Reklama

„PRL - życie ściśle kontrolowane”

To wszystko jest w naszej pamięci

„Są sprawy, które raz jeszcze trzeba przemyśleć i przedyskutować, ale czy potrafimy mówić o nich, zamykając w sobie emocje?” - zastanawiał się dr hab. Roman Doktór, prorektor KUL-u, otwierając 23 listopada sesję naukową pt. „PRL - życie ściśle kontrolowane”. Sympozjum zorganizowane przez Koło Naukowe Historyków Studentów KUL, IPN oraz Katedrę Historii Najnowszej i I Katedrę Historii Nowożytnej wpisało się w szereg inicjatyw, które ułatwiają spotkanie z przeszłością.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W ostatnich dniach listopada w gmachu KUL-u umieszczono ekspozycję dokumentów, pt. „Z archiwum IPN...”, „przekazującą na przykładzie Lubelszczyzny charakter zasobu archiwalnego pozostawionego przez byłe służby specjalne Polski Ludowej i instytucje pozostające na ich usługach”. Obok informacji o genezie i przeznaczeniu struktur „bezpieczeństwa”, działających w okresie Polski Ludowej, np. UB, przemianowanego w latach 50. na SB, jednostek MO, ORMO i innych, znalazły się tam więc archiwalia pozyskane od policji, aresztów śledczych i aresztów zakładów karnych, sądów, prokuratur, byłych OKBZpNP (Oddziałowych Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu), unikatowe zdjęcia oraz opisy losów ofiar i współpracowników systemu. Historia Polski w okresie 1939-89 obfitowała w wydarzenia, które dziś trudno udokumentować, z racji, jak informowali autorzy wystawy, prowadzonej przez SB planowej akcji niszczenia dokumentów na przełomie lat 1989/90. Dlatego też pozostało mniej materiałów z czasu po 1956 r.: dowodów walki z Kościołem, opozycją i członkami „Solidarności”.
Wystawa uzupełniała treść obrad, które, jak mówił prof. dr hab. Mirosław Piotrowski z KUL-u, zorganizowano dzięki „inicjatywie oddolnej”, tzn. pochodzącej od studentów. Korzystając z pomocy wykładowców, nawiązali oni kontakt z lubelskim oddziałem IPN, który udostępnił materiały na wystawę oraz filmy do prezentacji w dniu sesji. Były to m. in.: Grupa D - o inwigilacji księży, Uderzyć w aktorów, Rozpoznawać! Wykrywać! Zapobiegać! Pod okiem bezpieki 1956-89 i Poznań 1956 r. Joanna z Koła Historyków dodała, że pomysł na taką „prawdziwą” sesję zrodził się po zorganizowanym w poprzednim roku spotkaniu pt. „Obywatelu, co ty wiesz o PRL-u?”. Wykładowcy, zaproszeni wówczas „na zwierzenia”, chętnie dzielili się swoimi wspomnieniami z tamtego okresu. Aby „zarazić zebranych klimatem politycznym” i zachęcić do udziału w sesji, Koło zorganizowano kilka dni wcześniej projekcję dokumentu Jacka Kurskiego Nocna zmiana. Zainteresowanie było ogromne, bo film, jak mówiła Joanna, wzbudzał kontrowersje. Przygotowania do tegorocznego zagłębienia się w atmosferę życia kontrolowanego trwały kilka miesięcy. Wysłano zaproszenia i niemal do ostatniej chwili organizatorom towarzyszyła niepewność co do aktualności ostatecznej listy prelegentów. Był dreszczyk emocji, bo goście to znakomici naukowcy, pracownicy IPN i uczelni, także lubelskich.
Obrady podzielono na 4 części. Wykładowcy starali się przystępnie opisywać specyficzną atmosferę PRL-u, zwłaszcza dlatego, że wśród rzeszy słuchaczy byli też licealiści. Mówili m.in.: prokurator Andrzej Witkowski z Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie (Przestępcza działalność w ramach struktur Resortu Spraw Wewnętrznych PRL) i prof. M. Piotrowski, który opowiadał o środowiskach tzw. katolików społeczno-postępowych, przybliżając specyfikę „misji” organizacji powołanych do rozbijania jedności Kościoła. Teatralizacja życia politycznego, cenzura, likwidacja prywatnej własności, próby walki z Kościołem to wiele mówiące hasła, dokładnie omówione przez prof. dr. hab. Janusza Wronę z UMCS.
Szczególnie przejmująco wybrzmiał w murach uczelni Jana Pawła II wykład Marka Lasoty Działalność Wydziału IV SB wobec kard. Karola Wojtyły. Pracownik krakowskiej sekcji IPN wypowiedział najważniejsze kwestie dotykające metod inwigilacji przyszłego papieża. Odczytał m.in. dokument zawierający do absurdu szczegółowe instrukcje dla agenta, któremu „pod opiekę” przydzielono ks. Karola Wojtyłę. W kontekście tematu religia - władza plasowały się przedstawione przez dr. hab. Jana Zaryna z Warszawy refleksje na temat listu biskupów polskich do niemieckich, wystosowanego 18 listopada 1965 r. Fakt wysłania listu, jak wskazał Prelegent, szczególnie obciążył prymasa S. Wyszyńskiego. Gnębiono go psychicznie, kształtując mu negatywną opinię wśród społeczeństwa. Przedstawiano jako zdrajcę narodowego, który lekceważy pamięć o II wojnie światowej i nie jest godny nazywania siebie Polakiem. Wciągającą lekcją historii okazał się wykład dr. Sławomira Poleszaka z Lublina, który szczegółowo przedstawił problem walki władz komunistycznych z polskim podziemiem niepodległościowym. Pracownik IPN nakreślił fakty ukazujące w porządku chronologicznym politykę władz Związku Sowieckiego wobec trzech form organizacji: AK, podziemia poakowskiego (istniejącego po 1945 r.) i samodzielnych grup partyzanckich. Były one planowo niszczone przez aparat bezpieczeństwa przy pomocy NKWD i UB.
Klamrą spinającą obrady były wystąpienia profesorów, którzy skupili uwagę na czasach żywych w pamięci słuchaczy: Jerzego K. Eislera z warszawskiego oddziału IPN, który mówił o Sierpniu 1980 r., Andrzeja Paczkowskiego - Wiceprzewodniczącego Kolegium IPN (Stan wojenny w świetle najnowszych badań) i dr. hab. Antoniego Dudka z warszawskiego IPN. Prof. A. Dudek, reprezentujący także UJ, poddał refleksji rok 1989, patrząc z perspektywy szesnastu lat.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2006-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Fatima: władze sanktuarium przestrzegają przed fałszywymi stronami w sieci

