„Diecezja - to pasterz, to duchowni, to ludzie świeccy, to wszystko, co sprawia, że Kościół żyje”
(Bp. Mariusz Leszczyński)

Podczas uroczystej Mszy św. w katedrze zamojskiej bp Mariusz Leszczyński zaznaczył, że nie będzie to typowa homilia, a raczej spowodowane przez jubileusz 15-lecia diecezji zamojsko-lubaczowskiej - sprawozdanie.
Ponad cztery wieki czekał na urzeczywistnienie jeden z najambitniejszych planów hetmana Jana Zamoyskiego. Nie trzeba wielkich wysiłków, aby odgadnąć, że własnym staraniem, fundując miasto i umieszczając w nim wyższą uczelnię - Akademię Zamojską, wielki hetman i kanclerz liczył na to, że stanie się ono także siedzibą biskupów. Nie wszystkie jednak plany daje się zrealizować i nie wszystkie marzenia spełnić. Dopiero po wielu latach, 25 marca 1992 r. Ojciec Święty Jan Paweł II, bullą „Totus Tuus Poloniae populus” erygował diecezję zamojsko-lubaczowską, jej stolicą czyniąc Zamość. Nowa diecezja, włączona do metropolii przemyskiej, w chwili powstania liczyła 14 dekanatów i 164 parafii. Patronką diecezji została Święta Boża Rodzicielka Maryja - Matka Odkupiciela. Główną świątynią diecezji jest wyniesiona do rangi katedry - zamojska Kolegiata pw. Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła, konsekrowana 18 listopada 1637 r. przez bp. chełmskiego Jana Chrzciciela Zamoyskiego. Konkatedra pw. św. Jakuba Strzemię mieści się w Lubaczowie i konsekrował ją 2 czerwca 1991 r. Ojciec Święty Jan Paweł II. Pierwszym biskupem ordynariuszem nowej diecezji został dotychczasowy biskup pomocniczy diecezji lubelskiej - Jan Śrutwa. Uroczysty ingres biskupa odbył się 19 kwietnia 1992 r. W ciągu 15 lat istnienia w diecezji miało miejsce wiele ważnych i znamiennych dla życia Kościoła wydarzeń. Już w maju 1993 r. po raz pierwszy w stolicy diecezji gościł prymas Polski kard. Józef Glemp. Dzięki utworzeniu diecezji, do Zamościa, po ponad 200 latach nieobecności powrócili franciszkanie, a wkrótce po nich siostry klaryski. W 1996 r. odbył się I Synod Diecezjalny. Znaczącymi w życiu diecezji były obchody Roku Jubileuszowego 2000, których kulminacyjnym punktem była dokonana przez Prymasa Polski 9 września, koronacja łaskami słynącego obrazu Matki Bożej Odwachowskiej, czczonego w zamojskiej katedrze. Obecnie diecezja zamojsko-lubaczowska liczy około 468 tys. wiernych, chwalących Boga w 19 dekanatach i 180 parafiach. W diecezji pracuje 477 kapłanów diecezjalnych, działają 22 domy zakonne żeńskie i 6 męskich. Wszystkie te fakty oraz wiele jeszcze innych, przybliżył bp Mariusz Leszczyński licznie zgromadzonym w poniedziałek 26 marca 2007 r. w zamojskiej katedrze wiernym.
Uroczystej Mszy św. przewodniczył ordynariusz diecezji bp Wacław Depo, a koncelebrowali: bp Mariusz Leszczyński i kapłani z terenu całej diecezji. Bp Wacław Depo rozpoczynając Mszę św., powitał przybyłych na uroczystość kapłanów, z ks. inf. Franciszkiem Greniukiem, pierwszym kanclerzem kurii diecezjalnej na czele. Mszę św. jubileuszową zakończyło odśpiewanie „Te Deum laudamus”, a następnie Ksiądz Biskup odnowił akt zawierzenia diecezji i jej wiernych, Maryi Matce Odkupiciela i Bogu. Podziękowania Ordynariusza diecezji wszystkim przybyłym do katedry, a także trwającym przy kościele i przy Bogu w swoich domach i innych kościołach oraz błogosławieństwo, zakończyły uroczyste obchody jubileuszu 15-lecia diecezji zamojsko-lubaczowskiej. Po opuszczeniu prezbiterium, obydwaj Biskupi oraz Proboszcz katedry udali się na krótką modlitwę przed obrazem Matki Bożej Odwachowskiej.