Reklama

Kolędy i pastorałki

Niedziela łódzka 2/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Śpiewanie kolęd to jeden z najpiękniejszych obrzędów bożonarodzeniowych. Kolędy śpiewała i śpiewa cała Polska - jest to wyraz szlachetnych i dobrych uczuć.

Słowo "kolęda" pochodzi od łacińskiego calendae, co oznacza pierwszy dzień każdego miesiąca, ale również calendae był używany na oznaczenie podarunków noworocznych. Słowo pastorałka pochodzi również od łacińskiego pastor, co w tłumaczeniu oznacza pasterz. Pastorałka to kolęda o narodzeniu Chrystusa. Pierwsze pieśni były związane z obrzędami Nowego Roku, stąd też uroczyście je obchodzono. Wiązały się z obyczajem składania sobie życzeń i obdarowywania się prezentami. Miejsce tych pieśni zajęły inne, związane tematycznie z Bożym Narodzeniem. Zwyczaj ten przyjęło chrześcijaństwo. Początkowo pieśni śpiewane przy tej okazji zawierały jedynie życzenia szczęścia, pomyślności w gospodarstwie i w domu. Prawdziwy rozkwit kolęd zapoczątkował św. Franciszek, który w 1233 r., w dzień Bożego Narodzenia, urządził w Grecji szopkę i zaproponował braciom śpiewanie przy żłóbku radosnych pieśni o narodzeniu Chrystusa. Zwyczaj ten rozpowszechnili franciszkanie w całej Europie w XV-XVI wieku. Najstarsza polska kolęda pochodzi z XIV w. Do rozkwitu polskie kolędy doszły w XVII-XVIII w., wtedy też ukształtowały się one w formach znanych nam współcześnie. Pisali je początkowo anonimowo zakonnicy i organiści. Rozgłos uzyskała jedna z pierwszych śpiewana w kościele, kolęda Przybieżeli do Betlejem pasterze z 1630 r. J. Żabczyca, ze zbioru utworów zamieszczonych w Symfoniach anielskich, nazwanych "najwdzięczniejszą kantyczką staropolską" . Nadal śpiewane są takie pieśni, jak: Pomaluśku, Przy onej górze - również pochodzące z Symfonii anielskich. Do najpopularniejszych polskich kolęd należą: Bóg się rodzi, Błogosław Ojczyznę miłą F. Karpińskiego, ze zbioru Pieśni nabożnych O narodzeniu Pańskim z roku 1792 Mizerna, cicha stajenka licha T. Lenartowicza, oraz popularna do dziś kolęda Anioł pasterzom mówił z XV w.

Śpiewane w różnych okolicach, nie mniejszą popularnością cieszą się kolędy: Wśród nocnej ciszy, W żłobie leży, Anioł pasterzom mówił, W dzień Bożego Narodzenia, Cicha noc i wiele, wiele innych.

Kolędy ludowe pisane przez wiejskich twórców to pastorałki. Ich największym urokiem jest naiwna poufałość, z jaką śpiewają o narodzeniu Jezusa, a nasz polski, wiejski świat przenoszą w odległe wieki i kraje. Ciągle powstają nowe, związane z ewangeliczną tradycją Bożego Narodzenia. Trudno zliczyć, ile jest obecnie kolęd. W 1862 r.ks. Mioduszewski opublikował zbiór liczący 153 kolędy. W 1903 r. K. Miarka wydał zbiór, w którym kolęd było już ... 500.

Obecnie co roku przybywa wiele nowych kolęd autorów współczesnych oraz piękne kolędy i pastorałki regionalne.

Fragment opracowania "Doroczne obrzędy i zwyczaje religijne"

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2002-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Jesteście charyzmatyczkami, macie w sobie charyzmat swoich założycieli

2024-12-14 18:41
Kard. Grzegorz Ryś

Archidiecezja Łódzka

Kard. Grzegorz Ryś

"Drogie siostry - to jest wasz autorytet! Bo nic na to nie wskazuje, byście miały wejść w takie czy inne urzędy kościelne - biskupami nie będziecie. Wasz autorytet nie jest czerpany z urzędu, tylko jest autorytetem czerpanym z charyzmatu. Wszystkie jesteście charyzmatyczkami, macie w sobie charyzmat swoich założycieli" - mówił kard. Ryś podczas adwentowego dnia skupienia dla sióstr.

Więcej ...

Papież do nuncjusza w Rosji: wojna raną zadaną rodzinie ludzkiej

2024-12-14 16:13
Bucza, Ukraina

Adobe Stock

Bucza, Ukraina

„Cierpienie niewinnych jest wymownym potępieniem wszelkich form przemocy” - napisał Ojciec Święty w liście do nuncjusza w Federacji Rosyjskiej, abp. Giovanniego d'Aniello. Franciszek zachęcił do „wznowienia wysiłków dyplomatycznych w celu powstrzymania rozwoju konfliktu”. List nosi datę 12 grudnia, a dzisiaj upowszechniły go media watykańskie.

Więcej ...

Opowieści Adwentowe #12 - Więzień

2024-12-14 16:48

ks. Łukasz Romańczuk

W tym roku zapraszamy do wysłuchania w każdą niedzielę rozważań do Ewangelii na poszczególne niedziele Adwentu. A od poniedziałku do soboty na Opowieści Adwentowe. Będą one do odsłuchania na naszym kanale YouTube oraz na Spotify Niedziela Wrocławska.

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

Św. Jan od Krzyża

Kościół

Św. Jan od Krzyża

Czym jest doświadczenie „nocy ciemnej”  w życiu...

Wiara

Czym jest doświadczenie „nocy ciemnej” w życiu...

Ingres abpa Adriana Galbasa. Zobacz nagranie

Kościół

Ingres abpa Adriana Galbasa. Zobacz nagranie

Znajomość Pisma Świętego jest bardzo ważna w naszej...

Wiara

Znajomość Pisma Świętego jest bardzo ważna w naszej...

Świętokrzyskie: W wypadku samochodowym zginął proboszcz

Kościół

Świętokrzyskie: W wypadku samochodowym zginął proboszcz

Rektor UKSW: prof. Mirosław Kurkowski nie żyje

Kościół

Rektor UKSW: prof. Mirosław Kurkowski nie żyje

USA: Ksiądz odprawia Mszę św. na tle kobiet tańczących...

Kościół

USA: Ksiądz odprawia Mszę św. na tle kobiet tańczących...

Pierina Gilli i Godzina Łaski, czyli objawienia w...

Wiara

Pierina Gilli i Godzina Łaski, czyli objawienia w...

Jaki krok w mym życiu wydaje się teraz najtrudniejszy?

Wiara

Jaki krok w mym życiu wydaje się teraz najtrudniejszy?