2025-08-27 20:02

Adobe Stock

Rektorat Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej w Fatimie przestrzegł wiernych przed oszustami, którzy pojawiają się w sieciach społecznościowych podszywając pod władze tego portugalskiego sanktuarium maryjnego. Wskazano na potrzebę uświadomienia społeczeństwa przez rosnącą w sieci internetowej liczbą stron, profili oraz grup, które próbują naśladować oficjalne strony sanktuarium fatimskiego.

Więcej ...

2 600 km za dobrą żonę, czyli o zaręczynach i ślubach w drodze na Jasną Górę

2025-08-27 18:59

Niedziela Łódzka

W czasie pielgrzymki na Jasną Górę żonę lub męża można sobie wymodlić, poznać i poślubić. - Przy okazji przeprowadzić test; czy ta „upatrzona druga połowa” nie jest przypadkiem „siebielubkiem”, marudą, czy rano z uśmiechem wstanie i maszeruje, a może potrafi śpiewać - dopowiadają nowożeńcy. Oświadczyny czy śluby to jedne częstych wydarzeń podczas pielgrzymek pieszych czy rowerowych na Jasną Górę.

Więcej ...

Fatima: władze sanktuarium przestrzegają przed fałszywymi stronami w sieci

2025-08-27 20:02

Adobe Stock

Rektorat Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej w Fatimie przestrzegł wiernych przed oszustami, którzy pojawiają się w sieciach społecznościowych podszywając pod władze tego portugalskiego sanktuarium maryjnego. Wskazano na potrzebę uświadomienia społeczeństwa przez rosnącą w sieci internetowej liczbą stron, profili oraz grup, które próbują naśladować oficjalne strony sanktuarium fatimskiego.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Tylko prawdziwa miłość może uzdrowić

Wiara

Tylko prawdziwa miłość może uzdrowić

Nowenna do św. Augustyna

Wiara

Nowenna do św. Augustyna

Żyła dla syna

Święci i błogosławieni

Żyła dla syna

Nowe informacje w sprawie strzelaniny w USA. Napastnik...

Wiadomości

Nowe informacje w sprawie strzelaniny w USA. Napastnik...

Odnaleziona Siostra Dorota apeluje: Uważajcie na oszustów

Kościół

Odnaleziona Siostra Dorota apeluje: Uważajcie na oszustów

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej

Wiara

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej

Siostra Dorota odnaleziona!

Kościół

Siostra Dorota odnaleziona!

Nowenna ku czci św. Moniki

Wiara

Nowenna ku czci św. Moniki

Zaginęła siostra zakonna. Zgromadzenie i policja prosi o...

Kościół

Zaginęła siostra zakonna. Zgromadzenie i policja prosi o...