Liturgia rzymska ten okres nazywa Quadragesima. Nazwę te spotykamy w 384 roku u św. Hieronima w Palestynie i Galii (Egeria). Sobór w Nicei w 325 r. używa terminu Quadragesima Paschae. Mszał dla diecezji polskich posługuje się określeniem Wielki Post.
Znaczący wpływ na powstanie czterdziestodniowego postu odegrała liturgia katechumenatu, jak również liturgia publicznie pokutujących. Ponadto w poszukiwaniu źródeł powstania czterdziestodniowego postu należy uwzględnić szereg czynników, między innymi odczytywanie Ewangelii i jedność obu Testamentów. Czterdzieści dni Chrystus pościł na pustkowiu (por. Mt 4, 2nn). Liczba czterdzieści przywoływała czterdziestodniowy deszcz i potop (por. Rdz 7,4nn), pobyt Mojżesza na Synaju przez czterdzieści dni i nocy (por. Wj 24,18), czterdzieści lat błąkania się synów Izraela (por. Joz 5,6), czterdzieści dni i nocy wędrował Eliasz na górę Horeb (por. 1 Krl 19,8), postać proroka Jonasza w Niniwie (por. Jon 3), butny Filistyn nękał Izraelitów przez czterdzieści dni, aż do zwycięstwa Dawida. Liczba czterdzieści w Piśmie Świętym związana jest z dziełem oczyszczenia, przygotowania się do czegoś ważniejszego - zdobycie Kanaanu, wejście do Ziemi Obiecanej. Innym czynnikiem ważnym w poszukiwaniu genezy czterdziestodniowego postu jest historia religii. We wszystkich religiach post służy przybliżeniu się do Pana Boga. Post na ogół jest praktykowany w celu uczczenia bóstw. Post Chrystusa zaś miał na celu przybliżenie się do Pana Boga, spotkania się z Jego łaską, wyrażał synowski kontakt z Ojcem. Wielkie znaczenie odgrywa tutaj walor chrześcijańskiej Paschy jako streszczenia istoty chrześcijańskiego Credo. Walor ten postulował odpowiedni czas przygotowania, śmierci dla grzechu, wyrzucenia starego kwasu, a wszystko w tym celu, aby wejść w bliższy kontakt ze Zmartwychwstałym Panem.
Obecna liczba czterdziestu dni Wielkiego Postu ma wymiar symboliczny i oznacza trwanie jednego pokolenia człowieka. Przypomina również czas, jaki Jezus Chrystus spędził na pustyni, przygotowując się w ten sposób do publicznej działalności w Palestynie. Ponadto przypomina wędrówkę ludu Izraela. Tyleż dni Goliat znęca się i wyszydza z ludu wybranego, zanim zostanie pokonany przez Dawida. Można tutaj także zobaczyć walkę Chrystusa z szatanem.
Liturgia Wielkiego Postu skupia się wokół trzech zasadniczych tematów: pokuta, chrzest i męka Pańska. Początkowo post trwał tylko dwa dni: w Wielki Piątek i W Wielką Sobotę. Był wyrazem żałoby z powodu śmierci Zbawiciela (por. Mt 9, 15). Od IV wieku nabierał on charakteru pokuty. Każdy dzień czasu Wielkiego Postu posiada swój własny formularz, który jest piękna katechezą biblijną.
Praktyka postu, już od starożytności chrześcijańskiej jest swego rodzaju „ćwiczeniem”, które dobrowolnie uwalnia od potrzeb codziennego życia i w dużym stopniu przyczynia się do głębszego kontaktu z Panem Bogiem: „Nie samym chlebem żyje człowiek, lecz każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych” (por. Pwt 8,3; Mt 4,4; Łk 4,4).
Okres Wielkiego Postu ma za zadanie przygotować wiernych do obchodzenia Paschy. Są to dni intensywniejszego niż zwykle słuchania słowa Bożego, czas nawrócenia, pokuty, refleksji nad własnym życiem. Jest to także najwłaściwszy moment na przygotowanie kandydatów do chrztu i czas pojednania z Panem Bogiem i bliźnimi. Jest to również okres modlitwy, postu oraz jałmużny (por. Mt 6,1-6.16-18). Znaczenie postu podkreślają słowa prefacji, że post powściąga występki ciała, podnosi ducha, daje cnotę i nagrodę. Teksty liturgiczne łączą post z miłosierdziem względem bliźniego.
Czas Wielkiego Postu rozpoczyna się obrzędem posypania głów popiołem w środę popielcową. Pochodzi on ze starożytnego obrzędu, podczas którego nawróceni grzesznicy poddawali się kanonicznej pokucie. Okres ten kończy się wraz z rozpoczęciem Triduum Paschalnego, czyli z celebracją Mszy Wieczerzy Pańskiej.
Gdzie na rekolekcje?
Wielki Post ma nam pomóc przygotować się do przeżywania największych tajemnic naszej wiary.
Mamy oczyszczeni z grzechów świętować Paschę Chrystusa, Jego Mękę, Krzyż i Zmartwychwstanie. Stąd ważne jest nasze uczestnictwo w ćwiczeniach duchowych - rekolekcjach wielkopostnych.
Prosimy naszych drogich Czytelników o modlitwę w tym tygodniu o światło Ducha Świętego dla kapłanów prowadzącym rekolekcje, a także o dobre przeżycie sakramentu pojednania i owocne przeżycie rekolekcji wielkopostnych w następujących parafiach:
Bielsk Podlaski, prafia Miłosierdzia Bożego - 02-04 III
Ugoszcz - 02-04 III
Sokołów Podlaski, parafia Miłosierdzia Bożego - 02-04 III
Szmurły - 04-06 III
Platerów - 8-11 III
Cholewo - 09-11 III
Topczewo - 09-11 III
Narew - 09-11 III
Niemirów - 09-11 III
Ostrówek - 10-12 III
Opracowali:
al. Błażej Samociuk
al. Radosław Żukowski
Pomóż w rozwoju naszego portalu