Reklama

Kartka z kalendarza

Przemyśl - 1920

W czerwcu 1920 r. do Przemyśla przyjechał przedstawiciel francuskiej misji wojskowej w Polsce. Jej celem było „nawiązanie stosunków z Zarządem Gminy”, toteż spotkał się on z burmistrzem Józefem Kostrzewskim.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W pierwszych dniach lipca w dzienniku Ziemia Przemyska został zamieszczony artykuł W szeregi, w którym czytamy: „... Za mało jeszcze zgłosiło się do O. L. O., za mało rzucono grosza ofiarnego, za mało jeszcze energii wykazaliśmy w formułowaniu siły, której celem jest zgnieść nieprzyjaciół naszych na jakimkolwiek froncie się znajdują...”.
Kilka dni później na błoniach Wilcza miała miejsce przysięga członków Obywatelskiej Legii Ochotniczej. Po zakończeniu Mszy św. do ochotników przemówił bp Karol J. Fischer, który apelował o wytrwanie w „poświęceniu dla Ojczyzny”. Następnie przysięgę odebrał porucznik Doskowski. Organem, który latem i jesienią 1920 r. odgrywał w grodzie nad Sanem niezwykle istotną rolę, był Powiatowy Oddział Propagandy. Na jego czele stał przedstawiciel Komitetu Propagandy Armii Ochotniczej Franciszek Witkowski. Siedziba POP znajdowała się w szkole im. św. Jadwigi przy ul. Wodnej 11. Główne zadania Oddziału sprowadzały się do magazynowania sprzętu wojskowego, broni, amunicji i bielizny, przeprowadzania zbiórek na rzecz ochotniczej armii oraz organizowania wieców propagandowych w Przemyślu i powiecie.
W sierpniu i wrześniu Powiatowy Oddział Propagandy zorganizował w sumie kilkadziesiąt wieców (Kosienice, Wyszatyce, Krasiczyn, Dubiecko, Łętownia, Ostrów, Kruchel Mały, Nienadowa, Drohobycz, Przedmieście Dubieckie, Śliwnica, Żurawica, Stubno - prelegentem był ks. Kazimierz Kotula, Ujkowice, Kuńkowce, Bolestraszyce, Medyka, Krzywcza, Babice, Bachórzec, Kosztowa, Zalesie, Korytniki, Tarnawce, Orzechowce, Miżyniec, Hermanowice, Bircza, Leszczawa Dolna, Kuźmina, Niżankowice, Dobromil, Chyrów). Niemal we wszystkich miasteczkach i większych wioskach założono Gminne i Parafialne Komitety Obrony Państwa, których głównym zadaniem było zbieranie „datków w naturze” (m.in. mleko, jajka, ziemniaki, śliwki) dla rannych żołnierzy i werbowanie ochotników do armii. Dla celów propagandowych wykorzystano nawet odpust w Kalwarii Pacławskiej.
Na początku sierpnia w Przemyślu pojawiła się odezwa, w której apelowano do mieszkańców miasta o dobrowolne opodatkowanie się na rzecz rannych żołnierzy w kwocie 1 marki od okna. Zbiórkę przeprowadzić miało Polityczne Koło Polek. Do akcji niesienia pomocy rannym żołnierzom włączyło się również przemyskie Towarzystwo Dramatyczne Fredreum. W święto Żołnierza Polskiego, w kościele Serca Jezusowego odprawiono uroczyste nabożeństwo z uczestnictwem wojska na czele z korpusem oficerskim. W tym miejscu należy przypomnieć, że 27 lipca 1920 r. na Jasnej Górze miał miejsce akt poświęcenia narodu polskiego Najświętszemu Sercu Pana Jezusa i ponowne obranie Matki Bożej Królowej Polski.
Drugim obok Powiatowego Oddziału Propagandy organem odgrywającym ważną rolę w Przemyślu podczas agresji bolszewickiej był Powiatowy Komitet Obrony Państwa. Liczył on 36 członków, w tym 18 przedstawicieli miasta i tyle samo powiatu. PKOP podzielony został na 6 sekcji na czele z przewodniczącymi: sekcja propagandy - dr Artecki, sekcja skarbowa - Palach, sekcja opieki nad żołnierzami - Koryczkiewicz, sekcja opieki nad żołnierzami, wdowami i sierotami - Dobrzański, sekcja sanitarna - Peters oraz redakcyjna - Turek. Przewodniczącym Komitetu Obrony Państwa został starosta przemyski Bocheński, jego zastępcą A. Garlicki, sekretarzem Kuśnierz. Pierwsze posiedzenie PKOP odbyło się 7 sierpnia 1920 r. w siedzibie Magistratu. W tym okresie w gmachu I Gimnazjum otworzono nowy szpital dla rannych żołnierzy. Do Przemyśla zaczęła napływać fala uchodźców ze wschodu.
Z dużym oddźwiękiem na łamach wspomnianej już Ziemi Przemyskiej spotkała się sprawa śmierci bohaterskiego kapelana ks. Ignacego Skorupki pod Ossowem koło Wołomina 14 sierpnia 1920 r. „Na polu pozostał pełen nieśmiertelnej chwały trup księdza Ignacego Skorupki - pisała gazeta - to miejsce jest uświęcone. I jak naprędzej na miejscu tem stanąć powinien kamień jak najprostszy, a w nim wyryty opis tego, czego pokolenia następne śmiercią swoją nauczył kapłan bohater: «Czyń wszystko co twym obowiązkiem, aż do męczeńskiej śmierci, gdy trzeba»”. W Przemyślu zwycięstwo wojsk polskich w Bitwie Warszawskiej uspokoiło nastroje społeczne. W katedrze łacińskiej bp Józef Sebastian Pelczar odprawił - z udziałem przedstawicieli wojska, starostwa i władz autonomicznych - uroczyste nabożeństwo dziękczynne z „płomiennym” kazaniem.
23 sierpnia jednodniową wizytę złożył w Przemyślu generał Wacław Iwaszkiewicz. Wizyta ta spotkała się zapewne z dużym odzewem, gdyż generał przyjechał ze Lwowa rzadko jeszcze spotykanym automobilem. W pierwszych dniach września ostre walki z bolszewikami toczyły się w okolicach Równego, a następnie nad Niemnem. Ciężkie walki toczyły się pod Grodnem, Wołkowyskiem i Druskiennikami. Jednocześnie Armia Czerwona została wyparta z Galicji Wschodniej.
6 września w przemyskim Magistracie odbyło się kolejne posiedzenie Powiatowego Komitetu Obrony Państwa. Przed przystąpieniem do obrad przewodniczący Bocheński złożył hołd bohaterskiej armii „a zaś tym, którzy polegli w obronie ziemi rodzinnej gorące wspomnienie”. Obecni na posiedzeniu członkowie Komitetu uczcili pamięć poległych poprzez powstanie z miejsc. Wydano dwie odezwy w sprawie wstępowania do wojska oraz pożyczki państwowej. W tym czasie prof. Witkowskiego (wyjechał do Rzeszowa) na stanowisku przewodniczącego Powiatowego Oddziału Propagandy zastąpił dr Artecki.
W grudniu 1920 r. sekcja opieki nad rannymi żołnierzami zakończyła swoją działalność. Kilka tygodni wcześniej na jednym z ostatnich posiedzeń PKOP postanowił zakupić dla ochotników 38 pp. skórę na 20 par obuwia oraz przekazać Komitetowi opieki nad ofiarami wojen kresowych 20 tys. marek.
Z całą pewnością rok 1920 to jedna z najpiękniejszych kart w historii grodu nad Sanem.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2006-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Karol Porwich/Niedziela

