Konsekracja

Państwo Piotrowscy mają głębokie poczucie, że ich życie jest w swoisty sposób konsekrowane Bogu.
- Czujemy i wiemy - mówi Ingrid - że nasze życie jest poświęcone Bogu, chociaż nie w ścisłym zakonie. To jest służba Bogu, która wcale nie jest taka łatwa, dlatego że człowiek świecki, żyjąc w świecie, jakoś tak szybciej o Bogu zapomina. To wymaga pracy nad sobą.
Fakty pokazują, że nie są to słowa rzucone na wiatr. Idea całkowitego poświęcenia swego życia Stwórcy musi być w nich głęboko zakorzeniona, skoro potrafili nią w tak skuteczny sposób zarazić swoje dzieci. Córka Renata jest w Zgromadzeniu Sióstr Urszulanek SJK (urszulanki szare), a druga córka - Katarzyna, dziś s. Maria Benedykta od Miłosierdzia Bożego - u Karmelitanek w Tryszczynie. Syn Mirosław nie jest zakonnikiem, ale też gorliwie służy Bogu. Jest profesorem, kierownikiem katedry historii najnowszej na KUL-u, a do tego europarlamentarzystą. Można go usłyszeć w Radiu Maryja i w Telewizji Trwam.

Zakon, nie-zakon

Co to jest ten Trzeci Zakon? To w istocie nie zakon, ale wspólnota czy stowarzyszenie świeckich związane z jakąś rodziną zakonną (w tym przypadku z Franciszkanami), w której po „pierwszym zakonie”, czyli zakonnikach, i „drugim zakonie”, czyli siostrach zakonnych, świeccy stanowią „trzecią grupę”. Przełożona wspólnoty przy parafii pw. Najświętszego Zbawiciela wyjaśnia:
- Nie jest to zakon w ścisłym sensie. Nie składamy uroczystych ślubów ubóstwa, posłuszeństwa i czystości, ale składamy profesję, mamy Regułę, Konstytucje i naszym zadaniem jest dążenie do życia doskonałego.
Ich profesja brzmi tak: „Ja,..., dzięki łasce, którą mnie Pan obdarzył, odnawiam moje obietnice chrztu św. i poświęcam się na służbę Jego królestwa. Przyrzekam żyć Ewangelią Pana naszego Jezusa Chrystusa w moim świeckim stanie przez cały czas mojego życia we Franciszkańskim Zakonie Świeckich, zachowując jego Regułę. Łaska Ducha Świętego, wstawiennictwo Najświętszej Maryi Dziewicy i św. Ojca naszego Franciszka oraz braterska wspólnota niech będą mi zawsze pomocą, abym osiągnął doskonałość chrześcijańskiej miłości”.

Świecka duchowość

„Reguła i życie Franciszkanów Świeckich jest następujące: zachowywać Ewangelię Pana naszego Jezusa Chrystusa, naśladując św. Franciszka z Asyżu, dla którego Chrystus był natchnieniem i centrum życia w odniesieniu do Boga i ludzi. (...) Franciszkanie Świeccy są ponadto zobowiązani do częstego czytania Ewangelii, przechodząc od Ewangelii do życia i od życia do Ewangelii” - tak mówi Reguła w punkcie 4.
Jeśli spojrzeć uważnie, okazuje się, że członkowie Trzeciego Zakonu nie ślubują niczego, do czego nie byłby zobowiązany w sumieniu każdy chrześcijanin. Różnica polega jedynie na pewnym szczególnym poświęceniu się Bogu i ukonstytuowanej formie zobowiązań oraz na pewnych akcentach duchowości specyficznie franciszkańskiej. Można więc powiedzieć, że tercjarze to świeccy ludzie, decydujący się przeżyć swe świeckie powołanie ze szczególną intensywnością.
Pośród wielu elementów ich duchowości można wskazać niektóre specyficznie franciszkańskie, jak: pójście za Chrystusem na wzór św. Franciszka, pokuta i nawrócenie, rozmiłowanie w rozważaniu Męki Pańskiej i Wcielenia, szacunek dla stworzenia, budowanie pokoju w świecie, radość franciszkańska, wspólnota braterska.
W czasach posoborowych ich życie w stanie świeckim jest mocno podkreślane. Janusz wyjaśnia:
- Już od wielu lat akcent w Trzecim Zakonie jest położony na świeckość, na dążenie do doskonałości, pogłębione życie duchowe i apostolstwo. Dlatego nie mamy absolutnie obowiązku chodzić inaczej ubrani niż inni świeccy, choć dawniej nosiło się często takie półhabity. Dziś naszym jedynym znakiem jest noszona odznaka franciszkańska.
Modlitwa jest przez tercjarzy traktowana bardzo poważnie i poświęcają na nią wiele czasu.
- Jeśli chodzi o modlitwę - tłumaczy pani Piotrowska - dawniej było obowiązkowe oficjum 12 Ojcze nasz z rozważaniem Męki Pańskiej. W tej chwili na pierwszym miejscu stawiana jest Liturgia Godzin. Jeśli ktoś z jakiegoś powodu jej nie sprawuje, odmawia oficjum 12 Ojcze nasz. Brewiarz odmawiamy z czterotomowego brewiarza kapłańskiego. Oczywiście, nie jesteśmy zobowiązani do odmawiania wszystkich godzin brewiarzowych, ale ja sobie nie wyobrażam inaczej…

