Monika Poręba-Zadrożna: - Diecezjalne Sanktuarium Maryjne w Krzeszowie powoli wraca do dawnej świetności. Po wielu latach starań diecezja legnicka otrzymała pieniądze z Unii Europejskiej na renowację opactwa pocysterskiego. Jak duże są to środki?

KS. JÓZEF LISOWSKI: - W ramach projektu „Rewaloryzacja Zespołu Opactwa Cystersów wraz z Otoczeniem w Krzeszowie” otrzymaliśmy 9 646 425 zł plus wkład własny diecezji, który wynosi 3500000 zł. Jak łatwo policzyć mamy ponad 13 milionów złotych. Te pieniądze zostaną wykorzystane na kompleksową inwentaryzację i konserwację obiektów opactwa pocysterskiego w Krzeszowie. Zostanie m.in. przeprowadzona renowacja sztukaterii, obrazów, rzeźb. Znaczna część funduszy zostanie przeznaczona na remont klasztoru Sióstr Benedyktynek. Jest to okazja, aby wspomóc siostry nie tylko w dziele troski o Krzeszów, ale również do budzenia powołań, do szukania nowych kandydatek do zakonu.

- Co dokładnie zostanie wyremontowane dzięki pieniądzom z Unii Europejskiej w klasztorze Sióstr Benedyktynek?

- W klasztorze zostaną wymienione m.in. ciągi sanitarne, będzie położona nowa instalacja elektryczna, będzie też położona nowa elewacja budynku, renowacji poddanych zostanie również ponad 270 okien klasztoru.

- Remontu wymaga również najstarsza część klasztoru wraz z tzw. salą gotycką.

- Sala jest przepiękna, dziś jest wykorzystywana na spotkania. Kiedy przyjeżdża wielu gości, można podać obiad dla ponad 150 osób. Chcemy tam utworzyć nowoczesne centrum konferencyjne wraz z zapleczem kuchennym. Obecnie przygotowanie obiadu dla wielu gości wymaga bardzo dużo pracy i zaangażowania sióstr.
Posiłek - nie ukrywam - zrobiony w klasztorze, jest czymś wyjątkowym. Siostry mają własny chleb, mleko, masło. Jest to klasztor, który prowadzi gospodarstwo rolne. Liczę, że w przyszłości produktów wytwarzanych w tym gospodarstwie będą mogli spróbować pielgrzymi i turyści, którzy przyjadą do Krzeszowa. Ponadto wydzielona część klasztoru zostanie zaadaptowana na pokoje gościnne, oferujące 25 miejsc noclegowych.

- Za uzyskane środki z Unii Europejskiej w bazylice Matki Bożej Łaskawej zostaną wyremontowane słynne organy, odnowione też będą freski. Już dziś, odwiedzając sanktuarium, można zobaczyć zmontowane potężne rusztowania.

- Tak to prawda. Dla pielgrzymów i turystów przyjeżdżających do Krzeszowa rusztowania są znakiem pewnego życia. Widać, jak one przesuwają się z jednej części bazyliki do drugiej. Obecnie cały tył świątyni jest zasłonięty przez rusztowania, które jak pajęczyna okalają organy Michaela Englera. Ten XVIII-wieczny światowej klasy instrument, dzięki gruntownej odnowie, powróci do pierwotnego wyglądu i brzmienia. Warto w tym miejscu podkreślić, że na te organy przez całe lata pisane były specjalne partytury. Na odnowionym instrumencie będzie można wykonywać utwory, które dla tego sanktuarium były tworzone. Co więcej można będzie organizować Festiwal Muzyki Barokowej. Przypuszczam, że pierwszy taki koncert mógłby się odbyć pod koniec listopada 2007 r.

- Oprócz słynnych organów, w bazylice odnowione zostaną również kolejne partie fresków.

- Prowadzone prace to renowacja, uzupełnianie, poprawianie tak, aby freski, które przez 300 lat były wielką lekcją historii zbawienia, lekcją opowiadającą o życiu Pana Jezusa i świętych, dziś na nowo do ludzi przemawiały. Wkrótce uruchomiony zostanie portal internetowy w kilku językach. Dzięki niemu wielu pielgrzymów czy turystów, zanim przyjedzie do Krzeszowa, będzie mogło wirtualnie wybrać się na wycieczkę po opactwie i dokładnie obejrzeć freski w bazylice, które niegdyś były tzw. Biblos pauperum, czyli Biblią ubogich, ludzi, którzy nie umieli czytać. Dziś umiemy czytać, ale żyjemy w świecie obrazków. Jestem głęboko przekonany, że po przyjeździe do sanktuarium wielu na nowo odkryje to piękno.

- Zmieni się klasztor, zmieni się bazylika, zmieni się również otoczenie opactwa pocysterskiego.

- Powstaną tereny zielone z alejkami, ustawione zostaną również stylizowane ławki i lampy. Remont zakończy się pod koniec przyszłego roku.

- Prac w opactwie krzeszowskim jest bardzo dużo, zatem można powiedzieć, że jest to pierwszy etap remontów.