Więcej ...

Biskupi: wzywamy do troski o ochronę prawną małżeństwa i rodziny

2025-12-27 19:20
Biskupi podczas rekolekcji na Jasnej Górze w listopadzie 2025 r.

BP KEP

Biskupi podczas rekolekcji na Jasnej Górze w listopadzie 2025 r.

Wzywamy do troski o ochronę prawną małżeństwa i rodziny. To właśnie małżeństwa i rodziny tworzą najlepszą przestrzeń wzrostu dla dzieci i bezpieczne wsparcie dla starszych rodziców - napisali biskupi w Liście Pasterskim Konferencji Episkopatu Polski na Święto Świętej Rodziny pt. „Bóg marzy o rodzinie, która jest domem dla miłości”, które przypada w tym roku 28 grudnia.

Więcej ...

Nuncjusz na Ukrainie: ludzie nie wierzą w rozejm, należy powrócić do przestrzegania prawa

2025-12-28 15:06
Zniszczone budynki w Kijowie

PAP

Zniszczone budynki w Kijowie

Gra idzie nie tyle o status terytoriów, ile o samo istnienie państwa ukraińskiego. Istotą negocjacji jest osiągnięcie prawdziwego, a nie fałszywego pokoju. Wskazał na to abp Visvaldas Kulbokas, który tuż przed wybuchem pełnoskalowej wojny, został mianowany nuncjuszem apostolskim w Kijowie.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Kraków: wiadomo, kto będzie osobistym sekretarzem kard....

Kościół

Kraków: wiadomo, kto będzie osobistym sekretarzem kard....

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Niedziela Kielecka

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Największą miłością jest cierpliwe trwanie przy kimś,...

Wiara

Największą miłością jest cierpliwe trwanie przy kimś,...

Święta Rodzina – patronka i opiekunka wszystkich rodzin

Wiara

Święta Rodzina – patronka i opiekunka wszystkich rodzin

Leon XIV wprowadza zmiany w uroczystościach Bożego...

Kościół

Leon XIV wprowadza zmiany w uroczystościach Bożego...

Nowenna do Świętej Rodziny

Wiara

Nowenna do Świętej Rodziny

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Wiara

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2025 roku