Jak to było

Na przestrzeni stuleci Trzeci Zakon przechodził wzloty i upadki, jednak trwał mocno. Tradycja franciszkańska uznaje za datę jego powstania 1221 r. Założył go sam św. Franciszek. Pierwotnie używano nazwy „Zakon Braci i Sióstr od Pokuty” lub nazw podobnych. Formalnie „trzecią regułę św. Franciszka” zatwierdził papież Mikołaj IV w 1289 r. Przetrwała ona prawie 600 lat. Dopiero w 1883 r. papież Leon XIII uwspółcześnił Regułę. Po Soborze Watykańskim II nastąpił powrót do źródeł i rewizja prawodawstwa, co zaowocowało odnowioną Regułą zatwierdzoną w 1978 r., niemal przed samą śmiercią, przez Pawła VI. Nowe Konstytucje z kolei zostały zatwierdzone w 1990 r.
Tercjarzami byli wszyscy papieże, począwszy od Piusa IX do Jana XXIII. Był nim również kard. Wyszyński.
- Mnie również Bóg pozwolił rozmiłować się we wspaniałym wzorze św. Franciszka. Jestem tercjarzem franciszkańskim od czasów kleryckich - mówił Prymas Tysiąclecia 1 sierpnia 1971 r. na Jasnej Górze z okazji 750-lecia tercjarzy św. Franciszka.
Trzecie zakony w ogólności, nie tylko ten franciszkański, który był pierwszy, wywodzą się z grup pokutników, żyjących w cieniu zakonów. Mają swoje korzenie w czasach, gdy dość rozpowszechnione było przekonanie, iż tylko życie zakonne jest pełną odpowiedzią na powołanie zawarte w Ewangelii. W rzeczywistości tak nie jest i dziś Kościół dobrze to rozumie. Można być w pełni uczniem Jezusa, żyjąc w każdym stanie. Dlatego właśnie dziś odchodzi się od koncepcji Trzeciego Zakonu jako „życia zakonnego poza murami klasztoru” i mocno podkreśla się jego świecki charakter.

U nas

W dawnych latach wspólnoty tercjarzy tworzyły się przy poszczególnych klasztorach. W Polsce pierwsze wspólnoty przy klasztorach franciszkańskich pojawiły się już w 1230 r. Aktualnie, od 1992 r.
Polska podzielona jest na 14 regionów. Kilkanaście grup istniejących na terenie naszej diecezji należy do regionu szczecińskiego, bowiem dzisiejsze regiony zasadniczo pokrywają się z granicami metropolii. Są wyjątki. Obecnie wspólnoty z Zielonej Góry i Nowej Soli myślą o przeniesieniu się do regionu wrocławskiego, ze względu na odległość.
Ingrid i Janusz Piotrowscy wstąpili do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich w 1983 r., a profesję złożyli w 1984 r.
- Na początku w Zielonej Górze były tylko dwie parafie. I w tym czasie - wspomina Janusz - bodajże w 1948 r. powstała wspólnota przy parafii pw. św. Jadwigi. Następnie w 1962 r. powstała druga wspólnota franciszkańska przy parafii pw. Najświętszego Zbawiciela. Niedawno obchodziliśmy jej czterdziestolecie. Niestety, obecnie mamy mało powołań.
Ingrid dodaje:
- W ostatnich latach pozytywny wpływ na rozwój Trzeciego Zakonu w Zielonej Górze wywarła obecność Ojców Franciszkanów. Przy ich parafii istnieje prężna wspólnota.
A braterska wspólnota, według duchowości franciszkańskiej, ma ogromne znaczenie. Ingrid z uśmiechem zapewnia:
- Najszczęśliwsza zawsze jestem, gdy spotykamy się wspólnie z braćmi i siostrami z regionu… rekolekcje, odnowienie profesji. To są piękne chwile. Zawsze cieszę się, uważam za łaskę, że wstąpiłam do Trzeciego Zakonu.
Jan Paweł II też się nimi cieszył. 5 listopada 1978 r. w Asyżu mówił: „Mówię Wam to, co czuję w głębi serca: Papież wdzięczny Wam jest za Waszą wierność Waszemu franciszkańskiemu powołaniu. Papież wdzięczny Wam jest za Waszą działalność apostolską i ewangeliczną misję. Papież dziękuje Wam za Wasze modlitwy za niego i według jego intencji”.

* * *

Kontakt z Ingrid i Januszem Piotrowskimi w sprawie Trzeciego Zakonu, tel. (0-68) 320-85-25.