- Tak. Nie ukrywam, że składamy wnioski na drugi etap remontu opactwa krzeszowskiego na lata 2007- 2013. Liczymy na środki finansowe, które pozwolą nam zbudować niedaleko od murów opactwa, dokładnie na terenie dawnej cegielni dom pielgrzyma z gościńcem dla młodzieży. Tam w 77 pokojach różnej wielkości będzie mogło korzystać z noclegu ponad 120 osób. Dla potrzeb osób niepełnosprawnych zostanie dostosowanych 7 pokoi. Ponadto będzie sala restauracyjna na 130 osób.
W II etapie chcemy też w klasztorze Sióstr Benedyktynek przeprowadzić m.in. renowację wewnętrznych tynków barokowych, detali sztukatorskich, posadzek kamiennych i barokowych podłóg drewnianych i obrazów.

- Czy w II etapie prac odnowiona zostanie unikatowa na skalę europejską droga krzyżowa?

- Naturalnie. Kalwaria krzeszowska, zbudowana w XVII wieku, składa się z 32 stacji położonych na odcinku ponad 5 km. Oprócz tego do dawnej świetności chcemy przywrócić m.in. drewniany pawilon na wodzie, jedyny zachowany tego rodzaju budynek w Europie. W nim zostaną odnowione polichromie, sztukaterie i obrazy. Będą nowe okna, drzwi, a także dach. W tym miejscu warto powiedzieć, że opactwo, aby mogło spełniać swoją wielowarstwową rolę, mogło być miejscem modlitwy, spotkań, odpoczynku wymaga zarówno domu dla młodzieży, jak również dobrego hotelu. Chcemy, aby pielgrzymki i turyści, którzy w okresie zimowym chcą korzystać z uroków przepięknych gór, mikroklimatu, jaki tam panuje, mieli także okazję na refleksję i medytację w sanktuarium Matki Bożej Łaskawej.

- Księże Kanclerzu, to zostanie dopiero zrobione, ale nie należy zapominać, że w opactwie pocysterskim wiele zmian można już dostrzec.

- Chociażby odnowiony kościół św. Józefa, przepiękny kościół bracki. Tam można już w sposób widzialny dotykać łaski Bożej i opieki św. Józefa. Myślę, że wizja Michaela Willmanna zawarta w malowidłach w tej świątyni jest zaczątkiem nieba, do którego każdy z nas na swój sposób się przygotowuje. Będąc w Krzeszowie, każdy powinien do niego wejść, zatrzymać się, popatrzeć, jak wspaniałą wizję tworzono przed 300 laty i jak tak wizja odpowiada dzisiejszym czasom.
Sercem opactwa jest bazylika z obrazem Matki Bożej Łaskawej. Prace, które byłe tam przez ostatnie lata czynione - jeśli chodzi o renowację pięknych fresków - to zasługa wielu ludzi. Warto wspomnieć w tym miejscu: Ryszarda Miklińskiego - generalnego konserwatora zabytków, który o Krzeszowie zawsze pamiętał; Andrzeja Kubika - wojewódzkiego konserwatora zabytków; Wojciecha Kapałczyńskiego - kierownika Oddziału Zamiejscowego Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w Jeleniej Górze oraz byłego posła Olgierda Poniźnika. Wszyscy pomagali nam zdobyć pieniądze na renowację opactwa pocysterskiego w Krzeszowie.

- Księże Kanclerzu, po co to wszystko, te kilkuletnie zabiegi, starania...

Mnie wielokrotnie pytano, dlaczego Unia Europejska dała tak duże fundusze. Odpowiedź jest bardzo prosta. Krzeszów powoli staje się miejscem duchowej odnowy, bo tam przychodzi się do domu Matki Bożej pełnej łask. Jest to też spotkanie z najstarszą w Polsce ikoną Matki Bożej Łaskawej. Krzeszów po prostu przemawia, przecież tam przez tyle wieków modliło się tak wielu ludzi. Kard. Joachim Meisner z Kolonii w latach dziecięcych pielgrzymował wraz z mamą do Krzeszowa. W sanktuarium Matki Bożej Łaskawej obchodził też 25-lecie sakry biskupiej. Wówczas powiedział mi takie zdanie: „Joseph pamiętaj, Krzeszów powinien stanowić dla was to, czym dla wielu innych nacji są ich narodowe sanktuaria. Przez całe wieki ludzie pielgrzymowali do Krzeszowa. Cieszę się, że również dzisiaj tu pielgrzymują zarówno Niemcy, Czesi, Serbołużyczanie i Polacy. Wszyscy próbują w Krzeszowie odnaleźć to, co po łacinie nazywa się genius loci - geniusz miejsca, to, co cystersi stworzyli jako połączenie sacrum - świętości z czasem i przestrzenią”.
Tak właśnie Krzeszów, z całą teologią kaplic i kapliczek, obrazem Matki Bożej Łaskawej w głównym ołtarzu i w podziemiach z repliką Grobu Pańskiego, jest odbierany jako jedność czasowa i przestrzenna. Nie ukrywam, że o Krzeszowie mógłbym opowiadać bardzo dużo. Po prostu Krzeszów to moje życie...

- Dziękuję za rozmowę.