuacji z pomocą. Na każde pytanie daje szybką odpowiedź. Co więcej, pytania się zazębiają i prowokują do dalszej lektury; są naprawdę interesujące.

- Przeglądając tekst Kompendium, zauważamy obecność obrazów religijnych, pochodzących z bogatej tradycji chrześcijańskiej ikonografii.

- Co więcej, według zalecenia autorów, obrazy te muszą być jednakowe we wszystkich tłumaczeniach na całym świecie. Nie chodzi tutaj o proste przyozdobienie książki, aby była łatwiejsza i piękniejsza. Załączone obrazy są przede wszystkim przekazem prawdy religijnej. We wprowadzeniu czytamy, że „także obraz jest przepowiadaniem ewangelicznym. (…) Dzisiaj bardziej niż kiedykolwiek, w cywilizacji obrazu, obraz sakralny może wyrażać dużo więcej niż samo słowo”. Skuteczność oddziaływania obrazu jest duża. Ogólnie przyjmuje się, że obraz jest trzykrotnie skuteczniejszym środkiem przekazu niż czytanie tekstu. Zawarte w Kompendium obrazy nawiązują do treści poszczególnych działów tegoż Kompendium i wyrażają głęboką teologiczną treść. Możemy zasmakować tego bogactwa, pomagając sobie opisami znajdującymi się przy każdym z obrazów. Zachętą i przykładem niech będzie pierwszy obraz przepięknej ikony Chrystusa z XVI wieku z monasteru, z Góry Athos. Za pomocą załączonego tam opisu możemy odczytać przebogatą treść naszej wiary w Chrystusa.

- Zaskakujące dla niektórych może być to, że w ostatniej części Kompendium znajdują się teksty modlitw oraz wybrane formuły katechetyczne, dotyczące prawd nauki katolickiej. Przecież to nie jest książeczka do nabożeństwa.

- To też jest bardzo cenny zamysł autorów Kompendium. Wielu z nas narażonych jest na zapomnienie tekstów pacierzowych. Modlimy się spontanicznie, modlimy się własnymi słowami, modlimy się z Pismem Świętym, i trzeba nam również modlić się tradycyjnymi tekstami modlitw Kościoła. Kompendium zachęca do odkrycia piękna i znaczenia tych modlitw. Modlitwy te, powtarzane przez ludzi na całym świecie, pozwalają nam doświadczać wspólnoty i jedności Kościoła, który, choć w różnych językach, zawsze modli się tekstem tej samej modlitwy. Znajdujemy również przypomnienie modlitw w języku łacińskim. Dla niektórych, może to rodzić trochę nostalgii i sentymentu, ale nade wszystko jest to kolejny znak jedności Kościoła modlącego się przez wieki jednym wspólnym językiem. Obok modlitw wspólnych mamy okazję powtórzyć sobie formuły prawd nauki katolickiej. To zachęta, aby przypomnieć sobie uczynki miłosierne co do ciała, uczynki co do duszy, siedem darów Ducha Świętego…

- Pamiętam, że na zakończenie prezentacji Kompendium Katechizmu w Sali Klementyńskiej Papież Benedykt XVI wręczył jego tekst przedstawicielom duchowieństwa i ludzi świeckich. Otrzymali je kardynał, biskup, kapłan, diakon, zakonnik, zakonnica, rodzina i przedstawiciele młodzieży, dzieci, nauczycieli religii oraz osoba pracująca w duszpasterstwie parafialnym.

- Tak właśnie było. Ale to też posiada konkretny zamysł Kościoła. Można powiedzieć, że w ten sposób Kompendium zostało przekazane wszystkim ludziom. Wśród nich jestem i ja. To ode mnie zależy, co z tym darem zrobię. Może to będzie prawdziwe vademecum życia, które zabiorę z sobą w drogę ku poszukiwaniu prawdy, a może to będzie tylko kolejna książka na wystawie w księgarni bądź na półce w domu? Jest to ostatnie i najtrudniejsze pytanie Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego, na które muszę sam sobie dać odpowiedź postawą swojego życia.

- Bóg zapłać za rozmowę.