Reklama

Teologia Ikony Krzeszowskiej

Niedziela legnicka 32/2007

W teologii prawosławnej Kościołów Wschodnich ikona jest czymś więcej niż obrazem lub dziełem sztuki. Teologia ta rozważa w ikonach obecność Słowa Bożego. Artysta, którym jest mnich, teolog, filozof i poeta w jednej osobie, ukazuje przed wierzącym, który się modli, jakieś wydarzenie biblijne lub świętą postać. Za pomocą różnego typu znaków i symboli przekazuje określone prawdy wiary. Jak podaje tradycja, twórca ikony, podczas malowania, pościł i modlił się w sposób szczególny. Jaka jest teologia Ikony Krzeszowskiej?

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kompozycja wizerunku Matki Bożej

Kompozycja tego wizerunku odnosi nas bezpośrednio do ikonografii Matki Bożej „Hodegetria”, (z gr. hodos, „droga”, „wskazująca drogę”, „przewodniczka”). Widzimy na nim Matkę Bożą, która w prawej ręce trzyma delikatnie Boże Dzieciątko, a lewą wskazuje na swego Syna, który jest „Drogą, i Prawdą i Życiem”. Zauważyć można, że Matka Boża skłania lekko głowę w stronę Syna Bożego, wsłuchując się w jego słowa. Według starej wschodniej tradycji Jezus objawia Matce misterium Jego śmierci i zmartwychwstania.

Oblicze Matki Bożej i ręce

Oblicze Matki Bożej jawi się jako miłosierne i pełne łaskawości. Jasna karnacja skóry i oczu wskazuje na jej podobieństwo do kobiet polskich. Tak jak wiele ikon ze wcześniejszego okresu także ikona krzeszowska została przemalowana w czasie baroku. Nie wiemy więc, na ile aktualne oblicze zachowało pierwotną wersję. Natomiast ręce Madonny oznaczają jej miłość i macierzyństwo. Można powiedzieć duże i mocno spracowane. Podkreślenie tego motywu w krzeszowskiej ikonie, może być pouczeniem o szacunku i miłości do pracy, bo pokorne wypełnianie obowiązków, związanych z naszym powołaniem, jest modlitwą i źródłem uświęcenia. Tę prawdę wyraża autor Psalmu 127, gdy poucza słowami: „szczęśliwy każdy, kto boi się Pana, który chodzi Jego drogami! Bo z pracy rąk swoich będziesz pożywał, będziesz szczęśliwy i dobrze ci będzie”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Szaty

Istotna jest także kolorystyka. Czerwona szata Matki Bożej oznacza Boskie Macierzyństwo oraz miłość do Chrystusa i do nas. Kolor seledynowy, który powstaje w wyniku połączenia niebieskiego z zielonym, oznacza Tajemnicę Wcielenia. Wcielenie Syna Bożego jest połączeniem się natury boskiej Chrystusa (symbolizowanej kolorem niebieskim) z ludzką (oznaczoną kolorem zielonym). Dwa kolory, „niebieski” i „ziemski”, tworzą w wyniku połączenia nową barwę, zawierającą w sobie oba komponenty. Symbolika ta przedstawia prawdę wiary o dwóch naturach (boskiej i ludzkiej), oraz jednej Osobie (boskiej), Słowa Wcielonego. Seledyn użyty w tym wypadku jako kolor szat Matki Bożej, symbolizuje tę wielką tajemnicę jaką jest Wcielenie Chrystusa, dokonane w łonie Maryi. Przyodzianie Matki Syna Bożego, szatą koloru seledynowego podkreśla też godność każdej kobiety wypływającej z macierzyństwa. Każda matka bowiem, uczestniczy w misterium życia człowieka kształtującego się pod jej sercem. „Ty bowiem utworzyłeś moje nerki, Ty utkałeś mnie w łonie mej matki. Dziękuję Ci, że mnie stworzyłeś tak cudownie, godne podziwu są Twoje dzieła. I dobrze znasz moją duszę, nie tajna Ci moja istota, kiedy w ukryciu powstawałem, utkany w głębi ziemi” (Ps 139, 13-15).

Reklama

Chrystus - Dzieciątko

Dzieciątko Jezus spogląda na Matkę wzrokiem dojrzałego człowieka, co oznacza Jego boską mądrość. W lewej ręce Dzieciątko trzyma zwój, oznaczający naukę o miłości, „to jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem” (J 15, 12), drugą ręką błogosławi. Wyraźniej zaznaczone trzy palce prawej ręki są symbolem Trójcy Przenajświętszej. Odsłonięte prawe ucho Dzieciątka zwrócone jest ku modlitwom ludzi. Strój żółto-niebieski przypomina boskość Chrystusa i światłość odwieczną, która wcieliła się w naturę ludzką, aby ją uświęcić.

Tło wizerunku

Kolor złoty (określany w ikonografii jako kolor kolorów) oznacza wieczność i niezniszczalność, gdyż związany jest ze szlachetnym metalem. Użyty w tle ikony jest symbolem światła Chrystusa, świecącego w ciemnościach naszego ducha przez wiarę, nadzieję i miłość. Blask ten (łaska Boża) przemienia całe stworzenie i daje mu przystęp do rzeczywistości niebieskich. „W Nim było życie, a życie było światłością ludzi, a światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnęła” (J 1, 4-5). Dalej czytamy w Ewangelii: „Była światłość prawdziwa, która oświeca każdego człowieka, gdy na świat przychodzi” (J 1, 9).
Kolor złoty oznacza też niewidzialną obecność Bożą, która w swej jasności oślepiłaby oczy człowieka. Zastosowany w tego typu malarstwie ucina perspektywę wizerunku, „nie pozwalając” oku patrzeć na boski blask, nadaje jednak charakteru misteryjnego, każdej ikonie. Złoto, symbolizuje więc odblask światła boskiego, które rozświetla chaos i ciemności naszego ziemskiego bytu, który jak pisze Apostoł Narodów: „jęczy i wzdycha w bólach rodzenia”. Rodzenia ku nowej, doskonałej rzeczywistości, która przyjdzie w dniu, którego się nie domyślamy. „I ujrzałem niebo nowe i ziemię nową, bo pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły i morza już nie ma” (Ap 21, 1).
Matka Boża, otoczona blaskiem „odwiecznej światłości”, wskazuje nam Syna jako Nadzieję i Wiecznego Przewodnika ludu pielgrzymującego do Domu Ojca, w którym mieszkań jest wiele. Do Nowej Ziemi i Nowego Nieba pielgrzymujemy poprzez każdy nowy poranek, dzień pracy, godziny trosk codziennego życia i zmierzch niepokojów. Na naszej drodze Maryja jawi się jako znak niezawodnej nadziei i przewodniczka w naszej pielgrzymce wiary, za Chrystusem Dawcą życia i błogosławionej przyszłości.

Podziel się:

Oceń:

0 0
2007-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Postawiono zarzuty ks. Michałowi O.

2024-03-27 18:21

Adobe Stock

Prokuratura postawiła w środę zarzuty pięciu osobom w związku ze sprawą wykorzystania pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwości. Wśród nich jest czterech urzędników resortu sprawiedliwości i „beneficjent funduszu” ks. Michał O. W ramach Funduszu ośrodkowi „Archipelag” miała zostać przyznana dotacja na kwotę blisko 100 milionów złotych.

Więcej ...

Nie taki ksiądz straszny?

Karol Porwich/Niedziela

Nie wiem jak ty, ale ja nie znoszę, gdy ktoś próbuje mnie szufladkować. Uogólnianie i ocenianie z góry za przynależność do danej społeczności to gra totalnie nie fair.

Więcej ...

W Wielki Czwartek pamiętają o pacjentach

2024-03-28 21:21

ks. Paweł Greń

W liturgii Wielkiego Czwartku wybrzmiewa tajemnica miłości, którą Chrystus okazał swoim uczniom. W ten dzień księża kanonicy laterańscy z Drezdenka odwiedzili małych pacjentów miejscowego szpitala.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Wiadomości

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Wiara

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Tak, proszę, Jezu Chryste, obmyj mnie

Wiara

Tak, proszę, Jezu Chryste, obmyj mnie

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Kościół

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Wiara

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Kościół

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Przewodniczący KEP: rozpoczynamy dziewięcioletnią...

Kościół

Przewodniczący KEP: rozpoczynamy dziewięcioletnią...

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Wiara

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...